Free Press

Jedno z największych imperiów w historii ludzkiej cywilizacji, starożytne Imperium Rzymskie, narodziło się z Republiki Rzymskiej, która rozpoczęła się w 509 r. p.n.e. Cesarz August (syn Juliusza Cezara) stworzył Imperium Rzymskie w 27 r. p.n.e., a swój szczyt osiągnęło w 117 r. n.e. W szczytowym okresie Imperium Rzymskie składało się z części Europy, Afryki Północnej, Brytanii i Bliskiego Wschodu. Chociaż August nie rozszerzył granic podczas swego panowania, jego następcy mieli inne podejście.

Państwo rzymskie rozrastało się wykładniczo pod względem terytorium i potęgi dzięki metodzie zagarniania ziemi, która dotyczyła miast, miasteczek, dzielnic, a nawet całych krajów. Stopniowo doprowadziło to do „Romanizacji” prowincji otaczających stolicę w Konstantynopolu, która była strategicznym miejscem, gdy imperium rozszerzało się na północ. Sukces imperium wynikał z dyplomacji i strategicznych umiejętności generałów rzymskiej armii.

Poniżej znajduje się lista 12 najbardziej godnych uwagi i wpływowych rzymskich generałów. Lista jest uporządkowana chronologicznie według ich roku urodzenia.

Scipio Africanus (236-183 p.n.e.)

Scipio Africanus urodził się w jednej z pięciu rzymskich rodzin patrycjuszowskich w 236 r. p.n.e.. Jego ojciec i wuj zginęli podczas II wojny punickiej. W wieku 25 lat, podążył za ojcem i wujem do wojska, zdobywając stanowisko dowódcy w armii. Scypion okazał się jednym z najbardziej przebiegłych taktyków wojennych i mimo wielu wcześniejszych porażek ostatecznie wygrał wojnę z Hannibalem w 202 r. p.n.e.

W 218 r. p.n.e. wziął udział w bitwie, podczas której jego ojciec dostał się do niewoli, a on próbował go uwolnić, ale mu się to nie udało. W 209 r. p.n.e. utworzył nieprzeniknioną obronę i udało mu się zdobyć hiszpańską bazę Hannibala. W bitwie pod Baecula w 208 r. p.n.e. udało mu się pokonać brata Hannibala, a w końcu w bitwie pod Zamą w Afryce Północnej całkowicie rozgromił siły Hannibala. Po tym wydarzeniu Hannibal został zmuszony do podpisania traktatu pokojowego kończącego I wojnę punicką.

Lucjusz Korneliusz Sulla (138-78 p.n.e.)

Sulla urodził się w 138 r. p.n.e. w Puteoli koło Neapolu. Jego rodzina nie była wpływowa ani zamożna, choć miała zaplecze polityczne. Mimo to Sulla był dobrze wykształcony i biegle władał greką (oznaka dobrego wykształcenia w Rzymie). W jakiś sposób udało mu się przebić do elity wojskowej i politycznej.

W 112 r. p.n.e., podczas wojny jugurtyńskiej, Sulla brał udział w pokonaniu króla Numidii Jugurthy. Po długiej i przeciągającej się wojnie Sulla został wysłany, by wyeliminować poparcie dla Jugurty w sąsiedniej prowincji Mauretanii. Jako wytrawny negocjator Sulla był w stanie schwytać Jugurthę i doprowadzić do zakończenia wojny.

Gnaeus Pompeius Magnus (106-48 p.n.e.)

Gnaeus Pompeius Magnus, lub bardziej powszechnie Pompejusz Wielki, urodził się w zamożnej senatorskiej rodzinie włoskiej. Jego ojciec był rzymskim szlachcicem, u którego uczył się strategii wojskowych i dyplomacji politycznej. Jego ojciec zmarł w 87 r. p.n.e., gdy Pompejusz miał zaledwie 19 lat.

Pompejusz Wielki był dowódcą w Republice Rzymskiej podczas jej ostatnich chaotycznych dekad. Jego imię Magnus oznacza „wielki”, a tytuł ten został mu nadany przez ludzi, ponieważ był inspirującym przywódcą. Był dowódcą w wojnie domowej Sulli w 83 r. p.n.e., pokonując na dobre Gajusza Mariusza i uwalniając Rzym. Jego udział w tym zwycięstwie przyniósł mu reputację wielkiego generała, ale także przydomek „nastoletniego rzeźnika” przez jego wrogów.

Pompejusz otrzymał specjalne przywileje i przyznano mu siły wojskowe liczące 120 000 ludzi i 500 statków, aby mógł wykonać zadanie wyplenienia piratów z Morza Śródziemnego. Zadanie to udało mu się zrealizować dzięki podzieleniu Morza Śródziemnego na 12 stref.

Gajusz Juliusz Cezar (100-44 p.n.e.)

