Toen ik opgroeide in een Peruaans en Colombiaans gezin, was ik gewend om bij familieleden te zijn die net als ik inheemse trekken hadden. Met een bruine huid, dik zwart haar en donkere gelaatstrekken heb ik nooit de behoefte gehad om er anders uit te zien, en ik heb me altijd op mijn gemak gevoeld in mijn eigen huid. Pas toen ik in het dagelijks leven met andere Latino’s in aanraking kwam, leerde ik dat sommigen complexen hadden over hun huidskleur. Ik herinner me dat een vriendin, die een blanke huidskleur had of zich als “blanke” voordeed, van tijd tot tijd opmerkingen maakte over mijn bruine huidskleur. Normaal gesproken kon ik haar opmerkingen negeren omdat ze geen effect op mij hadden. Ik herinner me echter dat we op een zomer op een feestje foto’s aan het maken waren, en toen ze die bekeek zei ze half schertsend en beledigend: “Kijk jou eens op deze foto, je ziet eruit als een Azteekse indiaan.” Ik was beledigd door haar onwetende uitspraak, maar ik begreep niet waarom het zo’n probleem was dat ik van nature bruin was. Achteraf besefte ik dat ze haar eigen complexen op mij projecteerde om zichzelf superieur te voelen.
Dit is helaas wat colorisme wordt genoemd, en het is een probleem dat nog steeds bestaat binnen de Latino-gemeenschappen. Colorisme is de voorkeursbehandeling van mensen met een lichtere huidskleur ten opzichte van mensen met een donkere huidskleur binnen een groep mensen. Iris Lopez, hoogleraar Latijns-Amerikaanse en Latino-studies aan het City College, legt uit: “Latino’s zijn zich zeer kleurbewust en gebruiken een kleurclassificatiesysteem dat categorieën omvat als blanco, negro, trigueno, Indio, Jabao, Moreno, Mulatta, enzovoort,” zegt ze.
Omdat Latino’s zich niet identificeren met een ras, gebruiken ze volgens Lopez vaak labels die zijn gekoppeld aan hun haartype, huidskleur en gelaatstrekken. De labels hebben verschillende betekenissen, afhankelijk van op welk eiland of in welk land je bent, omdat ze regionaal kunnen verschillen. Lopez voegt eraan toe dat het concept van welke categorie je valt, afhangt van het percentage zwart bloed dat een individu heeft.
“Het Latijns-Amerikaanse en Spaans-Caribische raciale classificatiesysteem is vergelijkbaar met het oude raciale classificatiesysteem dat door zwarten in de VS en West-Indië werd gebruikt,” werkt ze verder uit.
Zoals Lopez al zei, is ras een sociale constructie die door Europeanen is bedacht om mensen te verdelen en die geen wetenschappelijke waarde heeft. Door de illusie van ras konden de Europeanen de zwarten en andere inboorlingen doen geloven dat blanken superieur waren, om zo hun veroveringen te rechtvaardigen. Lopez wijst erop dat als het niet om ras ging, kleurlingenhaat niet eens zou bestaan.
“De uitdrukking colorisme kan zijn ontstaan omdat het onjuist is om te zeggen dat gekleurde mensen racistisch zijn omdat ze deel uitmaken van een onderdrukte groep,” legt ze uit. “Als racisme niet bestond in de Latino-gemeenschap, zouden ze niet zo kleurbewust zijn, en zou colorisme niet bestaan,” concludeert Lopez. Of we het nu willen toegeven of niet, kleurlingenhaat treft ALLE Latino’s. Het is geen verrassing dat als je de meeste Latino’s vraagt naar hun ervaringen met colorisme, iedereen een verhaal heeft.
Stephanie Bennett, een Latina van Hondurese afkomst vertelde Hiplatina dat haar moeder opgroeide in een huishouden waar ze te horen kreeg dat het hebben van een lichtere huidskleur werd verkozen boven donker zijn. “Mijn moeder groeide op in Honduras en werd geleerd dat een lichte huid mooi was en een donkere huid minder de voorkeur had,” zegt ze. Bennetts moeder wilde echter niet dat haar dochter ooit aan haar huidskleur zou twijfelen en moedigde haar juist aan om haar schoonheid te omarmen. Als gevolg daarvan groeide Bennett niet op met een ongezonde kijk op haar huidskleur.
Darleny Suriel, een Dominicaanse vrouw die zich ook identificeert als Afro-Latina, ervoer een vergelijkbare vorm van colorisme in haar huishouden. “Colorisme heeft voor mij altijd gevoeld als een olifant in de kamer die niet direct zou worden aangepakt of erkend, maar zijn aanwezigheid was sterk voelbaar,” legt ze uit, eraan toevoegend: “Vooral in familieomgevingen zoals de mijne, waar de huidskleuren van familieleden alle kleuren van een breed rassenspectrum vertegenwoordigen.”
