Wat is cross-cutting?
In filmmontage beschrijft cross-cutting de videomontagetechniek van het heen en weer schakelen tussen scènes, waarbij vaak de indruk wordt gewekt dat de actie die op verschillende locaties plaatsvindt, zich op hetzelfde moment afspeelt. Deze techniek, ook bekend als parallelle montage, gaat terug tot regisseur Edwin S. Porter’s The Great Train Robbery uit 1903.
Wanneer moet je crosscutten?
Om telefoon- of videogesprekken vast te leggen.
Filmmakers gebruiken de crosscut vaak om twee personages te laten zien die aan de telefoon praten. De camera schakelt heen en weer naarmate het gesprek vordert, en er is ruimte om te spelen met dialoog en de relatie met de actie in het frame. In Ferris Bueller’s Day Off doet Ferris bijvoorbeeld alsof hij in bed ligt terwijl hij met zijn vader aan de telefoon praat, maar in werkelijkheid zit hij achter zijn computer en zet hij zijn maat Cameron onder druk om langs te komen.
Om spanning op te bouwen.
Crosscutting kan kijkers op het puntje van hun stoel brengen. Denk aan een actieheld die een tijdbom onschadelijk probeert te maken, waarbij de acties van de held worden verweven met cutaways van de tikkende klok.
In The Silence of the Lambs gebruikt regisseur Jonathan Demme de crosscut om de spanning op te bouwen, maar ook om het publiek op het verkeerde been te zetten. Door van een scène met de schurk Buffalo Bill thuis over te gaan naar beelden van FBI-agenten die een huis omsingelen, suggereert Demme dat gerechtigheid zal geschieden. Maar de FBI-agenten breken door de deuren en ramen om te ontdekken dat het huis leeg is. Buffalo Bill is in een ander huis, en opent de deur voor Clarice, de hoofdrolspeelster, die hem nu helemaal alleen onder ogen moet zien.
Om een punt te maken.
Crosscutting kan ook een diepere betekenis geven, zoals in de climax van Francis Ford Coppola’s The Godfather. Michael Corleone is in de kerk om peetvader te worden van de dochter van zijn zus Connie. Ondertussen schakelen Corleone’s mannen zijn rivalen uit. De scène begint met een match cut (een juxtapositie van twee frames die thematisch of compositioneel gelijkaardig zijn). Het eerste shot is een close-up van de baby in Connie’s handen. Het volgende shot is een pistool in de handen van een man. Dan snijdt de camera heen en weer van de kerk, waar Michael Satan afzweert, naar de brute moorden, waarmee zijn doop als maffiabaas wordt vastgesteld.
Spel met tijd en ruimte.
Christopher Nolan, een meester in crosscutting, gebruikt deze techniek in Inception om gelijktijdige actie op verschillende vlakken van de werkelijkheid te laten zien. In een beroemde scène slaapt de hoofdpersoon, Arthur, in een snel rijdend busje dat wordt achtervolgd door mannen op motoren. Ondertussen, in zijn droom, vecht Arthur met mannen in de hal van een hotel. Wanneer het busje slingert en omrolt, slingert en rolt de zwaartekracht in de droomwereld om. Het resultaat is een van de spannendste en gedenkwaardigste vechtscènes op film.