Liturgia Eucharystii rozpoczyna się od przygotowania darów i ołtarza. Gdy ministranci przygotowują ołtarz, przedstawiciele ludu przynoszą chleb i wino, które staną się Ciałem i Krwią Chrystusa. Celebrans błogosławi i wysławia Boga za te dary i składa je na ołtarzu, miejscu ofiary eucharystycznej. Oprócz chleba i wina, można przynieść dary pieniężne na utrzymanie Kościoła i opiekę nad ubogimi. Modlitwa nad ofiarami kończy to przygotowanie i przygotowuje wszystkich do Modlitwy Eucharystycznej.
Modlitwa Eucharystyczna
Modlitwa Eucharystyczna jest sercem Liturgii Eucharystii. W tej modlitwie celebrans występuje w osobie Chrystusa jako Głowy swego Ciała, Kościoła. Gromadzi nie tylko chleb i wino, ale substancję naszego życia i łączy je z doskonałą ofiarą Chrystusa, ofiarowując je Ojcu.
Dialog wprowadzający ustala, że modlitwa ta jest modlitwą ochrzczonych i wyświęconych, jest ofiarowywana w obecności Boga, a jej centralnym punktem jest dziękczynienie. Po tym dialogu celebrans rozpoczyna Prefację.
Modlitwy eucharystyczne wyjaśniają, że te modlitwy są ofiarowane nie Chrystusowi, ale Ojcu. Jest to kult ofiarowany Ojcu przez Chrystusa, tak jak to było w momencie Jego męki, śmierci i zmartwychwstania, ale teraz jest on ofiarowany przez kapłana działającego w osobie Chrystusa, a także jest ofiarowany przez wszystkich ochrzczonych, którzy są częścią Ciała Chrystusa, Kościoła. To jest działanie Ciała Chrystusa, Kościoła podczas Mszy Świętej.
Kapłan odmawia Modlitwę Eucharystyczną w pierwszej osobie liczby mnogiej, na przykład: „Dlatego, o Panie, pokornie Cię błagamy…”. To „my” oznacza, że wszyscy ochrzczeni obecni na celebracji eucharystycznej składają ofiarę w jedności z Chrystusem i w jedności z Nim odmawiają Modlitwę eucharystyczną. I co najważniejsze, nie ofiarujemy samego Chrystusa; jesteśmy wezwani do ofiarowania samych siebie, naszego życia, naszych indywidualnych wysiłków, by coraz bardziej upodabniać się do Chrystusa oraz naszych wysiłków jako wspólnoty wierzących, by głosić Słowo Boże i służyć ludowi Bożemu, Ojcu w jedności z Chrystusem przez ręce kapłana. Najwspanialsze ze wszystkiego, chociaż nasza ofiara sama w sobie jest niedoskonała, złączona z ofiarą Chrystusa staje się doskonałym uwielbieniem i dziękczynieniem dla Ojca.
Ogólna Instrukcja Mszału Rzymskiego (nr. 79) podaje następujące streszczenie Modlitwy eucharystycznej:
Główne elementy, z których składa się Modlitwa eucharystyczna, można odróżnić od siebie w ten sposób:
a) Dziękczynienie (wyrażone zwłaszcza w Prefacji), w którym Kapłan w imieniu całego ludu świętego wysławia Boga Ojca i składa Mu dziękczynienie za całe dzieło zbawienia lub za jakiś szczególny jego aspekt, stosownie do zmieniającego się dnia, święta lub pory roku.
b) Aklamacja, przez którą całe zgromadzenie, łącząc się z mocami niebieskimi, śpiewa Sanctus (Święty, Święty, Święty). Tę aklamację, która stanowi część samej Modlitwy eucharystycznej, wypowiada cały lud wraz z Kapłanem.
c) Epikleza, w której za pomocą poszczególnych wezwań Kościół błaga mocą Ducha Świętego, aby dary ofiarowane ludzkimi rękami zostały konsekrowane, to znaczy stały się Ciałem i Krwią Chrystusa, i aby nieskalana Ofiara, która ma być spożyta w Komunii, była dla zbawienia tych, którzy będą ją przyjmować.
d) Opowiadanie o ustanowieniu i konsekracji, przez które za pomocą słów i czynów Chrystusa dokonuje się ta Ofiara, którą sam Chrystus ustanowił podczas Ostatniej Wieczerzy, gdy ofiarował swoje Ciało i Krew pod postaciami chleba i wina, dał je Apostołom do jedzenia i picia, a tym ostatnim pozostawił polecenie utrwalania tej samej tajemnicy.
