In het vorige hoofdstuk hebben we de noten geïntroduceerd en hoe ze op het klavier worden geplaatst. Dit hoofdstuk zet de noten op een bladzijde door de muzieknotatie te introduceren, de geschreven communicatie van muziek. Als je niet zeker weet of je bladmuziek moet leren lezen, lees dan verder. Als je al besloten hebt dat je dat wel doet, dan zal het lezen je hoe dan ook geruststellen. Spoiler waarschuwing: Wij denken dat muziek leren lezen, hoewel geen must voor beginners, toch een heel goed idee is.
Wat is muzieknotatie?
Muziek is een taal. Zoals elke taal heeft ook muziek een geschreven vorm. Het gaat om communicatie. Notatie geeft muzikanten over de hele wereld een medium om te communiceren. Een componist noteert een muziekstuk met specifieke symbolen, en als je muziek kunt lezen, kun je het begrijpen. Ze zullen elkaar misschien nooit ontmoeten, gescheiden door continenten en eeuwen, maar de communicatie vindt toch plaats.
Mensen schrijven al muziek sinds we überhaupt kunnen schrijven. Vóór de tijd van de notatie werd muziek alleen uit de eerste hand doorgegeven, door uitvoering, maar voorbeelden van vroege notatie zijn gevonden op tabletten die dateren van 2000 voor Christus. De moderne “notenbalk”, de vorm die we nu gebruiken, werd gecreëerd door katholieke monniken om de kerkmuziek te standaardiseren.
De communicatie van muziek is veranderd. Audio- en video-opnamen zijn zo ver gevorderd dat we een uitvoering nauwkeurig kunnen documenteren. Dit zorgt voor meer diepgang en begrip, maar neemt de noodzaak van notatie niet weg, aangezien elke uitvoering uniek is. Met andere woorden, de muzieknotatie die door de componist is geschreven, is de enige “perfecte” registratie van wat hij precies heeft bedoeld. Op het moment dat het wordt gespeeld, gaat de muziek een eigen leven leiden.
Waarom zou je muziek moeten leren lezen?
Mensen kunnen je vertellen dat het leren lezen van muziek tijd en moeite kost, terwijl dat niet nodig is. Sommige geweldige muzikanten hebben het nooit geleerd, en er zijn methoden die je leren op het gehoor te spelen, of met behulp van alleen akkoordenpatronen (hierover later meer).
Laten we duidelijk zijn: als je geen muziek leert lezen, beperk je jezelf.
We dagen je uit een pianist te vinden die muziek heeft leren lezen en daar spijt van had. Maar er zijn er genoeg die wensten dat ze het eerder hadden geleerd. Net als bij elke taal, kun je je redden zonder de tijd te nemen om te lezen of te schrijven, vooral in het begin. Maar op de lange duur heeft het kunnen lezen van muziek een hele reeks voordelen, en je beperkt jezelf zonder die voordelen.
Het gaat sneller dan je denkt. Dit is niet strikt een “goede zaak”. Maar als het enige nadeel van leren tijd en moeite is, is het de moeite waard te benadrukken dat het niet zo lang duurt. Notenschrift mag er nu uitzien als lijnen en stippen op een bladzijde, maar je zult je eerste muziekstuk in een mum van tijd kunnen lezen en spelen. Werk systematisch, bouw geleidelijk aan kennis op van nieuwe notatie, en je zult verbaasd zijn hoe snel je letterlijk alles begrijpt.
Zicht lezen. Dit is het vermogen om voor de eerste keer een muziekstuk te lezen en te spelen terwijl u bezig bent, net zo gemakkelijk als het hardop lezen van deze zin. Het kost tijd en oefening, maar uiteindelijk als je de geschreven muziek hebt, kun je het spelen. Aangezien geschreven muziek overal online beschikbaar is, geeft het leren lezen van muziek je de mogelijkheid om vrijwel alles onmiddellijk te spelen.
Lezen neemt twijfel weg. Uw “muzikale oor” ontwikkelt zich op natuurlijke wijze in de loop van de tijd. Maar alleen op het gehoor leren vereist training om noten, intervallen en akkoorden op een gevorderd niveau te herkennen. Dit is een krachtige vaardigheid, maar zelfs pianisten die jaren besteed hebben aan het ontwikkelen van hun oor zullen soms moeite hebben. Het is vooral moeilijk om één noot te herkennen tussen vele, of een snelle opeenvolging.
Zeg dat je een muziekstuk hoort en je wilt leren hoe je het moet spelen. Als je geen muziek kunt lezen, moet je het vertragen, steeds opnieuw spelen, en nog steeds niet zeker weten of je het goed gehoord hebt. Als je de muziek leest, weet je meteen wat de noten zijn en hoe ze gespeeld moeten worden, klaar om aan de slag te gaan.
Een permanent geheugensteuntje. Op het gehoor spelen betekent dat je alles moet onthouden wat je ooit besloten hebt te leren. Geschreven muziek biedt een record van alles wat je ooit hebt geleerd, of van plan bent te leren. Als je geen perfect geheugen hebt, kun je je eigen notatie ontwikkelen. Maar als er al een universele taal is, waarom dan die moeite doen?
