Terapia antybiotykiem o szerokim spektrum działania może prowadzić do istotnych zmian w mikrobiocie jelitowej (GM), a zmiany te mogą mieć trwały wpływ na ciśnienie tętnicze krwi (BP) długo po odstawieniu antybiotyku. Nowy opis przypadku opublikowany w International Journal of Cardiology omawia wpływ trzech antybiotyków na pacjenta z opornym nadciśnieniem tętniczym, reakcję niezwiązaną z nadwrażliwością i taką, której wcześniej nie opisywano w literaturze.
U 69-letniej kobiety z długą historią nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, zapalenia stawów, astmy, obturacyjnego bezdechu sennego, hiperlipidemii i cukrzycy trzy lata wcześniej rozpoznano oporne nadciśnienie tętnicze. Jej ciśnienie tętnicze było zawsze niekontrolowane (>140/90 mmHg). Początkowo otrzymywała amlodipinę/benazepril 5/20 mg/dobę, werapamil 240 mg/dobę i walsartan/HCTZ 320/12,5 mg/dobę; następnie zmieniono leki na spironolakton 50 mg/dobę, walsartan/HCTZ 320/25 mg/dobę i werapamil 360 mg/dobę. Przed operacją kolana jej skurczowe ciśnienie tętnicze wynosiło 150 mmHg.
Po operacji kolana u pacjentki wystąpiły objawy wczesnego zakażenia rany i poddano ją irygacji i oczyszczaniu oraz leczeniu antybiotykami (wankomycyna dożylnie, doustna rifampina i doustna ciprofloksacyna przez 42 dni). Trzydzieści dni po rozpoczęciu antybiotykoterapii ciśnienie tętnicze w domu wynosiło 130s/60s mmHg; pacjentka przyjmowała hydralazynę 25 mg 2 razy dziennie i werapamil 360 mg dziennie. Dwa dni po odstawieniu antybiotyków u chorej wystąpiła hipotensja (ciśnienie tętnicze 70s/40s mmHg bez leków). W ciągu dwóch tygodni bez leków przeciwnadciśnieniowych ciśnienie tętnicze utrzymywało się w zakresie 110s/50s-60s. Po odstawieniu antybiotyków u pacjentki wystąpiło kilka zmian ciśnienia tętniczego:
- 14 dni po zakończeniu antybiotykoterapii: ciśnienie tętnicze w gabinecie 154/60 mmHg w pozycji leżącej, 160/60 mmHg w pozycji siedzącej i 140/60 mmHg w pozycji stojącej bez leków przeciwnadciśnieniowych; rozpoczęto podawanie werapamilu w dawce 360 mg na dobę.
- 17 dni po zakończeniu antybiotykoterapii: ciśnienie tętnicze w domu 70-80/46-55 mmHg (przez 3 dni; nie przyjmowano żadnych leków)
- 1 tydzień obserwacji: ciśnienie tętnicze 200/101 mmHg, rozpoczęto podawanie leków przeciwnadciśnieniowych, ciśnienie tętnicze w domu stabilne (skurczowe ciśnienie tętnicze 140s mmHg), tylko z werapamilem 180mg dziennie przez 4 tygodnie.
- 6 miesięcy po zakończeniu antybiotykoterapii: Stopniowe podwyższenie ciśnienia tętniczego; nie kontrolowane werapamilem. Ciśnienie tętnicze w gabinecie 160/88 mmHg, do werapamilu dodano lisinopril w dawce 20 mg na dobę. Pacjentka jednak nadal odczuwała podwyższone BP (BP w gabinecie: 184/91 mmHg), w którym to momencie do schematu leczenia dodano spironolakton w dawce 25 mg na dobę.
Wyjątkowość tego przypadku polega na tym, że BP pacjentki było kontrolowane bez leków przez dwa tygodnie podczas przyjmowania antybiotyków i tylko jednym lekiem przez sześć miesięcy po odstawieniu antybiotyków. Autorzy zauważają, że „bezpośredni wpływ antybiotyków na mikrobiotę jelitową może przyczyniać się do ich efektów terapeutycznych leżących u podstaw opornego nadciśnienia tętniczego”. Antybiotyki mają właściwości zarówno przeciwzapalne, jak i immunomodulacyjne, co może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego związanego z opornym nadciśnieniem tętniczym. W tym przypadku efekt obniżenia ciśnienia tętniczego utrzymywał się przez kilka miesięcy po leczeniu antybiotykami, co wskazuje, że antybiotyki inicjują mechanizmy leżące u podstaw regulacji ciśnienia tętniczego. Zrozumienie wpływu antybiotyków o szerokim spektrum działania na mikrobiotę jelitową i późniejszych efektów sercowo-naczyniowych wynikających z tych zmian może pomóc w opracowaniu odpowiednich strategii leczenia pacjentów z opornym nadciśnieniem tętniczym.