Free Press

pierwiastki syntetyczne, w chemii pierwiastki promieniotwórcze, które nie zostały odkryte jako występujące w przyrodzie, lecz jako sztucznie wytworzone izotopy. Należą do nich technet (nr 43), który był pierwszym zsyntetyzowanym pierwiastkiem, promet (nr 61), astat (nr 85), francium (nr 87) oraz pierwiastki transuranowe (nr 93 i dalsze w układzie okresowym). Niektóre z tych pierwiastków okazały się istnieć w niewielkich ilościach w przyrodzie, zwykle jako krótko żyjący członkowie naturalnych serii rozpadów promieniotwórczych (patrz promieniotwórczość).
Pierwiastki syntetyczne poprzez nr 100 (fermium) są tworzone przez bombardowanie ciężkiego pierwiastka, takiego jak uran lub pluton, neutronami lub cząstkami alfa. Synteza pierwiastków transferowych (pierwiastki o nr at. 101 lub większym) odbywa się poprzez syntezę jąder dwóch lżejszych pierwiastków. Pierwiastki 101 do 106 zostały po raz pierwszy wyprodukowane przez stopienie jąder nieco lżejszych pierwiastków, takich jak kalifornium, z jądrami lekkich pierwiastków, takich jak węgiel. Pierwiastki od 107 do 112 powstały w wyniku stopienia się jąder pierwiastków o średniej masie, takich jak bizmut lub ołów, z jądrami innych pierwiastków o średniej masie, takich jak żelazo, nikiel lub cynk. Spośród pierwiastków większych niż 112, których powstanie zostało oficjalnie potwierdzone, pierwiastek 114 został odkryty przez stopienie jąder plutonu i wapnia, a pierwiastek 116 przez stopienie jąder kuru i wapnia.
Pierwiastki transfermowe są produkowane w bardzo małych ilościach (po jednym atomie na raz), dlatego też ich identyfikacja jest bardzo trudna ze względu na czasy połowicznego rozpadu wahające się od minut do milisekund oraz konieczność identyfikacji produktów metodami innymi niż znane rozdzielanie chemiczne. Prowadzi to do kontrowersji wokół doniesień o odkryciach i nazewnictwa pierwiastków. Przewidywano, że jeden izotop pierwiastka 114 – zawierający 114 protonów i 184 neutrony – będzie bardzo stabilny, ponieważ jego jądro będzie miało pełną liczbę protonów i neutronów. Określany jako „wyspa stabilności”, jego okres połowicznego zaniku mógłby być mierzony w latach. Jednak żaden z dotychczas zsyntetyzowanych izotopów pierwiastka 114 nie posiada aż 184 neutronów, a ich czasy połowicznego rozpadu nadal mieszczą się w zakresie milisekund (patrz flerovium).