Juliusz Cezar rozpoczął swoją karierę wojskową w 81 r. p.n.e. od oblężenia Mityleny. Wkrótce stał się niepowstrzymaną siłą w wojsku, a w wieku 31 lat zaangażował się w rzymską politykę. To właśnie Juliusz Cezar dwukrotnie najechał Brytanię i pomógł administracyjnemu władcy zdobyć koronę. W Egipcie zainstalował królową Kleopatrę po pokonaniu faraona Ptolemeusza XIII podczas bitwy nad Nilem w 47 r. p.n.e.

Jednym z jego najsłynniejszych osiągnięć jako dowódcy wojskowego był podbój Galii przeciwko rodzimym plemionom. Chociaż plemiona galijskie miały silne wojsko, Cezar wykorzystał ich wewnętrzne podziały i zapędził je w kozi róg, nie mając innego wyjścia, jak tylko się poddać. To pozwoliło Rzymowi zabezpieczyć rzekę Ren jako granicę.

Cezar rozpoczął wielką rzymską wojnę domową w 49 r. p.n.e. przeciwko staremu rywalowi, Pompejuszowi, zmuszając go do ucieczki do Macedonii w ciągu zaledwie 70 dni. Mówi się, że Cezar wygrał bitwę pod Pharsalus wbrew przeciwnościom losu, gdyż miał znaczną przewagę liczebną.

Marcus Antonius (83-30 p.n.e.)

Powszechnie znany jako Marek Antoniusz, był wyższym rangą dowódcą rzymskim i taktykiem znanym również z mężności państwowej. Był drugim najpotężniejszym człowiekiem w czasie rządów Juliusza Cezara. Rozpoczął życie publiczne jako przedstawiciel ludu, ale ostatecznie został pociągnięty w kierunku władzy i budowy imperium. Po śmierci Juliusza Cezara przejął większość wschodniego regionu Imperium Rzymskiego.

Marek Antoniusz rozpoczął karierę wojskową w Syrii w młodym wieku, szybko awansując na dowódcę kawalerii. Następnie otrzymał rozkaz udania się do Egiptu i Judei, gdzie służył pod wodzą Juliusza Cezara w wojnach galijskich w latach 54-50 p.n.e. W wieku 22 lat był już starszy od większości swoich rówieśników i wkrótce zdobył pozycję osoby publicznej, która wypowiadała się w imieniu Cezara.

Po śmierci Cezara odmówił przekazania funduszy Cezara Oktawianowi (pośmiertnie adoptowanemu synowi Cezara) i pomaszerował przeciwko niemu. Niestety, został pokonany i uciekł z Włoch.

Marcus Vipsanius Agrippa (63-12 p.n.e.)

Agrippa był głównym dowódcą wojskowym Oktawiana i pomógł mu zdobyć władzę po śmierci Juliusza Cezara. Gdy kierował rzymską flotą, zbudował port Portus Julius, łączący jeziora Avernus i Lucrinus Lacus, co odegrało strategiczną rolę w pokonaniu floty Sekstusa Pompejusza. Pozwoliło mu to również odnieść dwa zwycięstwa w Zatoce Neapolitańskiej i otrzymać złotą koronę.

Był również znany ze swoich obowiązków obywatelskich. Gdy Oktawian został cesarzem, ściśle współpracował z nim przy tworzeniu dróg i budynków, a także promował działalność kulturalną, organizując festiwale. Zreformował również i odnowił rzymskie akwedukty i śródlądowe drogi wodne, a także rozbudował akwedukt Aqua Marcia, który doprowadzał wodę do wielu innych części prowincji.

Neron Klaudiusz Drusus (38-9 p.n.e.)

Pasierb Augusta (mówi się, że był jego prawdziwym synem z Liwią Drusillą), Drusus objął urząd pięć lat wcześniej niż przewidywał wiek. W wieku 11 lat został sędzią i walczył u boku swojego starszego brata Tyberiusza Klaudiusza przeciwko alpejskim plemionom Raeti i Vindelici.

Drusus poprowadził ekspedycję do Niemiec, aby założyć obozy bazowe, i był pierwszym rzymskim dowódcą, który poprowadził kampanię nad Renem. Drusus rozprzestrzenił swoją kampanię aż po Wezerę i Łabę, a rok później podporządkował sobie plemiona Marcomanni i Cherusci.

Gnaeus Julius Agricola (40-93 n.e.)

Agricola był znany jako pierwszy dowódca, który poddał całą Brytanię pod rzymskie panowanie, pełniąc tam nawet funkcję gubernatora przez dobrych kilka lat. Początkowo piastował urząd w Rzymie, ale został wysłany przez cesarza Wespazjana, by służyć jako dowódca w Brytanii. Później został gubernatorem i podbił całą wyspę. Jako gubernator zbudował co najmniej 60 fortów, zromanizował tamtejsze społeczeństwo i wprowadził szlachtę w rzymską edukację.

Marcus Ulpius Traianus (53-117 n.e.)

