Free Press

Kapitalisme Definitie

Kapitalisme is een economisch systeem waarin particulieren en/of bedrijven eigenaar zijn van de vier productiefactoren. De vier factoren zijn land, kapitaal, grond/natuurlijke hulpbronnen, en ondernemerschap. Bovendien worden investeringen gedaan op basis van particuliere besluitvorming in plaats van die van de overheid/overheid. Vrije marktconcurrentie beheerst de productie, prijsstelling en toewijzing van goederen.

Karakteristieken van kapitalisme

In een kapitalistische samenleving zijn bedrijven en individuen eigenaar van alle productiefactoren. Zij ontvangen huur, rente, winst en lonen uit het bezit. Dit eigendom en deze voordelen stimuleren de kapitalistische samenleving om de winst te maximaliseren en dus het meest efficiënte gebruik van deze hulpbronnen te maximaliseren.

Om hulpbronnen efficiënt te gebruiken, moet de levering van goederen en diensten de wet van vraag en aanbod volgen. Dit is van invloed op de prijzen die de ondernemingen voor hun goederen en diensten kunnen vragen. Aangezien ondernemingen hun winst trachten te maximaliseren, proberen zij te verkopen tegen de hoogste prijs en de laagste kosten. Doen ze dat niet, dan vreten concurrenten hun winsten weg.

Er zijn verschillende vormen van kapitalisme, waaronder laissez-faire/vrije-markt-kapitalisme, welvaartskapitalisme, staatskapitalisme en andere. Het onderscheid tussen deze verschillende vormen van kapitalisme is te specifiek om in dit artikel op in te gaan, maar ze hebben allemaal te maken met verschillende niveaus en soorten van overheidseigendom, marktvrijheid, sociaal beleid ondersteund door de staat, enzovoort.

De rol van overheidsingrijpen in een kapitalistische samenleving

In een kapitalistische economie hebben regeringen over het algemeen de neiging om niet in te grijpen in de markt, tenzij er een of andere onderbreking is in het gelijke speelveld, waardoor het niet echt vrij kan functioneren. Zo zullen regeringen waarschijnlijk ingrijpen wanneer sommige individuen of bedrijven oneerlijke voordelen krijgen in de vorm van monopolies.

Als informatie voor sommige deelnemers op de markt wordt tegengehouden, zal de overheid ook helpen om deze informatie gelijker te verdelen. Met behulp van belaste inkomsten en vermogenswinsten beschermt de overheid de markt met effectieve nationale defensiepraktijken, en vergemakkelijkt zij de basiswerking van de samenleving met het noodzakelijke onderhoud van de infrastructuur. Internationale overheidsorganisaties zien toe op de internationale handel.

Ten slotte speelt de overheid ook vaak de rol van verschaffer van publieke goederen zoals gezondheidszorg en onderwijs aan de armen, die anders misschien niet dezelfde voordelen zouden krijgen (een van de schaduwzijden van het kapitalisme, beschreven in het volgende hoofdstuk). Voor het overige vermijden regeringen echter zoveel mogelijk in te grijpen in de markt – dit is de betekenis van de “laissez-faire”-benadering van de economische theorie.

Voordelen en nadelen van het kapitalisme

Vergeleken met andere economische stelsels heeft het kapitalisme zowel belangrijke voordelen als nadelen. Hier volgen de belangrijkste voor- en nadelen van het kapitalisme:

Voordelen van het kapitalisme

1. Concurrentie

Een gemeenschappelijk kenmerk van het kapitalisme is dat, wanneer het systeem optimaal functioneert, de consumenten vaak de beste producten tegen de beste prijzen krijgen. Consumenten zijn bereid te betalen voor de beste producten en bedrijven zullen hun winst willen maximaliseren. Hierdoor neemt de concurrentie toe en worden bedrijven gedwongen efficiënt en innovatief te zijn. Deze prikkels creëren druk om kosten te besparen en verspilling te voorkomen.

