Wat is Hapé (Rapé) uit het Amazonegebied?
Rapé is de bereiding van poedervormige geneeskrachtige kruiden, vaak op basis van tabak. Hapé wordt meestal gemaakt met mapacho – Hapé wekt een gevoel van alertheid en verhevenheid op dat de meeste andere natuurlijke plantaardige effecten overtreft.
De effecten van hapé worden snel en intens ervaren omdat de snuif in poedervorm via de neus wordt toegediend. De gewoonte om plantaardige geneesmiddelen in poedervorm door de neus te nemen is veel ouder dan we ons realiseren (daterend uit de precolumbiaanse tijd) en werd voor het eerst waargenomen bij de inheemse Braziliaanse stammen.
In Europa werd kruidensnuif geïntroduceerd door de arts en botanicus Francisco Hernández de Boncalo in 1577 – en de elites van die tijd namen snuif vaak als hoofdpijnbehandeling. Tijdens de XVIII eeuw werd het inhaleren van snuiftabak mode onder de Europese aristocratie.
Heden ten dage gebruiken inheemse stammen in het Amazonegebied nog steeds hapé in alle aspecten van het leven, van formeel ritueel gebruik in riten van puberteit, inwijding, cashiri drinkfestivals, sociale bijeenkomsten en genezingsceremonies, tot gewoon afstemmen op de natuur en de genezende kracht van heilige plantaardige geneesmiddelen, alleen of met vrienden.
Er zijn verschillende stammen die van oudsher hapé gebruikten – waaronder maar niet beperkt tot de Katukina, Yawanawa, Kaxinawa, Nukini, Kuntanawa, Apurinã, Ashaninka, en Matses – produceren vaak hun eigen specifieke soorten Hapé mengsel en hebben verschillende manieren om de kruidensnuif te bereiden, van technieken tot liederen die gezongen worden tijdens de rapé rituelen.
Vanuit het gezichtspunt van de inheemse bevolking is hapé een heilig sjamanistisch snuifmedicijn met een diepgaande genezende werking. Hapé wordt gemaakt van verschillende geneeskrachtige planten voor verschillende doeleinden – om visioenen op te wekken, om energie op te wekken, en om de zintuigen te versterken met de aromatische geur van de planten die in het mengsel worden gebruikt. Aangezien er talloze geneeskrachtige planten zijn die men in hapé kan mengen, bestaan er veel verschillende hapé-recepten – en deze recepten worden door de stammen vaak streng bewaakt als geheimen.
Hapé delen – is van oudsher een rituele praktijk bij stammen in het Amazonegebied, die specifieke gezangen kan omvatten om de kracht van de hapé te activeren en om de helende kracht van het bos te verlenen aan de ontvanger van de hapé.
Het rituele gebruik van hapé vindt ook zijn weg over de hele wereld, geïntroduceerd in het Westen via ayahuasca-ceremonies door rondreizende sjamanen en door bezoekers die tijd in de jungle hebben doorgebracht met inheemse gemeenschappen.
