X-chromosome inactivation (XCI) is het proces waarbij vrouwtjes één van hun twee X-chromosomen in de vroege embryonale ontwikkeling transcriptioneel stilleggen, waardoor de genexpressie van het X-chromosoom tussen mannetjes en vrouwtjes gelijk wordt getrokken. XCI is afhankelijk van een gen met de naam XIST, een functioneel RNA-molecuul dat niet codeert voor een eiwit. Recente studies wijzen op een overvloed aan intergene transcriptie en niet-eiwit-coderende RNA’s in het menselijk genoom, waarvan vermoed wordt dat zij een rol spelen bij de modulatie van genexpressie. XCI kan daarom dienen als een nuttig model om de mogelijke functie van deze elementen te leren kennen en begrijpen, evenals hun effecten op menselijke ziekten. Hier bespreken we de genetische en moleculaire basis van XCI en beschrijven we hoe de mechanica van dit proces leidt tot de fenotypes van X-gebonden huidziekten, met name in het patroon van lijnen, krullen en spiraalvormige vlekken dat voor het eerst werd opgemerkt door de dermatoloog Alfred Blaschko. Wij stellen dat XCI, en andere epigenetische verschijnselen, van invloed zullen blijven op ons begrip van de genetische mechanismen van ziekten.