Om de zoveel jaar duikt er een verhaal op over “Europees uitziende” mensen in Noordwest-China die beweren van Romeinse afkomst te zijn. Een “verloren legioen” zo te zeggen. Ik geef toe dat ik de verhalen jaren geleden interessant, amusant, hoewel ongeloofwaardig, vond. Maar nu wordt het gewoon belachelijk. Dit is bijna zoals de “verdwijnende blonde” meme die altijd weer opduikt. Laten we eerst eens citeren uit The Daily Mail,* DNA-tests tonen aan dat Chinese dorpelingen met groene ogen kunnen afstammen van verloren Romeins legioen:
Jarenlang hebben de bewoners van het afgelegen noordwestelijke Chinese dorp Liqian geloofd dat ze speciaal waren. Veel van de dorpelingen hebben westerse kenmerken, waaronder groene ogen en blond haar, waardoor sommige deskundigen suggereren dat zij wellicht afstammelingen zijn van een verloren gegaan Romeins legioen dat zich in het gebied heeft gevestigd.
Nu is uit DNA-onderzoek van de dorpelingen gebleken dat bijna tweederde van hen van Kaukasische afkomst is. De resultaten geven gewicht aan de theorie dat de stichting van Liqian in verband kan worden gebracht met de legende van het verdwenen leger van de Romeinse generaal Marcus Crassus.
In 53 v. Chr., nadat Crassus door de Parthen was verslagen en onthoofd in de buurt van wat nu Iran is, bleven verhalen bestaan dat 145 Romeinen gevangen waren genomen en jarenlang in de regio rondzwierven. … Als onderdeel van hun strategie huurden Romeinen ook troepen in waar ze ook veroverd hadden en zo bestonden veel Romeinse legioenen niet uit inheemse Romeinen, maar uit veroverde mannen uit de omgeving die vervolgens getraind werden.
Laten we bij het einde beginnen. Uit de laatste alinea blijkt een totale onwetendheid over de aard van de militaire rekrutering tijdens de late Republiek. In het jaar 110 v. Chr. bestond het Romeinse leger uit boeren met eigendomsrecht. Dit waren mannen met bescheiden middelen, maar niettemin middelen. Ze vochten voor de republiek omdat het hun plicht was als burgers. Zij waren de republiek. Door een reeks rampen moest het Romeinse leger in 107 v. Chr. de Mariaanse hervormingen doorvoeren. Mannen zonder middelen, die door de Republiek van wapens moesten worden voorzien, traden toe tot het leger.
Dit was de eerste stap in de richting van de professionalisering van de Romeinse legioenen, die uiteraard resulteerde in een grotere loyaliteit van deze mannen aan hun leiders en hun eenheid dan aan de Republiek. Zonder de Mariaanse hervormingen zou Sulla misschien nooit naar Rome zijn gemarcheerd. Tegen 400 n. Chr. waren de legioenen overwegend van Duitse afkomst, en aangevuld met “federates,” die barbaarse bondgenoten waren (hoewel bondgenootschappen altijd aan verandering onderhevig waren). Maar in 53 v. Chr. was dit nog niet gebeurd. De legioenen die met Crassus optrokken zouden Romeins zijn geweest, met Italiaanse bondgenoten in de nasleep van de Sociale Oorlog. De legioenen van de Julio-Claudiërs waren waarschijnlijk nog grotendeels Italiaans, een eeuw na Crassus (dienst in de legioenen, in tegenstelling tot de hulptroepen, was beperkt tot burgers, die geconcentreerd waren onder Italianen). Dus dat bezwaar gaat niet op.
Maar hebben we de Romeinse hypothese echt nodig? Die grote blonde Romeinen? Hier is een gedeelte van het stuk: “Archeologen ontdekten dat een van de graven van iemand was die ongeveer 1,80 m lang was. Vanwege voedingsproblemen waren de Romeinse soldaten notoir klein in vergelijking met de Kelten en Germanen (die meer vlees en melk in hun dieet hadden). Misschien hadden zij het potentieel om groter te worden, wat zij zich realiseerden in het voedseltekort van … China?
Hoe dan ook, er is een eenvoudige verklaring voor de “Chinese Romeinen”: zij komen ruwweg uit dezelfde bevolkingsmix als de Oeigoeren.
Vóór het jaar 1000 na Chr. werd een groot deel van het huidige Xinjiang overheerst door volkeren met een Europees uiterlijk. Tegenwoordig noemen we hen Tochariërs, en zij spraken een reeks uitgestorven Indo-Europese dialecten. Het lijkt waarschijnlijk dat er ook een Iraans element was. De archeologie is nogal fragmentarisch. Hoewel er Indo-Europeanen waren die in steden woonden, is het duidelijk dat sommigen van hen nomadisch waren, en behoorden tot de amorfe stammen die de oude Chinezen de “Rong en Di” noemden. De Yuezhi en de Wusun waren twee mobiele groepen die China in de historische periode verlieten en die in de traditionele annalen zijn opgetekend.
