Apximately 600 lymph nodes are located in human body among which the submandibular, the axillary, or inguinal regions are palpable in healthy conditions . Limfadenopatia szyjna jako stan patologiczny jest objawem często występującym zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, z częstością do 45% dzieci wykazujących wyczuwalne palpacyjnie powiększenie węzłów chłonnych. Przyczyny tego obrzęku mogą być różne, od złośliwych do niezłośliwych. Podczas gdy większość obrzęków węzłów chłonnych u dzieci jest spowodowana infekcjami, częstość występowania limfadenopatii z przyczyn złośliwych wzrasta z wiekiem. Średnie szanse podawane są między 1,03 a 1,05 dla każdego 10-letniego wzrostu . Głównymi bakteryjnymi patogenami ropnego zapalenia gruczołów szyjnych są zakażenia S. aureus i paciorkowcem grupy A. Inne patogeny, takie jak typowe lub atypowe prątki gruźlicy, Bartonella henselae lub F. tularensis występują rzadziej, ale nigdy nie powinny być ignorowane jako rozpoznanie różnicowe.
W badaniu klinicznym węzły chłonne szyi większe niż 1 cm są opisywane jako powiększone, z wyjątkiem węzłów szyjno-żołądkowych; tutaj 1,5 cm jest akceptowane jako normalny rozmiar. Oznaki stanu zapalnego, ból przy ucisku węzłów i niedostateczna ruchomość w metrze to kolejne patologiczne markery, które nie są widoczne w warunkach zdrowych. W szczególności niedostateczna ruchomość jest markerem predykcyjnym dla pęknięcia torebki węzła w procesach złośliwych. Dodatkowe tak zwane złośliwe objawy B, takie jak gorączka, utrata masy ciała lub nocne poty, są często obecne w tym samym czasie .
Pierwszy algorytm oceny strukturalnej pacjentów z limfadenopatią został zaproponowany w 1978 roku przez Greenfielda i Jordana . Mimo że propozycje te spotkały się z dużą krytyką, podstawowe elementy są do dziś wykorzystywane w schematach postępowania badawczego. W postępowaniu diagnostycznym pierwszym krokiem powinien być zawsze szczegółowy wywiad. Lekarze często uzyskują pierwsze wskazówki dotyczące przyczyny obrzęku. Po badaniu anamnestycznym powinno nastąpić badanie kliniczne. Szczególną uwagę należy zwrócić na widoczne zmiany zewnątrz- i wewnątrzustne, takie jak blizny (typowe dla zakażeń Bartonella), spróchniałe zęby czy twory złośliwe. Ponad połowa rozpoznań może być postawiona przy pomocy tych metod. Analiza krwi (przynajmniej morfologia krwi, białko C-reaktywne, ± prokalcytonina/interleukina-6) uzupełnia te wstępne kroki.
Medyczna ultrasonografia szyi nadal pozostaje metodą z wyboru dla badań instrumentalnych, zwłaszcza powierzchownych szyjnych węzłów chłonnych. Ultrasonografia jest powszechnie dostępna i nie zawiera promieniowania jonizującego. Może być lepsza od innych metod obrazowania w różnicowaniu węzłów przerzutowych od niemetastatycznych przy użyciu sonografii dopplerowskiej. Wadą jest mała głębokość penetracji i duże różnice jakościowe wynikające z doświadczenia badaczy. W celu wykrycia głęboko położonych węzłów szyjnych, np. w przestrzeni za-gardłowej, należy zawsze wykonać tomografię komputerową. Jest ona metodą pierwszego wyboru w badaniu i obserwacji węzłów przerzutowych w szyi. Jest to również metoda z wyboru dla określenia dokładnej lokalizacji powiększonych węzłów i ich relacji do struktur otaczających. Rezonans magnetyczny (MRI) jako metoda nie wymagająca promieniowania zapewnia wysoką rozdzielczość kontrastową tkanek miękkich dla oceny morfologicznej węzłów chłonnych i ich relacji. Obrazowanie dyfuzyjne pozwala na odróżnienie węzłów chłonnych łagodnych od złośliwych. Ze względu na ograniczoną dostępność i wysoką cenę nie powinno być stosowane jako standardowy algorytm diagnostyczny z wyjątkiem badania dzieci.
Histopatologiczna ocena postępu powinna być stosowana jako diagnostyka w utrzymujących się patologiach węzłów chłonnych. Otwarta biopsja wycinająca węzłów chłonnych jest uważana za złoty standard, szczególnie w diagnostyce chłoniaków złośliwych. Metody takie jak aspiracja cienkoigłowa lub biopsja wycinająca są mniej inwazyjne, mniej czasochłonne i mogą być wykonywane w znieczuleniu miejscowym. Ze względu na postęp w metodach immunohistochemicznych i cytopatologicznych ich dokładność wzrosła w ciągu ostatnich kilku lat, ale nigdy nie osiągnęła dokładności wycięcia, zwłaszcza w powiększonych węzłach chłonnych wykazujących heterogenny wzór choroby. W diagnostyce przerzutów w węzłach chłonnych lub w badaniu głęboko położonych węzłów chłonnych z bliskim sąsiedztwem ważnych struktur, takich jak dojrzałe naczynia krwionośne i nerwy, biopsja wycinająca powinna pozostać metodą z wyboru.
W przypadku choroby tularemii wszystkie metody diagnostyczne wymienione powyżej są przydatne. Szczegółowy wywiad często ujawnia kontakt ze zwierzętami w przeszłości lub pacjenci są rolnikami lub myśliwymi z bliskim kontaktem z dzikimi zwierzętami. Blizny na twarzy, ustach lub włosach mogą być widoczne jako portale wejścia w postaci wrzodziejąco-gruczołowej, oprócz masywnego obrzęku węzłów chłonnych w okolicy szyi. Pośrednie metody diagnostyczne, takie jak badanie surowicy, nie są precyzyjne, szczególnie w ciągu pierwszych 2 tygodni od pierwotnego zakażenia. Dlatego też wczesna diagnostyka musi być przeprowadzona poprzez bezpośrednią identyfikację patogenu przy użyciu metod biologii molekularnej, takich jak test immunoenzymatyczny (ELISA) lub różne metody PCR, takie jak PCR z odwrotną transkryptazą (RT)-PCR lub nawet 16S rDNA PCR, które wykazują niższą czułość w porównaniu z konwencjonalnym RT-PCR. Materiał do badań może być uzyskany z wymazu ze zmiany wrzodziejącej. Powiększone węzły chłonne lub „wytopienia” w węzłach chłonnych powinny być uwidocznione w badaniu ultrasonograficznym. W celu dokładniejszej lokalizacji ropiejących węzłów chłonnych lub wylewów, szczególnie przed ewentualnym drenażem, można wykonać dodatkowe badanie tomografii komputerowej. Ta interwencja powinna być zawsze połączona z bezpośrednim potwierdzeniem identyfikacji patogenu.