Free Press

Het bereiken van Mars is een zware en onvergeeflijke onderneming, met weinig ruimte voor fouten. Een groot deel van de ongeveer 50 missies die naar Mars zijn gelanceerd, zijn verloren gegaan door defecte onderdelen, raketstoringen of ernstige fouten waardoor sondes op het Marsoppervlak zijn gestort of de planeet helemaal hebben gemist.

Landingsmissies zijn vooral lastig vanwege de lange tijd tussen communicatie tussen Mars en de aarde, de ijle Marsatmosfeer, en het feit dat ruimtevaartuigen en hun onderdelen enkele maanden in de ruimte moeten overleven voordat ze de oppervlakte bereiken. We hebben veel geluk gehad met veel landingsmissies, maar ze zijn niet allemaal beneden gekomen.

Gerelateerd: Mars, het kerkhof van ruimtevaartuigen

Hier is een blik op de beste (en slechtste) Mars-landingen aller tijden:

Eerste op Mars

Mars 2, een lander gebouwd door de voormalige Sovjet-Unie, heeft de tweesnijdende onderscheiding dat het het eerste door mensen gebouwde object is dat ooit op de Rode Planeet is neergekomen. Gelanceerd in tandem met zijn zustervaartuig Mars 3 in 1970, de bolvormige 1 ton Mars 2 lander was ongeveer de grootte van een keukenfornuis en ontworpen om parachute naar het Marsoppervlak en het gebruik van raketten voor de definitieve remmen.
Ondanks het overleven van de lange reis naar Mars – een prestatie op zich – stortte de sonde neer op het Marsoppervlak ergens ten westen van het Hellasbekken terwijl een grote stofstorm over de planeet raasde.

20 seconden, dan stilte

Net als zijn zustervaartuig Mars 2, is de Mars 3-landingsmissie van de Sovjet-Unie een combinatie van technische prestatie en onverklaarbare mislukking. De lander verschijnt als de kegelvormige top van het Mars 3 orbiter moederschip in deze afbeelding.
De sonde werd gelanceerd in 1970 en landde met succes op 2 december 1971 in het Martiaanse hoogland van Terra Sirenium na een afdaling door dezelfde stofstorm die zijn voorganger Mars 2 dwarsboomde. Maar 20 seconden na het begin van zijn eerste fotografische scan, ging het TV-signaal van Mars 3 voorgoed uit.

Beagle 2 gaat verloren

Op Kerstdag 2003, stortte de Brits gebouwde Beagle 2 lander door de atmosfeer van Mars met de hoop van Europa op zijn staart, om spoorloos te verdwijnen.
Gevormd als een oversized zakhorloge, reisde Beagle 2 mee naar de Rode Planeet aan boord van Europa’s Mars Express orbiter, maar crashte op de planeet in plaats van te stuiteren tot stilstand met airbags. Een lager dan verwachte atmosferische dichtheid kan ervoor hebben gezorgd dat de parachute en de airbags van de sonde te laat werden geactiveerd, zo bleek later uit een onderzoek.

Mars Polar Lander

Britse en Russische onderzoekers waren niet de enigen die ruimtesondes naar Mars stuurden om ze aan het eind te laten mislukken. NASA’s Mars Polar Lander, gelanceerd in januari 1999, stortte in december van dat jaar neer vlak voor de landing nabij de zuidpool van de planeet als gevolg van een technische fout.
Enkele van de overgebleven gereedschappen en uitrusting van de sonde werden gebruikt om NASA’s nieuwe Marslander, Phoenix, te bouwen, die in mei 2008 met succes landde.

Het Viking-succes

De eerste succesvolle landing op Mars vond plaats op 20 juli 1976, toen NASA’s Viking 1 lander landde in Chryse Planitia (De Vlakten van Golf). De massieve 576 kilo wegende lander viel van een moederschip in een baan om de aarde en maakte een driepuntslanding met behulp van een parachute en raketmotor.
Viking 1’s drie biologie-experimenten vonden geen duidelijk bewijs van Mars microben. De lander werd aangedreven door een radio-isotoop thermo-elektrische generator op basis van plutoniumverval en werd stilgelegd op 11 november 1982, zes jaar na het voltooien van zijn eerste missie van 90 dagen.

Viking’s tweede invasie

NasA landde kort na het succes van Viking 1 opnieuw op Mars op 3 sept. 1976 met Viking 2. Het zusterschip van Viking 1, Viking 2, landde op de brede, vlakke vlaktes van Utopia Planitia, waar het foto’s maakte van ochtendvorst en – net als zijn voorganger – steriele grond aantrof die geen duidelijk bewijs van microbieel leven bevatte. De lander werd in 1980 stilgelegd.

Rode Planeet zwervend

Op 4 juli 1997 vierde de NASA de Amerikaanse onafhankelijkheidsdag in stijl door de eerste mobiele sonde op de Rode Planeet te laten landen.
De Mars Pathfinder Lander gebruikte een parachute en airbags om op Mars te landen en zette vervolgens Sojourner in – een kleine, zeswielige rover ter grootte van een magnetron die het nabijgelegen terrein verkende. De missie was een groot succes en eindigde met een laatste uitzending op 27 september 1997.