Tussen 500 AD en 1000 AD werd het Indo-Europese substraat van het Tarimbekken geabsorbeerd door uit Mongolië afkomstige Turkische groepen. Zij legden hun taal op aan de oudere bewoners, maar assimileerden hen genetisch. De moderne Oeigoeren zijn een duidelijk hybride volk. In de gepubliceerde documenten over de Oeigoeren komen ze naar voren als een 50/50 West/Oost Euraziatische mix. Maar het DODECAD ANCESTRY PROJECT heeft ze in de steekproef, en hier is hoe ze uitsplitsen met een fijnere korrel:
Oeigoeren zijn de derde populatie van onderen. Onder hen zijn de Yakoet en de Chinezen. De Yakoet zijn het meest noordelijke Turkse volk, en het Turkse element dat zich in Xinjiang vestigde en de Tochariërs assimileerde, kwam uit het noorden. Het Chinees-achtige element kan eenvoudigweg zijn dat de proto-Oeigoeren reeds vermengd waren met de Han-volkeren, of, dat dat element een geografisch-conditionele cline heeft waar de Yakuts een uiterste zijn. Hoe dan ook, de andere componenten van de Oeigoerse afstamming zijn niet Oost-Aziatisch. Zoals vele Europese volkeren hebben de Oeigoeren een West-Aziatisch en een Noord-Europees aspect, maar zij missen de Zuid-Europese afstamming. Dit is belangrijk, want het is dominant in zowel de Toscanen als de Noord-Italianen. Als de “Romeinse Chinezen” werkelijk Romeins zijn, zullen zij deze specifieke Zuidwest-Europese afstamming hebben, waardoor zij zich van de Oeigoeren zullen onderscheiden.
Zoals het nu is, denk ik niet dat dit het geval is. In de orde van 4.000 jaar geleden maakte de domesticatie van het paard de expansie mogelijk van Indo-Europese bevolkingsgroepen vanuit oost-centraal Eurazië over de steppe. Uiteindelijk sijpelden zij ook door naar de onderbevolkte zones tussen de taiga en de hooglanden rond het Himalaya massief. Ik geloof dat dit de groepen waren die nomadisme en landbouw in het Tarim bekken introduceerden, en hun genetische en culturele invloed was een functie van het feit dat zij eenvoudigweg de weinige jager-verzamelaars die inheems waren in de regio demografisch overspoelden.
In de periode tussen 1000 v. Chr. en 1000 n. Chr. keerde de stroom van mensen om. De uitbreiding van de Han naar het noorden en westen, en de opkomst van een machtige geïntegreerde staat die kon pesten, en ook kon worden afgeperst, veranderde de dynamiek op de steppe en in de oasesteden daarachter. De grote delen van Centraal-Azië die Indo-Europees spraken werden Altaïsch. Maar veel van deze bevolkingsgroepen absorbeerden de Indo-Europese groepen, en kwamen er genetisch vermengd uit. Een duidelijk residu van West Euraziatische vermenging kan ook worden gevonden bij volkeren die vermoedelijk nooit veel interactie hadden met Indo-Europeanen, zoals de Mongolen, zij het op lagere niveaus.
De dorpelingen van Liqian zijn een ander deel van het verhaal. Het is duidelijk dat aanzienlijke aantallen “barbaren” werden geassimileerd in een Han identiteit aan de noordelijke grens. In het geval van stammen als de Xianbei en Khitan deden zij dat zelfs zelf, door van bovenaf te siniseren. In gebieden als Gansu leveren deze elementen een grotere bijdrage aan de afstamming, en net zoals de Oeigoeren Turkstalig zijn, en toch gelijke delen van West en Oost Euraziatische afstamming hebben, zo zijn de mensen van Liqian Chineesstalig, en hebben gelijke delen van West en Oost Euraziatische afstamming.
Ik vind het merkwaardig dat in het stuk hierboven de Oeigoeren helemaal niet genoemd worden. Geen idee of er politiek bij betrokken was, maar het zal me niet verbazen als ik wat boze Han en Oeigoerse commentaren krijg vanwege wat ik hier zeg (het is me niet helemaal duidelijk waar dit soort commentatoren eigenlijk boos over zijn, ze zijn meestal nogal onduidelijk).
Addendum: Oost en West Euraziatische voorouders lijken behoorlijk gelijk verdeeld onder de Oeigoeren. Maar het aantal genen dat codeert voor raciaal opvallende eigenschappen is veel kleiner dan de totale set die kan worden gebruikt om de voorouders te schatten. Dus binnen een voldoende grote populatie zullen allelcombinaties over loci segregeren zodat sommige individuen een “zuiver” voorouderlijk fenotype vertonen. Wat in de volksmond een “throwback” genoemd kan worden. Deze kleine jongen komt opvallend dichtbij. Ik ben me bewust van de reputatie van deze krant. Toch wordt het opgepikt door de internationale pers en sommige blogs, dus ga ik er op in.
Image Credit: Gusjer