Laat in Marc Webbs niet-een-rom-com 500 Days of Summer, is Tom (Joseph Gordon-Levitt) uitgenodigd op een feestje van zijn ex-vriendin Summer (Zooey Deschanel). Hij loopt naar de poort van haar onrealistisch mooie appartement, en plotseling splitst het frame in tweeën. De linkerhelft heeft het label “Verwachtingen”, de rechterhelft “Werkelijkheid”. Naarmate het feest vordert, beginnen de parallelle verhalen uiteen te lopen als Toms verwachtingen niet uitkomen.
Terwijl Tom verwacht dat Summer hem bij aankomst kust, geeft ze hem in plaats daarvan een verstilde knuffel. Hij stelt zich voor dat ze zich van het feest afscheiden, urenlang onder vier ogen praten en dan ontsnappen naar Summer’s slaapkamer. In werkelijkheid is het een ongemakkelijk samenzijn; Tom knijpt een limoen in zijn volgende drankje. En dan komt de verpletterende ontdekking als Summer pronkt met de diamanten aan haar vinger: De vermeende liefde van Toms leven is verloofd met iemand anders.
“JA, dit is zo echt!” Ik ben het er roerend mee eens, ondanks het feit dat ik een 13-jarige ben die nog nooit een relatie heeft gehad, laat staan zoiets als liefde heeft ervaren.
Dat was ik acht jaar geleden. (Een afschuwelijke gedachte, ik weet het. Het spijt me zo.) Ik was geobsedeerd door 500 Days of Summer. Ik dwong mijn vrienden de film te kijken, tot hun grote ergernis. Ik stelde me voor dat ik door de straat danste op Hall & Oates. Ik herinner me dat ik voor het eerst naar Ikea ging in Noorwegen, speelde met de kranen in de modelkeukens en tegen mijn beste vriendin riep: “Schat, onze gootstenen zijn kapot!”
Zijn boodschappen over liefde en relaties voelden zo waar – vooral omdat ik niets anders wist. En als een pre-tienermeisje wiens primaire blootstelling aan cinema High School Musical (smaak) was, vond ik het geweldig om een niet-lineair verhaal te zien dat met de vorm speelde. De verwijzing naar Seventh Seal vloog recht over mijn hoofd, maar boy, did it look cool.
Het verhaal van 500 Days of Summer is hetzelfde dat al millennia wordt verteld: jongen ontmoet meisje, ze kussen, ze worden verliefd. Of dat denken we toch. De verteller waarschuwt ons immers dat dit geen liefdesverhaal is.
Het idee dat 500 Days of Summer een rom-com was die elk facet van het genre ondermijnde, was kattekwaad voor een jong meisje als ik dat bezig was haar eigen culturele smaak, en bij uitbreiding haar identiteit, te cultiveren. Die identiteit was toevallig identiek aan die van duizenden tieners op Tumblr in het begin van de jaren 2010. Zij spiegelden zich aan de esthetiek van stemmige screencaps van Juno, Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Lost in Translation en de symmetrische shots van Wes Anderson. Ze wilden eigenzinnig zijn. Ze verafgoodden het Manic Pixie Dream Girl omdat ze “niet was zoals andere meisjes” – onwetend van het feit dat deze vrouwen voortkwamen uit de onrealistische fantasieën van mannelijke schrijvers.
Toen 500 Days of Summer in 2009 uitkwam, werd het iets wat tegenwoordig een zeldzaamheid is voor indies: een hit. De film bracht bijna 10 keer meer op dan het budget van 7,5 miljoen dollar en kreeg twee Golden Globe-nominaties. Het inspireerde jonge vrouwen om een onverstandige zomerkapsel te nemen. En laten we niet vergeten dat Tom en Summer domme dingen deden in Ikea voordat het cool was. De film vertegenwoordigt ook wat we nu beschouwen als de “Sundance”-film: indie-komedie-drama’s met eigenzinnige humor, vaak Anglo-centrisch en heel vaak extreem blank. Rom-coms hebben zich sindsdien gelukkig ontwikkeld tot meer inclusieve films, waarin mensen van kleur en LGBTQ-mensen hun eigen verhaal kunnen vertellen.
Tien jaar na de release kan ik 500 Days of Summer bekijken met de roze bril voorgoed weggestopt. Summer heeft net zoveel gebreken als ieder ander, maar Tom zag haar voortdurend door het geïdealiseerde beeld dat hij van haar had. Hij dacht altijd dat hij pas echt gelukkig zou zijn als hij ‘The One’ zou vinden, en hij projecteert dat ouderwetse idee op Summer. Ze heeft het vanaf dag 1 (of dag 28 om precies te zijn) duidelijk gemaakt: ze wil geen relatie. Ze gelooft niet in liefde, tot ze er wel in gelooft. En dat is helemaal oké!
Maar het verhaal wordt wel verteld vanuit het perspectief van Tom, en dat beïnvloedt op zijn beurt weer de perceptie van de personages door de kijker. Is 500 Days of Summer echt een deconstructie van het Manic Pixie Dream Girl, zoals sommigen hebben beweerd, als mensen er nog steeds van overtuigd zijn dat Summer in de fout ging? En wat te denken van de introductie van Summer in de film, waarin ze wordt afgeschilderd als een door mannen begeerde Koning Midas: alles wat zij aanraakt, daar rennen de jongens op af.
Op het einde heeft Tom eigenlijk niets geleerd van zijn 500 dagen, behalve dat Summer niet zijn Ene was. Zeker, hij zegt zijn baan als wenskaart op om zijn droom na te jagen: architect worden, maar dan vindt hij een vonk bij een vrouw die Autumn heet. Hij gaat gewoon verder met een ander meisje met een seizoensgebonden naam. Revolutionair! De tijd is niet goed geweest voor 500 Days of Summer. Naarmate de jaren vorderen en onze afstand tot de film groter wordt, worden alle problematische facetten zichtbaarder. Tom is een egoïstische mafkees met onrealistische verwachtingen van vrouwen. Zijn relatie met Summer was ingewikkeld en rommelig, ongezond zelfs. Maar is dat niet wat liefde is? Zoals de film zo duidelijk stelt, is 500 Days of Summer geen liefdesverhaal. Het is een verhaal over liefde met al zijn oneffenheden.