Marcus Ulpius Traianus, czyli Trajan, urodził się w prowincjonalnym rzymskim regionie Baetica, jego ojciec był jedynym w rodzinie, który zrobił karierę cesarską. Istnieje bardzo niewiele zapisów dotyczących wczesnego życia Trajana; dorastał, podróżując z ojcem do różnych kwater wojskowych.

W 89 r. Trajan rozkazał wojskom udać się nad Ren, aby stłumić rebelię przeciwko cesarzowi Domicjanowi. W 91 roku został nagrodzony przez cesarza i otrzymał jeden z dwóch tytułów konsula.

Septimius Severus (145-211 n.e.)

Septimius Severus urodził się w elitarnej rodzinie z Libii. Członkowie jego rodziny zajmowali potężne stanowiska w polityce i wojsku; niektórzy byli senatorami, a inni byli jeszcze potężniejsi. Jego kuzyn został konsulem i wyznaczył Severusa na stanowisko głównego dowódcy wojskowego, czyli legata. To był początek jego politycznej i wojskowej kariery.

W 197 roku udał się na wschód, zebrał armię i przekroczył Eufrat, aby zaanektować małe królestwo Edessy jako rzymską prowincję. Zatrzymał nawet następcę tronu jako zakładnika, starając się zdobyć poparcie i awansować na cesarza. W następnych latach większość władzy przejął siłą militarną, co uczyniło go niepopularnym w senacie.

Podjął zdecydowane działania przeciwko skorumpowanym senatorom i zarządził kilkanaście egzekucji w czasie swego panowania. Severus przeprowadził również reformę wojskową, rozwiązując Gwardię Pretoriańską, która składała się z wysokiej klasy żołnierzy i miała za zadanie bronić i chronić cesarza. Poinstruował ich, by zamiast tego szkolili inne oddziały, tworząc w ten sposób ogromną armię generalską do ochrony Rzymu.

Flavius Valerius Constantinus (272-337 n.e.)

Flavius Valerius Constantinus, czyli Konstantyn Wielki, był synem oficera, który służył w armii rzymskiej. Po tym jak jego ojciec opuścił matkę i ożenił się z córką cesarza zachodniego, został wysłany na dwór Cesarstwa Wschodniorzymskiego, gdzie otrzymał wykształcenie i uległ wpływom chrześcijaństwa.

W 312 roku walczył w Italii na Moście Milwijskim na rzece Tyber. Bronił też Rzymu na innych frontach i odegrał kluczową rolę w wojnie domowej. Zwycięstwo Konstantyna scementowało jego roszczenia do bycia następnym cesarzem. Dowodem na to, że był on pierwszym w historii władcą chrześcijańskim, są krzyże, które dodał do tarcz swoich żołnierzy podczas wojny domowej.

Flawiusz Aecjusz (391-454 r. n.e.)

Aecjusz służył na dworze cesarskim, jako chłopiec pracował w Protectores Domestici (oddział straży chroniący cesarza), a następnie stopniowo awansował na członka trybuna, co utorowało mu drogę do przyszłej kariery politycznej.

Aecjusz poprowadził siły rzymskie do bitwy na Polach Katalaunijskich lub bitwy pod Chalons. Miała ona miejsce w 451 r. n.e. w Galii (obecnie Francja). Bitwa została stoczona w schyłkowym okresie istnienia Imperium Rzymskiego, w trzecim wieku jego panowania. Aecjusz wygrał tę bitwę i pomógł utrzymać stabilność Rzymu, ale nie na długo.

Aby zabezpieczyć swoją władzę jako prawdziwy władca Rzymu, jego pierwszym działaniem było wynegocjowanie układu z królem Wandalów, aby zapewnić, że dostawy zboża z Afryki będą niezakłócone. To zabezpieczyło południową granicę, pozwalając mu patrzeć na zagrożenia ze strony barbarzyńców na północy.

Jego taktyka wojskowa i polityczna działała dobrze, ale tylko przez krótki okres.

Wnioski

To tylko kilku z największych rzymskich generałów; granice Rzymu rozszerzyły się, a prowincje prosperowały pod ich politycznym przywództwem. Inspirowali oni patriotyzm wśród ludu i pokazali, że każdy może piąć się po szczeblach kariery w Republice Rzymskiej i Imperium Rzymskim dzięki osiągnięciom militarnym. Doprowadziło to do wzrostu szacunku dla władców i członków klasy elitarnej, zmniejszając tym samym prawdopodobieństwo buntu w Imperium Rzymskim.

Pod koniec czwartego wieku rządów, Imperium Rzymskie zostało podzielone na cztery główne dywizje kontrolowane przez różnych władców. Następnie nastąpiły rządy tak zwanych „pięciu dobrych cesarzy”, czyli Nerwy, Trajana, Hadriana, Antoninusa Piusa i Marka Aureliusza.

Głównym problemem dużego imperium, jakim było Imperium Rzymskie, było to, że administracja na tak rozległym obszarze była trudna. W końcu system zaczął się rozpadać z powodu korupcji i buntów poddanych królestw.

.