Binnen enkele seconden nadat ik chocolade heb gegeten, moet ik drie of vier keer niezen. Ik ben midden 80 en dit is nog maar net begonnen. Is het een allergie en zo ja, waarom heeft het zo lang geduurd?
Alan Gardner, Sheffield.
Ik kwam voor het eerst in aanraking met dit verschijnsel tijdens mijn opleiding, toen ik in de neuskliniek van het Royal Brompton Hospital in Londen werkte – sindsdien heb ik een verrassend aantal patiënten met dit probleem gezien.
U zult opgelucht zijn te horen dat het niet wordt verondersteld een allergie te zijn – dus u kunt nog steeds chocolade eten. Dat komt omdat het niezen niet gepaard gaat met andere symptomen van een allergische reactie, zoals jeuk in of rond de mond of netelroos (en allergietests die zijn uitgevoerd op mijn eigen patiënten met chocoladereacties hebben dit bevestigd).
In plaats daarvan wordt gedacht dat het door een reflex wordt veroorzaakt – mogelijk een variant van de fotische niesreflex, waarbij niezen wordt uitgelokt door blootstelling aan de zon of fel licht.
Deze genetische gril, die via de familie wordt doorgegeven, treft ongeveer een op de vijf mensen en is al lang een bron van intrige. In het oude Griekenland vroeg Aristoteles zich af waarom de zon niezen uitlokte – en er zijn zelfs verhalen over ridders in harnassen die niezen als ze mooie maagden zien.
Men denkt dat door zonlicht veroorzaakte niesbuien te wijten zijn aan gekruiste draden in de nervus trigeminus. Deze grote en complexe zenuw heeft drie takken die informatie doorgeven aan de hersenen vanuit de ogen, de neus en de kaak.
Aangenomen wordt dat soms signalen over zonlicht overgaan in de neustak, waardoor ze worden aangezien voor een kriebel in de neus – en een nies wordt uitgelokt.
Er kan iets soortgelijks gebeuren met chocolade.
Het bevat theobromine, een bitter smakende verbinding waarvan bekend is dat het droge hoest onderdrukt door in te werken op de nervus vagus – een andere zenuw die cruciale informatie tussen het lichaam en de hersenen transporteert.
In dit geval kan foutieve kruisspraak tussen de nervus vagus en de nervus trigeminus op een of andere manier een nies uitlokken.
Het is ook mogelijk dat flavonoïden, antioxidanten die in cacaobonen voorkomen, hierbij betrokken zijn – sommige stimuleren de productie van stikstofmonoxide, een chemische stof die helpt de bloedvaten wijder te maken.
Daaruit concludeer ik dat chocolade in zeldzame gevallen misschien een kortstondige bloedstoot in de haarvaten van de neus veroorzaakt – de hersenen interpreteren dit als een kriebel, waarna een nies volgt.
Waarom dit in deze fase van uw leven een probleem wordt, is onduidelijk, maar het zou kunnen afhangen van het soort chocolade en de zuiverheid ervan. De melk in melkchocolade kan bijvoorbeeld de absorptie van sommige niesverwekkende bestanddelen verstoren.
Als dit het geval is, kan pure chocolade u eerder aan het niezen maken.
Dit is speculatie, maar als het overeenkomt met uw ervaring, kan het eten van melkchocolade – met mate, natuurlijk – u minder snel aan het niezen maken.
Hoe veilig zijn volgens u mammografieën en met name de mogelijke risico’s van straling en traumaschade aan de borsten door de druk die erop wordt uitgeoefend?
Paula Fielding, Newcastle upon Tyne.
Veel vrouwen maken zich zorgen over dit onderwerp. De mammografie is echter de enige technologie voor beeldvorming van de borst waarvan is bewezen dat deze het aantal sterfgevallen door borstkanker vermindert.
Mammogrammen zijn röntgenstralen die borsttumoren kunnen opsporen die te klein zijn om te zien of te voelen. Ze kunnen zelfs kanker opsporen tussen één en vier jaar voordat een knobbeltje zichtbaar is. Ze worden om de drie jaar aangeboden aan alle vrouwen tussen 50 en 70 jaar en aan vrouwen die symptomen hebben die onderzoek vereisen, zoals een knobbeltje.