e) anamneza, przez którą Kościół, wypełniając polecenie, jakie otrzymał od Chrystusa Pana za pośrednictwem Apostołów, obchodzi pamiątkę Chrystusa, wspominając zwłaszcza Jego błogosławioną mękę, chwalebne zmartwychwstanie i wniebowstąpienie do nieba
f) oblacja, przez którą w tej właśnie pamiątce Kościół, zwłaszcza ten zgromadzony tu i teraz, składa Ojcu nieskalaną Ofiarę w Duchu Świętym. Intencją Kościoła jest bowiem, aby wierni nie tylko składali tę nieskalaną Ofiarę, ale także uczyli się składać w ofierze samych siebie i w ten sposób dzień po dniu, przez pośrednictwo Chrystusa, byli doprowadzani do jedności z Bogiem i ze sobą nawzajem, aby Bóg był wreszcie wszystkim we wszystkich.
g) Wstawiennictwo, przez które wyraża się fakt, że Eucharystia jest sprawowana w komunii z całym Kościołem, zarówno niebieskim, jak i ziemskim, i że ofiara jest składana za niego i za wszystkich jego członków, żywych i umarłych, którzy są wezwani do uczestnictwa w odkupieniu i zbawieniu nabytym przez Ciało i Krew Chrystusa.
h) Końcowa doksologia, przez którą wyraża się uwielbienie Boga i która jest potwierdzona i zakończona przez aklamację ludu „Amen.”
Obrzęd Komunii
Obrzęd Komunii następuje po Modlitwie Eucharystycznej, prowadząc wiernych do stołu eucharystycznego.
Obrzęd rozpoczyna się Modlitwą Pańską. Jezus nauczył tej modlitwy swoich uczniów, gdy ci pytali, jak się modlić (por. Mt 6, 9-13; Łk 11, 2-4). W tej modlitwie lud łączy swoje głosy, aby modlić się o nadejście królestwa Bożego i prosić Boga, aby zaspokoił nasze potrzeby, przebaczył nam nasze grzechy i wprowadził nas do radości nieba.
Następuje Obrzęd Pokoju. Celebrans modli się, aby pokój Chrystusa wypełnił nasze serca, nasze rodziny, nasz Kościół, nasze wspólnoty i nasz świat. Na znak nadziei, wierni przekazują tym, którzy ich otaczają znak pokoju.
W Obrzędzie Ułamania, celebrans łamie konsekrowany chleb, podczas gdy wierni śpiewają Agnus Dei, czyli „Baranku Boży”. Jan Chrzciciel ogłosił Jezusa „Barankiem Bożym, który gładzi grzech świata” (J 1,29). Czynność łamania chleba przypomina czynność Jezusa podczas Ostatniej Wieczerzy, kiedy to łamał chleb przed podaniem go uczniom. Jedną z najwcześniejszych nazw celebracji eucharystycznej jest łamanie chleba (Łk 24, 35; Dz 2, 42. 46).
Przed przyjęciem Komunii świętej celebrans i zgromadzeni uznają swoją niegodność do przyjęcia tak wielkiego daru. Celebrans przyjmuje Komunię świętą jako pierwszy, a następnie podchodzą do niego wierni.
Ci, którzy przyjmują Komunię świętą, powinni być przygotowani na przyjęcie tak wielkiego daru. Powinni pościć (z wyjątkiem lekarstw) przynajmniej przez godzinę przed przyjęciem Eucharystii i nie powinni mieć świadomości popełnienia grzechu ciężkiego.
Ponieważ uczestnictwo przy Stole Eucharystycznym jest znakiem jedności w Ciele Chrystusa, Komunię Świętą mogą przyjmować tylko ci, którzy są w komunii z Kościołem katolickim. Zapraszanie innych obecnych do przyjęcia Komunii Świętej zakłada jedność, która nie istnieje. Ci, którzy nie przyjmują Komunii świętej, nadal uczestniczą w tym obrzędzie, modląc się o jedność z Chrystusem i ze sobą nawzajem.
Ludzie podchodzą do ołtarza i, kłaniając się ze czcią, przyjmują Komunię świętą. Ludzie mogą przyjąć Ciało Chrystusa albo na język, albo na rękę. Kapłan lub inny szafarz ofiarowuje Eucharystię każdej osobie, mówiąc: „Ciało Chrystusa”. Osoba przyjmująca odpowiada mówiąc „Amen”, hebrajskie słowo oznaczające „Niech tak będzie” (Katechizm Kościoła Katolickiego, 2856).
Podczas przyjmowania przez wiernych Komunii Świętej, śpiewany jest śpiew komunijny. Jedność głosów jest echem jedności, którą przynosi Eucharystia. Wszyscy mogą również spędzić trochę czasu w cichej modlitwie dziękczynnej.
Obrzęd Komunii kończy się Modlitwą po Komunii, która prosi, aby korzyści płynące z Eucharystii pozostały aktywne w naszym codziennym życiu.