Spirit’s big bounce

Het succes van Mars Pathfinder en zijn Sojourner-rover leidde tot een grotere, gedurfdere Marslanding op 4 januari 2004, toen NASA’s golfkarretje-grote Spirit-rover tot stilstand kwam in de brede Gusev-krater.
Spirit bracht meer dan zes jaar door – veel langer dan zijn initiële missie van 90 dagen – het verkennen van Mars voordat het in maart 2010 stil werd.

Kans, geschiedenis antwoordt

De tweelingbroer van NASA’s Spirit rover, de robotverkenner Opportunity, landde op 25 januari 2004 en hoewel hij het naar verwachting slechts 90 dagen op het oppervlak van de Rode Planeet zou uithouden, hield de rover het uiteindelijk 5.111 dagen vol. De rover stopte met communiceren met NASA na een wereldwijde stofstorm op Mars, en de missie werd in 2019 voor beëindigd verklaard.
Opportunity landde op de vlakke vlaktes van Meridiani Planum, dat aan de kant van Mars ligt tegenover de Gusev-krater. Verbazingwekkend genoeg landde de rover in een kleine krater, waar een nabijgelegen uitloper bewijs bevatte dat de regio in het verleden ooit doordrenkt was met water.

Opgestaan uit de as

De Phoenix lander landde op 25 mei 2008 en gebruikte enkele reserve instrumenten en apparatuur die geborgen waren uit het verloren Mars Polar Lander project.
De door zonne-energie aangedreven Phoenix landde nabij de noordpool van Mars, waar het een op een robotarm gemonteerde schep gebruikte om naar begraven waterijs te graven en instrumenten aan boord om te bepalen of de regio ooit bewoonbaar kan zijn geweest voor microbieel leven. De missie duurde ongeveer zeven maanden voordat de strenge Mars-winter een einde maakte aan de activiteiten van de lander.

Overwinnen van ‘zeven minuten van terreur’

NASA’s vlaggenschip Curiosity rover voltooide een nooit eerder uitgevoerde complexe landingssequentie op 6 aug. 6 augustus 2012, waarbij hij feilloos door de parachutering en een “sky crane” heen stapte om zich te nestelen op het oppervlak in de Gale Crater.

De missie blijft nog steeds zeer actief in het begin van 2021 en heeft een heleboel mijlpalen onder zijn riem. Deze omvatten het vinden van overvloedig bewijs van water en watergevormde rotsen, het meten van methaan aan het oppervlak, het detecteren van verschillende soorten organische stoffen, en het verder beklimmen van een Martiaanse berg genaamd Mount Sharp (Aeolis Mons). Het ontwerp van de rover (en sommige van zijn instrumenten) zijn aangepast voor de Perseverance rover missie, die naar verwachting zal landen op 18 februari 2021.

So long, Schiaparelli

De Schiaparelli-lander van de Europese ruimtevaartorganisatie, onderdeel van de ExoMars-missie naar Mars, is op 14 maart 2016 naar de Rode Planeet gelanceerd.

De Schiaparelli-landingsdemonstrator voor het Europees Ruimteagentschap werd verondersteld voor te bereiden op later werk in het ExoMars-exploratieprogramma. Tegenstrijdige gegevens op de boordcomputer zorgden er echter voor dat Schiaparelli tijdens de landing op 14 maart 2016 neerstortte. Het draaide snel (en onverwacht) tijdens de afdaling, slamming in het oppervlak zo snel het zwarte litteken achtergelaten was zichtbaar vanuit een baan om de aarde in high-definition NASA Mars Reconnaissance Orbiter foto’s.

Proberen van het Martiaanse interieur

NASA’s InSight Mars landing vond plaats op 26 nov. 2018, waardoor het eerste ruimtevaartuig gewijd aan het sonderen van het interieur van de Rode Planeet zijn werk kon beginnen. De missie heeft talrijke marsbevingen gemeten en blijft gegevens verzamelen om de vorming van Mars en andere rotsachtige planeten beter te begrijpen.

De enige grote mislukking van de missie was een “mol” of warmtesonde die was ontworpen om onder het oppervlak te bewegen; harder dan verwacht regolith frustreerde meer dan twee aardse jaren van inspanningen om meer dan een paar centimeter te graven. NASA stopte de poging begin 2021, maar de missie is goedgekeurd voor een verlengde missie zolang zijn energiereserves het uithouden.

Aanstaande Mars-landingen

Het verhaal van de landing op Mars is niet compleet.

NASA’s Perseverance rover bereidt zich voor op een landing op 18 februari, en China’s Tianwen-1 missie, die in februari 2021 in een baan om Mars aankwam, zal naar verwachting medio 2021 een rover op het Marsoppervlak inzetten.

In 2022 zullen het Europees Ruimteagentschap en het Russische Roscosmos-agentschap de ExoMars rover Rosalind Franklin lanceren. Die rover, die oorspronkelijk in 2020 zou worden gelanceerd, heeft vertraging opgelopen door technische problemen.

Volg ons op Twitter @Spacedotcom en op Facebook.