Shield-likeEdit
De Engelse term thyroid cartilage is afgeleid van de Latijnse uitdrukking cartilago thyreoides. Deze laatste is een vertaling van het Oudgriekse χόνδρος θυρεοειδής, waarvan melding wordt gemaakt in de geschriften van de Griekse arts Galenus. Het Latijnse woord cartilago en het Oudgriekse woord χόνδρος betekenen beide kraakbeen, terwijl het Oudgriekse woord θυρεοειδής schildachtig of schildvormig betekent. Deze laatste samenstelling is samengesteld uit het Oudgriekse θυρεός, schild en εἶδος, vorm. De Grieken gebruikten εἶδος in samenstellingen om een gelijkenis met het eerste deel van het woord aan te geven.
Het Oudgriekse woord θυρεός is te vinden in de Odyssee van Homerus, en stelde een grote vierkante steen voor die tegen de deur werd gezet om hem dicht te houden. Deze θυρεοί werden uiteindelijk door het Griekse leger gebruikt als schild om zich te beschermen. Dit schild werd door de Romeinse legioenen aangepast en door hen aangeduid als een scutum. Het Romeinse scutum was een langwerpig schild met een ovale vorm. Talrijke schilden werden door de Romeinse soldaten gebruikt, zoals de pelta, de parma en de clypeus. In tegenstelling tot het scutum waren deze schilden rond. Hoewel deze laatste schilden een duidelijke ronde vorm hadden, werden muntsoorten als petalis cartilago, cartilago parmalis, en cartilago clypealis bedacht voor het schildkraakbeen. In 16de-eeuwse Italiaanse anatoom Realdo Colombo’s De re anatomica komen naast de eerder genoemde onjuiste petalis cartilago ook correcte vormen voor als scutalis cartilago en scutiformis cartilago, aangezien het scutum de echte Romeinse tegenhanger is van het Griekse θυρεός. Deze laatste Latijnse uitdrukking vindt men in zijn Engelse vorm in medische woordenboeken terug als scutiform kraakbeen, terwijl de naam van het schild zelf, nl. scutum, nog steeds wordt vermeld als synoniem voor het schildkraakbeen.
SpellingEdit
In de verschillende edities van de officiële Latijnse nomenclatuur (Nomina Anatomica, in 1998 herdoopt tot Terminologia Anatomica) komen drie verschillende schrijfwijzen voor, te weten cartilago thyreoidea. cartilago thyroidea en het eerder genoemde cartilago thyreoides. De variant met het adjectief thyreoidea (met de uitgang -ea) zou een foutieve weergave zijn van het Oudgriekse θυρεοειδής in het Latijn. Griekse samenstellingen eindigend op -ειδής eindigden, wanneer zij als leenwoord in het Latijn werden ingevoerd, op -ides. In de 17e eeuw kwam de niet-klassieke Latijnse vorm -ideus/-idea/ideum voor het Griekse -ειδής/-ειδές in gebruik, vooral door de Franse anatoom Jean Riolan de Jongere. In het klassieke Latijn bestaan geen Griekse leenwoorden (oorspronkelijk -ειδής/-ειδές) die eindigen op -ideus/-idea/-ideum, waardoor de vorm -ideus/-idea/-ideum een niet-Latijns karakter heeft. De eerste editie van de Jena Nomina Anatomica (JNA) bevatte de onjuiste cartilago thyreoidea, maar na een lijst van aanbevelingen/correcties werd dit in latere edities van de JNA gecorrigeerd.
De variant met thyroidea (weglaten van de e na thyr) is een compromis voor Engelstalige anatomisten, aangezien zij moeite hebben met het uitspreken van die specifieke lettercombinatie, waardoor een grotere overeenkomst tussen de Latijnse en Engelse orthografie wordt afgedwongen. Het medisch woordenboek van Dorland uit 1948 nam deze onjuiste spelling al over met een foutieve verwijzing naar de officiële Bazelse Nomina Anatomica, nog voordat de nomenclatuurcommissie van de Nomina Anatomica deze orthografische herziening officieel goedkeurde in haar uitgave van 1961. De spelling zonder e is in het Engels algemeen aanvaard, maar vroegere werken gaven de voorkeur aan het etymologisch correcte thyreoid cartilage. De officiële Latijnse diergeneeskundige nomenclatuur, Nomina Anatomica Veterinaria heeft de vorm cartilago thyroidea, net als de menselijke Nomina Anatomica/Terminologia Anatomica, maar staat (in tegenstelling tot deze laatste) cartilago thyreoidea toe als alternatieve spelling.
Schild versus deurEdit
Een ongelukkige vergissing is de gelijkenis tussen het Latijnse thyroidea en het Engelse thyroid enerzijds en het Oudgriekse θυροειδής anderzijds, daar dit laatste niet schildachtig betekent, maar eigenlijk als een deur betekent, afgeleid van θύρα, deur. Θυροειδής wordt echter in de anatomische nomenclatuur gebruikt in de uitdrukking θυροειδές τρῆμα (τρῆμα = gat, perforatie, apertuur), bedacht door de Griekse arts Galen. Het Oudgriekse θύρα kan, naast de eerder genoemde deur, worden vertaald als poort, ingang en opening. De Griekse naam θυροειδές τρῆμα voor deze opening tussen het os pubis en het os ischii, tegenwoordig obturator foramen genoemd, vindt duidelijk zijn oorsprong in het feit dat het een opening is (θύρα), terwijl het geen gelijkenis vertoont met een schild (θυρεός). De Latijnse vertaling foramen thyreoideum voor θυροειδές τρῆμα van de 18e-19e-eeuwse Duitse arts en anatoom Samuel Thomas von Sömmerring is duidelijk foutief. Het huidige foramen thyroideum van de Terminologia Anatomica is geen Latijnse vertaling van Galen’s θυροειδές τρῆμα, maar een orthografische revisie van wat voorheen in de Nomina Anatomica bekend stond als foramen thyreoideum, een niet altijd aanwezige opening in de lamina van het schildkraakbeen.