Tijdens de procedure wordt de borst samengedrukt tussen röntgenplaten en worden beelden van boven en van opzij genomen.
Schrijven naar Dr Scurr
Om met Dr Scurr in contact te komen over een gezondheidsvraag, kunt u hem schrijven op Good Health Daily Mail, 2 Derry Street, London W8 5TT of e-mail [email protected] – inclusief contactgegevens.
Dr Scurr kan geen persoonlijke correspondentie aangaan.
De antwoorden van Dr Scurr kunnen niet op individuele gevallen worden toegepast en moeten in een algemene context worden gezien.
Raadpleeg altijd uw eigen huisarts als u zich zorgen maakt over uw gezondheid.
Uw bezorgdheid over straling is begrijpelijk, maar de typische dosis is slechts 0.7 millisievert (mSv), ongeveer evenveel als u in drie maanden tijd ontvangt van de straling die van nature in ons milieu aanwezig is.
Daarenboven veroorzaakt de compressie – noodzakelijk voor beelden van goede kwaliteit – ondanks het ongemak (dat extreem kan zijn) geen schade.
Het proces is echter niet zonder risico. Als een vrouw vanaf haar vijftigste elke drie jaar een mammografie laat maken, is de kans op een vals-positief resultaat – wanneer gezond weefsel ten onrechte als abnormaal wordt aangemerkt – 20 procent.
Bij meer dan een op de tien van hen wordt het knobbeltje verwijderd, maar blijkt het niet kankerachtig te zijn. Dit kan onnodige angst veroorzaken en het vertrouwen in de gezondheidszorg ondermijnen.
Maar we kunnen geen onderscheid maken tussen vrouwen voor wie de ziekte fataal kan zijn en vrouwen die kanker hebben die misschien nooit problematisch zal blijken te zijn, zodat de patiënt kan worden opgezadeld met slopende behandelingen.
Voor elke vrouw wier leven door screening wordt gered, krijgen drie anderen een behandeling aangeboden die ze niet nodig hadden.
Maar het is cruciaal om te onthouden dat screening een kanker kan opsporen die, als hij niet vroeg wordt opgemerkt, levensbedreigend kan blijken.
Op die basis doet het toch zeker meer goed dan kwaad.
IN MIJN MENING: Neem de verantwoordelijkheid voor je eigen vakantiegezondheid…
Dokters hebben de plicht er bij patiënten op aan te dringen onderzoek te doen naar de gezondheidsrisico’s die zij kunnen lopen als zij naar het buitenland reizen.
Keer op keer heb ik tot mijn verbazing zieke patiënten terug zien komen uit het buitenland die verbaasd waren dat, alleen omdat zij een ticket konden kopen om ergens heen te reizen, het geen veilige plaats was om te bezoeken in termen van gezondheid.
Ik herinner me een patiënt die thuiskwam met malaria na een reis in het buitenland – hij had een complicatie van de ziekte ontwikkeld waaraan hij bijna stierf.
Hij had geen voorzorgsmaatregelen genomen om zich te beschermen, ook al was hij naar een gebied gereisd waarvan bekend was dat malaria daar een risico vormde.
Recentelijk las ik over enkele toeristen die in Mexico ziek werden met gastro-enteritis en nu een rechtszaak aanspannen tegen hun reisbureau omdat ze hen niet hadden gewaarschuwd voor waarschuwingen voor de volksgezondheid.
Maar reizigers naar Mexico moeten zich bewust zijn van de dreiging van Montezuma’s wraak – de spreektaalterm voor reizigersdiarree.
De toeristen werden getroffen door cyclosporiasis, een protozoaire infectieverwekker die wordt verspreid door met rioolwater besmet voedsel – een aandoening die in veel derdewereldlanden voorkomt.
Gezondheidsbescherming is een persoonlijke verantwoordelijkheid. Iedereen die op reis gaat, moet zich bewust zijn van de inherente gevaren: onderzoek doen, advies inwinnen en beslissen of hij de onvermijdelijke risico’s aanvaardt.
Het reisbureau dat de tickets verkoopt, mag het niet als zijn plicht beschouwen de klant met de paplepel te ingegoten krijgen.