Free Press

Uwaga redaktora, 8 stycznia 2021 r: Choć inauguracja prezydenta-elekta Josepha R. Bidena będzie wyglądała inaczej niż ceremonie z lat ubiegłych, Smithsonian ponownie publikuje ten archiwalny fragment dotyczący historii tradycyjnej pieśni inauguracyjnej.

Pośród bębnów i hejnałów, „Hail to the Chief” zostanie odegrane dwa razy w słyszalnym następstwie podczas styczniowej inauguracji, raz dla ustępującego prezydenta Baracka Obamy, a następnie ponownie dla nadchodzącego prezydenta Donalda Trumpa.

Ale jest jeszcze jeden wódz w mieszance, gdy ta piosenka jest grana, a pokojowe przekazanie władzy jest najdalszą rzeczą od jego umysłu. Nazywa się Roderick Dhu, czyli Czarny Roderick, i jest krwawo myślącym średniowiecznym szkockim banitą, aczkolwiek fikcyjnym. Pochodzi z „Pani Jeziora” Sir Waltera Scotta, poematu narracyjnego z 1810 roku, a później przebojowej sztuki teatralnej, której akcja rozgrywa się na XVI-wiecznych wyżynach. W jednej z początkowych scen, dzierżący szczupaki Roderick, ubrani w tartan klanowicze serenadują mu z lubieżną „Pieśnią łodzi”, która jest źródłem naszego narodowego hołdu: „Hail do szefa, który w triumfie postępuje! / Honored and blessed be the ever-green Pine!”

Trudno przecenić wpływ „Pani Jeziora” na nasz podatny na wrażenia młody kraj. Debiut w Filadelfii w 1812 roku był teatralnym hitem, Hamiltonem swoich czasów, wystawianym dziesiątki razy w największych amerykańskich miastach, ze spektakularnymi kostiumami i wyszukaną scenografią. Partytura została opublikowana i podsyciła szał na muzykę salonową. Te piosenki po prostu unosiły się w powietrzu” – mówi Ann Rigney, autorka książki „The Afterlives of Walter Scott”. Bohaterem „Pani Jeziora” jest szlachcic James Douglas, ale amerykańska publiczność pokochała czarującego bandytę, który rządził dzięki prawu krwi i instynktowi, mówi Ian Duncan, profesor języka angielskiego na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Lokomotywy, kopalnie, a nawet niemowlęta zostały nazwane na cześć Rodericka Dhu.

Niewątpliwie wojna 1812 roku, rewanż Ameryki z Anglią, sprawiła, że polityka sztuki nabrała szczególnego oddźwięku. „Roderick Dhu jest szkockim wodzem, który nienawidzi Anglii”, wyjaśnia Joseph Rezek, badacz brytyjskiego i amerykańskiego romantyzmu na Uniwersytecie w Bostonie. Dowodząc swoimi ludźmi przeciwko królowi Szkocji Jakubowi V, który był w połowie Anglikiem, Roderick był zarówno łotrem, jak i władcą, nie tak jak niektórzy z pierwszych amerykańskich prezydentów.

Nawet jeśli Amerykanie celebrowali banitów i buntowników, oddawaliśmy się również sprzecznemu pragnieniu przepychu i okoliczności władzy. Być może właśnie dlatego w pierwszej kolejności potrzebowaliśmy pieśni narodowych. (To nie przypadek, że „The Star-Spangled Banner” jest również reliktem wojny 1812 roku). George Washington eksperymentował z osobistą pieśnią przewodnią „Hail, Columbia”, którą krytycy mogli uznać za zbyt pochwalną. („Let Washington’s great name / ring through the world with loud applause.”) Jefferson próbował „Jefferson and Liberty.” („Przed tyranami nigdy nie zginaj kolan / Lecz połącz się sercem, duszą i głosem, / Za Jeffersona i Wolność!”). Żadna z nich nie utknęła, dzięki Bogu.

„Hail to the Chief” został wybrany w bardziej przypadkowy, lub demokratyczny, sposób. Po raz pierwszy zagrano ją na cześć amerykańskiego prezydenta już w 1815 roku, gdy bostońskie obchody zakończenia wojny 1812 roku wypadły w dniu urodzin Waszyngtona. Ale prawdziwy rozgłos zyskał w 1829 roku, kiedy Orkiestra Morska wykonała marsz, gdy Andrew Jackson opuszczał uroczystość w Georgetown związaną z budową Kanału Chesapeake i Ohio, i wywołała trzy wiwaty z tłumu. Prezydent John Tyler formalnie wybrał go jako oficjalny hymn urzędu w latach czterdziestych XIX wieku.

Ale ponieważ krwawe spędy góralskiego zbiega – jakkolwiek poetyckie – nie były tak naprawdę właściwym hołdem dla prezydenta USA, słowa marsza były wielokrotnie przerabiane. W jednej z wczesnych wersji, zatytułowanej „Wreathes for the Chieftain”, spokojne drzewo oliwne zastąpiło potężną szkocką sosnę Rodericka. W boleśnie nijakiej wersji z połowy XX wieku wzywano, by „uczynić ten wielki kraj jeszcze większym”. Dziś tekst jest już prawie zapomniany, ale Departament Obrony pilnie strzeże melodii, nakazując orkiestrze morskiej grać ją w tonacji B-dur i tylko dla urzędujących prezydentów w dostojnych okolicznościach oraz na prezydenckich pogrzebach. Mimo to wydaje się, że melodia tego bandyty okazała się trafnym hymnem dla kraju, który tak bardzo kocha swoje rebelianckie korzenie.