Geen grenzen. Het is niet omdat je weet hoe de componist het wilde spelen, dat je het alleen maar op die manier kunt spelen. Je moet de regels kennen voordat je de regels kunt breken. Duke Ellington creëerde jazz meesterwerken gebaseerd op Grieg’s Peer Gynt en Tchaikovsky’s Dance of the Sugar Plum Fairy. Maar eerst was hij notenperfect op de originelen, wat betekende dat hij de geschreven muziek van de componist bestudeerde en erop voortborduurde.
Een alternatieve aanpak – Akkoordennotatie
Groepen als pop of jazz zijn vaak minder specifiek over wat de achtergrondinstrumenten spelen, dus volledige notenbalkennotatie biedt onnodige details. In plaats daarvan hoeven muzikanten alleen maar een opeenvolging van akkoorden te volgen. Een akkoord is een reeks noten die een specifieke harmonie creëert, met een naamgevingssysteem dat je vertelt welke noten je moet opnemen.
Akkoordnotatie verschijnt meestal in akkoordenschema’s, die akkoordwisselingen geven en soms ritmische notatie toevoegen. Dit is nuttig als je van plan bent om in bands te spelen, jazz of anderszins. Als je deze weg inslaat, raden we je aan toch de notenbalk te leren. Kennis van beide geeft je flexibiliteit, en stelt je in staat om variaties zoals lead sheets te gebruiken. Deze geven de tekst en melodie in notenbalknotatie, maar ook de akkoordwisselingen die een leadspeler kan volgen.
Notatie grondbeginselen
Noot: Dit volgende gedeelte bouwt voort op ideeën die we in eerdere hoofdstukken hebben geïntroduceerd, met name Hoofdstuk 4 – Beginnen met pianospelen.
De notenbalk
De notenbalk is opgebouwd rond de grote notenbalk: twee notenbalken van 5 lijnen en 4 spaties, verbonden door een accolade aan de linkerkant. De bovenste notenbalk is gewoonlijk voorzien van een diskant en wordt meestal met de rechterhand gespeeld, terwijl de onderste notenbalk gewoonlijk voorzien is van een bas-klank en meestal met de linkerhand wordt gespeeld. Midden C ligt in het gat tussen de notenbalken, op een denkbeeldige lijn. Net zoals het het middelpunt is voor oriëntatie op het klavier, zo is het dat ook op de notenbalk.
De lijnen en ruimten van de notenbalken herbergen verschillende muzikale symbolen, waaronder noten. Noten kunnen op een lijn of in een ruimte staan. De hoogte van de noot bepaalt de toonhoogte. Een hogere lijn betekent een hogere toonhoogte, dus naar boven bewegen op de notenbalk betekent naar rechts bewegen op het klavier. We voegen grootboeklijnen toe boven of onder de notenbalk als een noot hoger of lager is dan de 5 notenbalklijnen.
De noten
We zullen ons nu richten op de bovenste notenbalk, de diskant. Zoek midden C (zie hoofdstuk 4) op het toetsenbord en op de notenbalk eronder. Vanaf hier volgt u de volgorde van het muzikale alfabet (A tot G) om alle noten te benoemen die op de g-sleutel voorkomen. Op de notenbalk geeft de kop van de noot de toonhoogte aan.
Om niet telkens vanaf midden C op te tellen, kunnen we geheugensteunen gebruiken om de noten te identificeren.
De vier velden van de diskantstaf spellen “FACE”
De vijf lijnen van de diskantstaf zijn EGBDF. We hebben gehoord “Every Good Boy Does Fine” of “Every Girl Boss Does Fine.” Gebruik een van deze, of voel je vrij om je eigen te verzinnen.
Nu dat je de noten van de dregstaf kunt identificeren en lokaliseren, laten we eens kijken naar de C positie op papier.
De eerste vijf noten die we met onze rechterhand hebben gespeeld, zijn te vinden in de onderste helft van de dregstaf. Onze C ligt op de middelste C-lijn, D ligt net onder de eerste lijn van de notenbalk, E ligt op de eerste lijn, F ligt in de eerste spatie, en G rust op de tweede lijn. Probeer ze te spelen.
Nootlengtes
Voorwaarts bewegen van links naar rechts betekent voorwaarts bewegen door de muziek. Net zoals de positie van de noot je vertelt welke toonaard je moet spelen, vertelt de vorm van de noot je hoe lang je hem moet spelen. We zullen de maatsoorten, onderverdelingen en timingsymbolen in hoofdstuk 8 behandelen, maar om je op weg te helpen:
Een hele noot is een lege cirkel en duurt vier tellen.Een halve noot voegt een stengel toe en duurt twee tellen.Een kwartnoot vult de cirkel op en duurt één tel.
Dat is (voorlopig) alles wat je nodig hebt)
Nu zou een goed moment zijn om je leesvaardigheid te gaan oefenen door wat van je favoriete muziek te leren. Dit is alles wat u moet weten om te beginnen. We komen terug op het lezen van muziek in hoofdstuk 8, waar we accidentalen (de zwarte toetsen), maatsoorten, maataanduidingen en andere markeringen zullen behandelen. Het volgende hoofdstuk gaat helemaal over oefenen. Als je nog geen leermethode hebt gekozen, ga dan naar Hoofdstuk 2 – Piano Leermethodes voor begeleiding.
Vorig Hoofdstuk
Start met Piano spelen
Volgend Hoofdstuk
Piano-oefenen