Lang bekend om zijn lange werktijden, diep hiërarchische karakter, en de nadruk op harmonie, is het veilig om te zeggen dat de werkcultuur in Japan is enorm verschillend van het Westen. Lees verder om enkele van de meest onderscheidende aspecten van de Japanse werkcultuur te vinden.
Als je op zoek bent om te werken in Japan, heb je geluk. In de afgelopen jaren is Japan geleidelijk begonnen met het openen van zijn deuren voor buitenlandse werknemers in reactie op de tekorten aan arbeidskrachten achtergelaten door de vergrijzing van de bevolking, het verstrekken van nieuwe en spannende kansen op werk voor meer dan 300.000 blue-collar werknemers in 14 industrieën. Maar voordat je je verhuizing naar Tokio gaat plannen, wees voorbereid: de werkcultuur in Japan, die diep geworteld is in traditionele waarden, kan als een schok komen voor degenen die uit het buitenland komen. Dus of je nu overweegt om voor een Japans bedrijf te gaan werken of gewoon nieuwsgierig bent, bekijk zeker deze 5 verrassende kenmerken van Japans uitzonderlijk unieke en geritualiseerde werkcultuur.
Lange werktijden
Japan heeft enkele van ’s werelds langste werktijden. Hun werktijden zijn zelfs zo belangrijk dat ‘karoshi’ – een woord dat vertaald kan worden als ‘dood door overwerk’ – een wettelijk erkende doodsoorzaak is. Het concept van passief uithoudingsvermogen en actief doorzettingsvermogen, ook bekend als gaman en ganbaru, wordt in de Japanse cultuur zeer gewaardeerd en komt duidelijk tot uiting op de werkplek. Volgens een onderzoek van het Ministerie van Volksgezondheid, Arbeid en Welzijn had bijna een kwart van de Japanse bedrijven voltijdse werknemers die in één maand meer dan 80 uur overwerk verrichtten, terwijl nog eens 12% van de werknemers de grens van 100 uur overschreden. Deze extra uren worden vaak niet betaald. Daar komt nog bij dat veel Japanse werknemers er berucht om zijn dat ze hun betaald verlof niet opnemen uit angst hun collega’s tot last te zijn. Maar de houding is aan het veranderen met een nieuwe arbeidswet die in 2019 van kracht wordt om grenzen te stellen aan de overwerkcultuur in Japan.
Drinken na het werk
Een vorm van sociale etiquette die integraal is in traditionele Japanse bedrijven is het drinken met collega’s na het werk, of nomikai. Dit staat bekend als nomunication, een combinatie van het Japanse woord voor drinken, nomu, en het Engelse woord communication. Deze praktijk wordt gezien als een manier om los te gaan en wordt gebruikt om de kameraadschap tussen collega’s te versterken, vooral tussen bazen en werknemers. Deze nachtelijke drinkpartijen met de baas kunnen soms uren duren, tot iemand uiteindelijk toegeeft of flauwvalt. Nomikai maakt deel uit van het netwerken in Japan, en deelname aan dergelijke evenementen kan kansen bieden voor werknemers die de bedrijfsladder willen beklimmen. De laatste tijd is er echter een groeiend verzet tegen de praktijk van nomikai, waarbij veel van de jongere generatie werknemers zich beginnen te onthouden.
Senioriteitssysteem
De Japanse samenleving hecht veel belang aan de hiërarchische relatie tussen een senior en een junior. Dit beginsel, dat bekend staat als het nenkou-joretsu-systeem, is doorgedrongen in de Japanse bedrijfscultuur, waarin respect en waarde worden gehecht aan anciënniteit. Het belang van hiërarchie is geworteld in het Confucianisme, dat de nadruk legt op sociale verhoudingen gebaseerd op de positie van elk individu in de samenleving. Jarenlang hanteerden Japanse bedrijven ook een op anciënniteit gebaseerd loon- en promotiesysteem. Dit betekende dat alle nieuwe werknemers een standaard basissalaris kregen en loonsverhogingen of promoties kregen op basis van hun dienstjaren in plaats van op basis van verdienste. Deze praktijk ontmoedigde werknemers om van baan te veranderen, omdat werknemers die naar een ander bedrijf vertrokken waarschijnlijk weer onderaan de totempaal moesten beginnen met een lager salaris. In de afgelopen jaren is in Japanse bedrijven echter een verschuiving opgetreden van het anciënniteitssysteem naar het meer wereldwijd erkende op verdienste gebaseerde systeem.
Je vindt misschien ook 9 tips voor een buitenlandse ondernemer in Japan
Groepsharmonie
Groepsharmonie (wa), misschien wel een van de belangrijkste waarden van de Japanse cultuur, geeft voorrang aan de behoeften van de samenleving boven persoonlijke belangen of meningen. In plaats van beslissingen te nemen op basis van individuele autoriteit, hebben Japanse bedrijven de neiging een holistische benadering te hanteren, waarbij de nadruk ligt op groepsconsensus om vreedzame samenwerking binnen de organisatie te handhaven. Van werknemers wordt verwacht dat zij in naam van de harmonie meer doen dan nodig is om elkaar tegemoet te komen. Werknemers kunnen bijvoorbeeld afzien van vakantie om hun collega’s niet tot last te zijn, of overwerken omdat vroegtijdig vertrek vaak wordt beschouwd als een uiting van individualisme en egoïsme, waardoor de zogenaamde ‘harmonie’ van het team wordt verbroken, wat verder bijdraagt aan het probleem van de dood door overwerk. Positief is dat Japanse managers ook vaak de rol van mentor op zich nemen, hun werknemers begeleiden en de harmonie binnen de groep bevorderen.
Open-plan Workspace
De nadruk die in Japan wordt gelegd op harmonie tussen werknemers strekt zich uit tot de indeling van het kantoor, waar de bureaus vaak per team zijn gegroepeerd. In plaats van individuele hokjes te hebben, probeert de open structuur van het kantoor, of obeya-seido, barrières tussen collega’s te slechten om communicatie en cohesie op de werkplek te bevorderen. Door de open opzet van het kantoor is het niet ongebruikelijk dat Japanse werkplekken druk en lawaaierig zijn, wat als een verrassing kan komen voor degenen die gewend zijn aan een rustigere kantooromgeving. Jarenlang speelde roken ook een grote rol in de Japanse werkcultuur, met bedrijven die speciale rookruimtes voor werknemers inrichtten, hoewel steeds meer bedrijven een niet-rokenbeleid zijn gaan voeren.