W warsztacie w piwnicy John Ochsendorf stoi pod cienką warstwą cegieł zaprawionych w wijący się łuk nad głową, który zdaje się przeczyć grawitacji. Obcasem dłoni uderza o cegły. „Słyszysz to dzwonienie?” pyta. „Jest napięty jak bęben.”
From This Story
Ochsendorf, lat 36, profesor inżynierii lądowej i architektury z Massachusetts Institute of Technology, demonstruje dlaczego ten styl łukowego sufitu lub sklepienia – powszechny w kościołach i innych budynkach w całym basenie Morza Śródziemnego – został nazwany na cześć bębenka, starożytnego instrumentu muzycznego o mocno napiętej powierzchni przypominającej tamburyn. Sklepienie to opiera się na zasadach architektonicznych, które przyświecały budowie starożytnych rzymskich budynków, takich jak 33-hektarowa łaźnia publiczna w centrum Rzymu, która stoi do dziś. Bardziej elegancka technologia sklepienia timbrel pojawiła się w XIV wieku, zastępując ciężkie kamienie preferowane przez Rzymian płytkami terakotowymi. Ochsendorf zdecydował się na cegły o grubości 1 1/2 cala.
Struktura ta jest pełnowymiarowym prototypem sklepienia kolebkowego, które obecnie można oglądać w Cooper-Hewitt, National Design Museum w Nowym Jorku. Vault201 (nazwany tak dla galerii, w której się znajduje) jest częścią Narodowego Triennale Designu w muzeum – do 9 stycznia 2011 roku – organizowanego co trzy lata, aby pokazać innowacyjny design. Tegoroczny temat, „Why Design Now?”, celebruje projekty, które rozwiązują ludzkie i środowiskowe problemy na całym świecie.
Ochsendorf ma nadzieję udowodnić, że solidne, miłe dla oka konstrukcje mogą być zbudowane niedrogo z lokalnych materiałów. A używając, na przykład, gliny i błota zamiast stali i betonu, można znacznie zmniejszyć zużycie energii i zanieczyszczenie środowiska związane z projektami budowlanymi. (Szacuje się, że sama produkcja cementu odpowiada za 5 procent wszystkich emisji dwutlenku węgla na świecie). Cegły w Vault201 zostały wykonane w 100 procentach z materiałów pochodzących z recyklingu – w tym z odpadów przemysłowych i surowych ścieków.
„John wykonuje naprawdę zaawansowaną technologicznie inżynierię z wykorzystaniem zasobów low-tech”, mówi zastępca dyrektora kuratorium Cooper-Hewitt, Matilda McQuaid. „Ożywił tę 600-letnią śródziemnomorską technikę budowlaną w sposób, który jest dziś oszałamiająco piękny.”
Historycznie, takie sklepienia zawierały dwie lub więcej warstw połączonych razem dla stabilności, ale Ochsendorf zbudował pojedynczą warstwę, aby zademonstrować wrodzoną wytrzymałość formy. „Ludzie nie spodziewają się, że coś, co jest tak cienkie, może stać” – mówi. W swoim warsztacie w piwnicy, Ochsendorf podkreśla to, wspinając się po drabinie na wysokość ośmiu stóp i wchodząc na szczyt sklepienia. Z dołu nerwowo obserwuje pół tuzina studentów architektury, którzy pomagali Ochsendorfowi zaprojektować i zbudować sklepienie, wraz z kilkoma członkami nowojorskiej firmy inżynieryjnej Robert Silman Associates, którzy są pod ręką, aby poświadczyć jego strukturalną solidność do wystawienia w muzeum.
Wystawa Cooper-Hewitt zawiera również fotografie i wideo poklatkowe dokumentujące budowę od 2007 do 2010 roku najsłynniejszej pracy profesora MIT, Centrum Interpretacji Parku Narodowego Mapungubwe w Południowej Afryce. Strzeliste kopuły centrum zostały zbudowane z 300 000 płytek ziemnych wykonanych na miejscu przez dwóch tuzinów lokalnych robotników – pod kierownictwem Ochsendorfa, zespołu studentów oraz architekta i inżyniera, obu z RPA. Wśród wielu korzyści płynących z takiego podejścia jest 90-procentowa redukcja emisji dwutlenku węgla w stosunku do standardowych technik budowlanych. Jesienią ubiegłego roku podczas World Architecture Festival w Barcelonie centrum zostało uhonorowane tytułem World Building of the Year.
Ochsendorf wykracza poza zasadę „forma podąża za funkcją”. Dla niego, forma musi również podążać za głębszym zrozumieniem jej wpływu na otaczające środowisko. „Wraz z rewolucją przemysłową, w zasadzie 5,000 lat postępu zostało wyrzucone przez okno”, mówi o sklepieniu murowanym. „Ludzie zakładają, że w XXI wieku budynki powinny być wykonane z tytanu, ponieważ mamy wąską definicję postępu. Być może budynek XXI wieku jest zrobiony z brudu użytego w inteligentny i piękny sposób.”
.