Suriel zegt dat dit aan het licht kwam toen ze werd vergeleken met haar naaste nicht die ze beschrijft als hebbend de huidskleur van Sneeuwwitje, en het van nature gouden haar van Assepoester. “Omdat mijn nicht & minder dan twee jaar na mij in dezelfde stad is geboren, en samen door dezelfde mensen is opgevoed die dezelfde cultuur, religie en overtuigingen delen, heb ik er nooit bij stilgestaan dat we door onze samenleving anders zouden worden bekeken vanwege zoiets onbelangrijks als huidskleur,” vertelt ze aan HipLatina, “Maar ik kon het niet helpen dat familieleden, als ze het over haar schoonheid hadden, altijd de witheid van haar huid prezen, haar opvallend rooskleurige wangen & haar natuurlijke blonde haar; Intussen werd ik voortdurend op angstige toon gewaarschuwd uit de zon te blijven om niet donkerder te worden, alsof het krijgen van melanine van de zon een tragische vorm van misvorming was,” herinnert zij zich.
Hoewel sommigen colorisme eerst thuis ervaren, ervaren anderen het via verschillende sociale settings. Actrice en komiek Laneya Wiles, een half Puerto Ricaanse en zwarte Latina, legt uit dat ze als kind voor het eerst colorisme ervoer via de entertainmentindustrie. “Echt colorisme ervoer ik door audities te doen voor en te kijken naar zenders als Univision en Telemundo,” zegt ze. Wiles deed auditie voor Spaanse reclamespots, maar wist dat ze niet geboekt zou worden omdat ze de “verkeerde kleur” had. Ze zegt: “Dit was in de jaren 90 en ik zag nooit vrouwen die op mij leken op het TV scherm. Dus was ik ervan overtuigd dat ik er niet “Latina uitzag”. Ze merkte ook soortgelijke sferen op toen ze naar Engelstalige audities ging. “Ik herinner me dat ik naar andere audities ging waar eerst de blanke kinderen gingen en dan de “zwarte” kinderen en de blanke kinderen werden meestal gecast voor de rol,” voegt ze eraan toe.
View this post on InstagramDeze pics zijn net opgevallen! Yaaay! @caveatnyc voor het goede doel met @covenant_house was zeker leuk en iedereen op die line-up killed it! #laneya #laneyawiles
En zoals je je kunt voorstellen, als je een donkere huidskleur hebt en je groeit op met het verhaal dat een lichtere huid beter is, kun je wat wrok beginnen te ontwikkelen. Voor sommigen komt dit in de vorm van ontkenning, het verwerpen van hun wortels, of sommigen beginnen zich te identificeren als blank (zelfs als het duidelijk is dat ze dat niet zijn). Suriel herinnert zich dat ze in haar gezin opmerkingen hoorde dat een donkere huidskleur onaantrekkelijk zou zijn.
“Mijn vader & zijn zus, die maar een beetje lichter is, vertelde me dat ik niet met een zwarte man kon uitgaan of trouwen, omdat ze niet als knap werden beschouwd,” legt ze uit. Haar vader had zichzelf er zelfs van overtuigd dat hij afstotelijk was vanwege zijn huidskleur. “Ik heb mijn vader zichzelf vaak lelijk horen noemen omdat hij een donkere huidskleur had, & en omdat we dezelfde huidskleur hebben, had ik soms het gevoel dat hij mij ook lelijk noemde,” zegt ze.
Suriel vertelt dat ze veel mensen heeft ontmoet die zich schamen voor hun afkomst en weigeren te accepteren dat ze zwart zijn. Ze zegt: “Van mijn vader, tot mijn ex-vriend, tot willekeurige Afro-Latino’s waarmee ik in gesprek raak, ze lijken zich vooral te identificeren met hun cultuur, dan met hun ras.
“Wiles herinnert zich dat ze een vrouw kende met hetzelfde complex die nog een stap verder ging. Ze zegt: “Ik kende een mooie Dominicaanse dame die opgroeide en die aan mijn familie onthulde dat ze haar wettelijke documenten als een blanke vrouw inleverde, maar ze had een zeer, zeer donkere huidskleur.” Onderzoek heeft uitgewezen dat sommige Latino’s zich als blanke identificeren wanneer zij de volkstellingsformulieren invullen. De theorie hierachter is dat omdat er een toename is geweest in intermarriages en een afname in immigratie uit Latijns-Amerikaanse landen, dat sommige Latijns-Amerikaanse Amerikanen het contact verliezen met hun wortels, waardoor de kans afneemt dat ze zichzelf Latino of Hispanic noemen.
Zo gevoelig als het onderwerp van colorisme kan zijn, is het belangrijk om er gesprekken over te voeren met andere Latino’s. Hoewel we allemaal deel uitmaken van dezelfde gemeenschap, valt ook niet te ontkennen dat blanke of “wit-voorkomende” Latino’s de vruchten plukken van wit voorrecht. Wit voorrecht is een maatschappelijke verzameling van onverdiende voordelen die worden gegeven aan degenen die wit zijn, maar mensen van kleur moeten harder werken om te bereiken (dat wil zeggen onderwijs, betere banen, enz.).