2. Innovatie

Een kapitalistische samenleving stimuleert en beloont innovatieve individuen en bedrijven. Dit is een belangrijke factor voor de groei van de economie. Het dwingt tot efficiëntie en verhoogt de concurrentie. Er ontstaan nieuwe producten en de samenleving gaat snel vooruit.

3. Politieke vrijheid

Als de overheid alle productiefactoren controleert en de prijzen bepaalt, ontstaat er een machtige centrale overheid die vaak betrokken is bij alle aspecten van het leven van de burger. Er is minder politieke vrijheid in een communistische staat om het centrum zo machtig te houden.

Nadelen van het kapitalisme

Hoewel sommigen die het kapitalisme in zijn huidige fase bekritiseren zeggen dat de nadelen die volgen kenmerkend zijn voor het kapitalisme in een laat stadium, is de realiteit dat deze problemen inherent zijn aan het kapitalisme in zijn geheel. Daarom hebben de stichters van de Verenigde Staten de bescherming van de grondrechten en het streven naar geluk in de grondwet vastgelegd. Een welvaartsstructuur is nodig als tegenwicht voor de nadelen van een vrije-markt-, laissez-faire-benadering van het structureren van de samenleving.

1. Marginalisering

In een zeer concurrerende en volledig kapitalistische economie zou geen plaats zijn voor ouderen, kinderen en gehandicapten, die in een dergelijk systeem vermoedelijk niet over vaardigheden zouden beschikken die als “concurrerend” worden aangemerkt.

Particuliere bedrijven zouden niet worden gestimuleerd om diensten te verlenen aan degenen die niet over de financiële middelen beschikken om ervoor te betalen. In een kapitalistische economie zullen goederen met positieve externe effecten, zoals gezondheidszorg, openbaar vervoer en onderwijs, te weinig worden aangeboden; daarom is enige overheidsbemoeienis zelfs in een kapitalistische economie van essentieel belang.

2. Externe effecten

Kapitalisme negeert negatieve externe effecten, zoals vervuiling, klimaatverandering en schade aan de gezondheid. Hoewel dit de productie van producten vergemakkelijkt en daardoor op korte termijn goedkoper maakt, moet het land of de samenleving na verloop van tijd de aanzienlijke kosten dragen.

Zo zal een mijnbouwbedrijf bijvoorbeeld het land van zijn hulpbronnen ontdoen, giftig water lozen en de lucht vervuilen. Zij hebben geen stimulans om het tegenovergestelde te doen, want dat kost hen veel meer geld. Alle activiteiten hebben echter een kritisch effect op de plaatselijke ecologie, de gemeenschap, en onvermijdelijk het milieu als geheel.

3. Monopoliemacht

Privaat eigendom van de produktiefactoren stelt bedrijven in staat monopoliemacht te verwerven. Deze particuliere bedrijven met monopoliemacht kunnen hun positie uitbuiten om hogere prijzen te vragen. Monopoliemacht ontmoedigt bedrijven ook om innovatief te zijn.

4. Ongelijkheid

Het is van cruciaal belang op te merken dat systematische marginalisatie in feite het gelijke speelveld ondermijnt dat essentieel is voor de optimale werking van een vrije markt. Het creëert ongelijkheid, die op lange termijn negatieve gevolgen heeft voor degenen die erdoor worden getroffen en voor de samenleving als geheel. Dit komt omdat degenen die geboren worden in situaties waarin zij gemarginaliseerd zijn (bijv. door armoede), kansen missen ten opzichte van degenen die geboren zijn met grotere sociale voordelen.

In veel gevallen lijden zij ten onrechte onder het feit dat niet in hun basisbehoeften wordt voorzien, laat staan dat zij de kans krijgen om zichzelf te ontplooien. Bij gebrek aan voldoende onderwijs, voeding, steun, enz. zullen velen niet in staat zijn deel te nemen aan de vrije markt en hun vaardigheden en gezichtspunt aan de samenleving bij te dragen.

