Free Press

Annales d’Éthiopie, 2010, 25, 271-281 271 Ardipithecus ramidus i narodziny ludzkości

Jean-Renaud Boisserie*

Znany francuski paleontolog często wspomina reakcję swojej urażonej babci po tym, jak powiedział jej o ewolucji człowieka: ” Cóż, TY możesz być potomkiem szympansów, ale ja, na pewno nie!”. Słynna Lucy, nasza licząca 3,2 mln lat etiopska przodkini, znalazła niedawno „babcię”, która mogłaby jej powiedzieć to samo. Przez dziesięciolecia wielu uczonych, którzy badali Australopithecus afarensis (gatunek Lucy), sugerowało, że przodkowie człowieka wyewoluowali z czegoś wyglądającego jak szympans. W spektakularnym zestawie 11 artykułów opublikowanych w czasopiśmie „Science” w październiku 2009 r. międzynarodowy zespół badawczy położył kres temu paradygmatowi. W artykułach tych zespół opisał częściowy szkielet żeński przodka człowieka (ARA-VP 1/500, pseudonim „Ardi”; ryc. 1A), a także liczne fragmentaryczne szczątki innych osobników odkryte w dolinie Middle Awash (Afar, Etiopia). Okazy sprzed 4,4 mln lat należą do gatunku

Ardipithecus ramidus.

Gatunek ten nie jest najstarszym znanym przodkiem człowieka i został wstępnie opisany 16 lat temu (White i in., 1994) na podstawie badań fragmentarycznych szczątków w tym samym wieku i z tego samego miejsca (Aramis). Jednak nowość gatunkowa i większa starożytność nie są bezwzględnymi wymogami dla ustalenia znaczenia naukowego: nowo opublikowane skamieniałości stanowią jedno z najważniejszych odkryć dotyczących ewolucji człowieka. Rzucają one bezprecedensowe światło na nasze pochodzenie, obszernie dokumentując słabo znaną morfologię etapu ewolucyjnego, który poprzedzał Australopithecus. To krótkie sprawozdanie powraca do tego ważnego odkrycia i jego implikacji, a także koryguje pewne błędne lub nieodpowiednie podejście do tematu w niektórych doniesieniach prasowych (patrz Ramka: czego Ardi nam nie mówi).