Javeed Akhter, M.D., sectiehoofd kinderlongziekten in het Hope Children’s Hospital in Oak Lawn, Ill., geeft het volgende antwoord:
Astma is een ziekte die bij uitstek onder controle kan worden gehouden. Voor de meeste patiënten is de controle zo doeltreffend dat ze bijna genezen is. Maar astma is niet op dezelfde manier te genezen als bijvoorbeeld een bacteriële longontsteking; de ziekte gaat nooit helemaal over. Bovendien zou geen enkele behandeling ooit voldoende zijn. Het wordt steeds duidelijker dat er vele soorten astma bestaan – en zij verschillen sterk in hun presentatie en ontstaanswijze. Zo blijkt astma dat zich presenteert als een chronische hoest, de “hoestvariant van astma”, heel anders te zijn dan de levensbedreigende variant, die resulteert in extreme ademhalingsmoeilijkheden en soms de dood tot gevolg heeft.
Niettemin is de conditio sine qua non van astma – zoals wij die vandaag de dag begrijpen – de verhoogde gevoeligheid van de luchtwegen voor veel verschillende agentia. Deze agentia omvatten virussen in de luchtwegen (verkoudheidsvirus), verontreinigende stoffen (ozon en sigarettenrook), allergenen in de lucht (huidschilfers van dieren, pollen en schimmels) en beweging, vooral in een koude en droge omgeving. Deze stoffen, triggers genoemd, veroorzaken een ontstekingsreactie in de luchtwegen, die op haar beurt leidt tot de veel voorkomende symptomen hoesten, piepen, verhoogde slijmproductie en kortademigheid. Een succesvolle beheersing van astma houdt in dat de ontsteking in de luchtwegen wordt beheerst en dat de symptomen worden teruggedrongen voordat ze uit de hand lopen.
De grootste vooruitgang bij de beheersing van astma is wellicht de verandering in de houding van artsen ten opzichte van het gebruik van preventieve medicatie, alsmede pogingen om thuisreddingsplannen agressiever en meer zelfredzaam te maken. De beschikbaarheid van selectieve en krachtige medicatie heeft dergelijke veranderingen mogelijk gemaakt. Door bekende triggers in de omgeving te vermijden, zoals sigarettenrook, huisstofmijt, antigenen van kakkerlakken en huidschilfers van warmbloedige huisdieren zoals katten en honden, kunnen patiënten helpen de luchtwegontsteking tot een minimum te beperken. Ook dragen nieuwere, krappere en energie-efficiëntere huizen, geforceerde luchtverwarming en kamerbreed tapijt allemaal bij aan hogere niveaus van triggers binnenshuis.
Een andere effectieve strategie ter voorkoming van ontstekingen is het gebruik van bepaalde medicijnen, hetzij dagelijks gedurende een seizoen (voor de meeste astmapatiënten is dit het herfstseizoen), gedurende meerdere seizoenen of het hele jaar door. Eén klasse van deze medicijnen stabiliseert de mestcellen (grote cellen gevuld met krachtige ontstekingsbevorderende chemicaliën, leukotriënen genaamd), die de luchtwegen bekleden en een centrale rol spelen bij door allergie veroorzaakte astma. Tot deze mastcelstabiliserende inhalatiemiddelen behoren Cromolyn en Nedocromyl. Cromolyn is van bijzonder belang omdat het is afgeleid van de plant Ammi Visnaga, lang gebruikt door de Amerikaanse Indianen als een kruidenmiddel voor kolieken.
Een opwindende nieuwe klasse orale geneesmiddelen, leukotrieen-modifiers genaamd, neutraliseren de werking van leukotriënen. Deze klasse van geneesmiddelen is de eerste nieuwe klasse die in de afgelopen 20 jaar beschikbaar is gekomen voor astmabehandeling en is veelbelovend. Hiertoe behoren Zafirlukast, Pranlukast en Zileuton. De meest doeltreffende preventieve geneesmiddelen tegen astma behoren tot de familie van de corticosteroïden. Deze inhalatiemedicijnen worden toegediend via drukbussen of droge poederdispensers en omvatten Beclamethason, Triamcinolon, Flunisolide, Budesonide en Fluticason. Het wijdverbreide gebruik ervan is de belangrijkste reden voor de verbeterde beheersing van astma in de afgelopen decennia. Omdat deze medicijnen rechtstreeks op het oppervlak van de luchtwegen worden aangebracht door inademing – en dus geen invloed hebben op andere delen van het lichaam zoals bij orale inname – worden hun bijwerkingen tot een minimum beperkt.
Een andere vooruitgang in de behandeling van astma is het vroegtijdige en agressieve gebruik van symptoombestrijdende medicatie, met inbegrip van Beta-2 receptor stimulerende middelen en korte orale steroïdenkuren, als onderdeel van de thuisreddingstherapie. Deze vorm van therapie heeft het bijkomende voordeel dat patiënten en verzorgers zelfredzaam worden en vertrouwen krijgen in het omgaan met een acute episode van astma. Dit soort zelfredzaamheid is essentieel voor de succesvolle beheersing van elke chronische ziekte. En het goede nieuws op dit front is dat een tweede klasse van Beta-2 medicatie (in wezen meer selectieve optische isomeren van hun moedermedicijnen) onlangs beschikbaar is gekomen.
De afgelopen jaren hebben ook de National Institutes of Health, met name het National Heart, Lung, and Blood Institute, en andere instanties een gezamenlijke inspanning geleverd om artsen voor te lichten over de beste manieren om astma te beheersen. Voorlichtingsprogramma’s in de gemeenschap, steungroepen en het Internet hebben een belangrijke rol gespeeld bij het verstrekken van nuttige informatie aan zowel ouders van astmatische kinderen als patiënten.
Samenvattend kan worden gesteld dat de therapeutische en attitudinale vooruitgang in het beheersen van astma de laatste 15 tot 20 jaar zeer aanzienlijk is geweest, wat heeft geresulteerd in effectievere en veiligere manieren om het onder controle te houden. Hoewel genezing niet in het verschiet ligt, is een bijna volledige beheersing van de ziekte binnen handbereik.