Wanneer corruptie welig tiert, kunnen machthebbers ongelijkheid in de hand werken om hun eigen macht en rijkdom verder te vergroten. Zij kunnen bijvoorbeeld de concurrentie van andere leden van de samenleving verminderen door brede toegang tot goed onderwijs te beperken – door hun eigen kinderen naar uiterst exclusieve privéscholen te sturen, terwijl zij hun macht gebruiken om de financiering voor openbare scholen te verminderen.

Kapitalisme vs. Socialisme

Degenen die voorstander zijn van het socialisme, stellen dat het een grote verbetering is van dat economische systeem. Zij stellen dat het socialisme superieur is aan het kapitalisme omdat de burgers beter toegang hebben tot de goederen/diensten die zij nodig hebben om te overleven en te gedijen.

In een socialistische samenleving zijn de productiefactoren collectief eigendom van het volk en de staat, in plaats van van particuliere bedrijven. Zo heeft de staat doorgaans zeggenschap over energie- en nutsbedrijven, waaronder olie- en gasproducenten en elektriciteitsbedrijven. Wanneer de staat deze sectoren van de markt controleert, ontvangt de overheid alle winsten van deze industrieën. Deze winsten gaan dan rechtstreeks naar overheidsuitgaven, zoals sociale voorzieningen voor de meest kwetsbaren en investeringen in de aanleg en het onderhoud van infrastructuur.

Met name in de internationale economie hebben de door de overheid gecontroleerde bedrijven nog steeds te maken met en concurreren zij met particuliere bedrijven uit andere landen. Zij zijn niet geheel uit de kapitalistische wereldmarkt teruggetrokken.

Kapitalisme vs. Communisme

Een communistisch economisch systeem gaat nog verder van het kapitalisme af dan het socialisme. De staat bezit niet alleen productiefactoren en controleert belangrijke industrieën zoals energie en nutsvoorzieningen, maar zorgt er ook voor dat in de fundamentele behoeften van alle mensen (bijv. voedsel, onderdak, medische zorg, onderwijs, enzovoort) wordt voorzien, zodat zij een basisniveau van levensstandaard genieten. In een ideaal communistisch systeem, ongeacht wat individuen toevoegen aan de grotere economie, kunnen zij er zeker van zijn dat in hun behoeften zal worden voorzien.

Kapitalisme vs. Socialisme vs. Communisme in de echte wereld

Weinig economieën zijn zuiver kapitalistisch, socialistisch of communistisch. Hoewel kapitalisme wereldwijd het dominante economische systeem is, combineren de economieën van de meeste landen in de praktijk verschillende aspecten van kapitalisme, socialisme en communisme – zij staan bekend als gemengde economieën. Gemengde economieën zijn zo wijdverbreid omdat zij minder nadelen hebben van elk van de drie systemen, en meer voordelen van elk van de systemen in zich dragen.

Daarbij komt dat zelfs in traditionele economieën (die gebaseerd zijn op gewoonten en langdurige culturele overtuigingen, vaak gebruik maken van ruilhandel en gebaseerd zijn op industrieën als landbouw, visserij en jacht) en geleide economieën (centraal geplande economieën waarin de regering de economische beslissingen controleert) waarschijnlijk ook elementen van kapitalisme te vinden zijn.

Relatie tussen kapitalisme en democratie

Er bestaat enige controverse over de relatie tussen kapitalisme en democratie. Zo beweert Milton Friedman (een monetaristische econoom die gelooft dat de geldhoeveelheid in de eerste plaats de economische groei stimuleert) dat kapitalisme het enige economische systeem is dat democratie kan bevorderen.

Echter, voorbeelden uit de echte wereld illustreren dat dit niet noodzakelijk waar is. De relatie tussen kapitalisme en democratie gaat niet altijd op. Heel wat landen hebben zowel een democratisch bestuur als elementen van socialisme in hun economie.