Om een einde te maken aan colorisme-en racisme voor die kwestie-het is belangrijk om te erkennen dat het een reëel probleem dat bestaat. In feite, een studie uitgevoerd door het Nationaal Instituut voor Statistiek en Geografie keek naar Mexico om te zien of huidskleur nog steeds van belang en beïnvloed het niveau van het onderwijs en de kansen op werk beschikbaar voor hun burgers. Op basis van de door Mexicanen ingevulde enquêtes werd vastgesteld dat huidskleur nog steeds bepaalt hoe ver mensen in Mexico vooruit komen en hoe ze in het algemeen worden gezien. En Mexico is niet de enige plaats waar deze mentaliteit heerst. Bennett legde uit dat Honduras met hetzelfde probleem kampt.
“In sommige steden komen blanke mensen en investeren om bedrijven te bouwen om alleen Spanjaarden in te huren die ook uit andere landen komen om werk te zoeken in Honduras,” zegt ze. Ondertussen hebben deze steden zwarte Latino’s die perfect in staat zijn om het werk te doen, maar omwille van hun huidskleur, verkiezen de investeerders Spanjaarden in te huren. Lopez zegt dat Latino’s dit probleem alleen kunnen doorbreken als we onze geschiedenis leren kennen.
“We moeten beginnen met onszelf te onderwijzen over onze koloniale erfenis, en hoe die heeft bijgedragen aan colorisme/racisme, en de verschillende manieren waarop het onze gemeenschap schaadt,” legt ze uit. Ze moedigt blanke Latino’s ook aan om van hun kant bij te dragen aan het beëindigen van kleurlingenhaat. “Zij die fenotypisch wit zijn hebben de verantwoordelijkheid om zich uit te spreken tegen racisme en zich bewust te zijn van hun voordeel binnen een racistische samenleving.” Maar blanke Latino’s hebben ook te maken met hun eigen racisme. “Het is belangrijk om in gedachten te houden dat fenotypisch blanke Latino’s ook worden onderworpen aan racisme en hun eigen unieke vorm van micro-agressie,” voegt ze eraan toe.
Lopez gelooft dat een andere effectieve manier om een einde te maken aan colorisme is door Latijns-Amerikaanse & Latino Studies Programma’s in onze hogescholen te ondersteunen. “Deze afdelingen zijn ontstaan uit de strijd van onze gemeenschappen om het onderwijs voor Latino’s in de VS te verbeteren,” zegt ze. Ze werkt verder uit dat het doel van de lessen ook is om Latino studenten en anderen te onderwijzen over de geschiedenis van Latino’s in Latijns-Amerika, het Caribisch gebied en de Verenigde Staten, om zo goed te begrijpen waarom colorisme nog steeds bestaat. Dit kan ook meer inzicht geven in waarom veel Latino’s nog steeds in een achterstandspositie verkeren op het gebied van onderwijs, inkomen en huisvesting. Lopez benadrukt: “We moeten doorgaan met het versterken van onze gemeenschappen en samenwerken met bondgenoten om coalities te vormen.”
Niet te vergeten, door onszelf te onderwijzen, kunnen we die kennis doorgeven aan onze families en toekomstige generaties. Hoewel er Latino beroemdheden zijn geweest die zich hebben uitgesproken over colorisme, is het belangrijk voor ons om te oefenen het te stoppen op een regelmatige basis. Suriel zegt dat ze haar deel doet door op te staan tegen degenen die racistische opmerkingen maken en hen voor te lichten over de raciale geschiedenis van de Dominicaanse Republiek en Latijns-Amerika.
“Als ik jonge Afro-Latino’s tegenkom die dezelfde strijd tegen zelfhaat voeren als ik ooit heb gedaan, vertel ik ze wat ik wou dat iemand mij had verteld: Dat een donkere huidskleur mooi is, en dat de magie die onze zwartheid bevat ons speciaal maakt,” zegt ze. Wiles heeft een vergelijkbare methode en zorgt ervoor dat ze mensen corrigeert als ze racistische opmerkingen maken. Ze zegt: “Ik sluit het meestal snel af en probeer mensen zo kort en bondig mogelijk voor te lichten en laat me niet beïnvloeden door hun mening.”
Het is duidelijk dat Latino’s een lange weg te gaan hebben, maar we kunnen ons deel doen op kleine manieren dagelijks om de situatie te verbeteren. Of het nu is door anderen voor te lichten over onze cultuur, trots te zijn op ons erfgoed, of degenen te corrigeren die het bij het verkeerde eind hebben, het zal allemaal zeker vruchten afwerpen. En misschien is het wishful thinking, maar misschien kunnen al die kleine gebaren op een dag een positieve impact hebben op onze gemeenschap en colorisme samen met racisme helemaal uitbannen.