Het verband tussen kapitalisme en democratie wordt nog gecompliceerder gemaakt door het feit dat sommige landen als communistisch worden geclassificeerd terwijl ze in hun economie kapitalistische kenmerken hebben opgenomen die hebben bijgedragen tot een sterke economische groei (b.v. Vietnam en China). Weer andere kapitalistische landen zijn volledig ondemocratisch – in plaats daarvan worden zij geregeerd door despoten, monarchen of oligarchen, afhankelijk van het geval.

Kapitalisme en democratie in de Verenigde Staten

De Verenigde Staten, die algemeen beschouwd worden als een historische pionier van de democratie in het moderne tijdperk, zijn voornamelijk kapitalistisch. Dit wordt geïllustreerd door het feit dat de regering geen controle heeft over de ondernemingen van het land. Met name in het fundamentele document dat de grondwet is, wordt het belang van de vrije markt onderstreept.

Niettemin benadrukt de grondwet ook het belang van het doel “het algemeen welzijn te bevorderen” – dit is de reden waarom het land niet 100 procent kapitalistisch is, maar veeleer sociaal welzijn van de kant van de overheid integreert. De belangrijkste van deze programma’s zijn:

• Het Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP, ook bekend als “voedselbonnen”)
• Sociale zekerheid
• Medicare en Medicaid
• Temporary Assistance for Needy Families (TANF)
• Hulp bij huisvesting, zoals het Housing Choice Voucher Program

Relatie tussen kapitalisme en privé-eigendom

Een van de fundamentele grondbeginselen van het kapitalisme is het belang van privé-eigendom. Ons huidige begrip van privé-eigendom kan worden teruggevoerd op het werk van John Locke, een 17e-eeuwse denker wiens wetenschap een enorme invloed heeft gehad op het transformerende werk van de Verlichting.

Locke’s theorie van “homesteading” beschrijft de manier waarop mensen eigendom vestigen door arbeid uit te oefenen op voorheen niet-eigendom zijnde hulpbronnen. Daarna kan eigendom slechts op een paar manieren worden overgedragen: door ruil, door erfenis, door schenking, of door het opnieuw in bezit nemen van eigendom als dat eigendom al is verlaten.

Privaat eigendom draagt enorm bij aan een van de centrale waarden van het kapitalisme: efficiëntie. Het doet dit omdat het bezit van privébezit de eigenaar motiveert om zijn bezit waardevoller te maken. Op die manier heeft de eigenaar meer macht bij het verhandelen van dit eigendom om waardevollere goederen en diensten te verkrijgen.

De doeltreffende werking van het kapitalistische systeem hangt af van de zekerheid dat de bezitters van eigendom zowel het eigendom kunnen behouden als het legaal kunnen overdragen. Particulier eigendom wordt beschermd door de samenleving met behulp van contracten, onrechtmatige daad recht, eerlijk zakendoen, en meer.

Kapitalisme Voorbeelden

Volgens de Heritage Foundation’s 2020 Index of Economic Freedom, zijn de volgende de top tien van meest kapitalistische landen in de wereld. De landen zijn geselecteerd en gerangschikt op basis van vier categorieën: Rechtsstaat, omvang van de overheid, efficiëntie van de regelgeving en open markten. Elk van deze categorieën omvat andere factoren, zoals eigendomsrechten, overheidsuitgaven, vrijheid van ondernemerschap en financiële vrijheid.

1. Singapore
2. Hongkong
3. Nieuw-Zeeland
4. Australië
5. Zwitserland
6. Ierland
7. Verenigd Koninkrijk
8. Denemarken
9. Canada
10. Estland

Ondanks dat de Verenigde Staten vaak beschouwd worden als het belangrijkste symbool van het kapitalisme, staan ze slechts op de 17e plaats op de 2020 landen ranglijst van de Heritage Foundation.