Ten, kto potrafi sprawić, że uwierzysz w absurd, może sprawić, że popełnisz okrucieństwo.
Voltaire
Idee rządzą światem.
Jeśli potrafisz sprzedać swój pomysł dużej grupie ludzi, możesz stać się bogaty, możesz zostać wybrany, możesz usunąć swoich wrogów ze stanowisk władzy.
Myślałem kiedyś, że władza pochodzi od żołnierzy, rakiet i czołgów, ale myliłem się. Władza pochodzi z umiejętności przekonania przyjaciela, a może narodu, że coś jest dobre, a coś innego jest złe. (Wszystkie główne siły wokół nas są ideami. Demokracja jest ideą, tak samo jak rasizm).
Mocni ludzie mają głębokie zrozumienie skąd pochodzi ich władza i ich priorytetem numer 1 jest wojna ideologiczna.
To znaczy, że toczy się teraz wojna o umieszczenie konkretnych myśli w twojej głowie! Jest ona toczona przez każdego, kto ma motyw i środki do zmiany opinii publicznej – partie polityczne, rządy, dyktatorów, wielkie korporacje, organizacje terrorystyczne i agencje wywiadowcze.
Broń do walki w tej wojnie informacyjnej nosi nazwę propagandy.
Złoty wiek propagandy
Propaganda nie jest niczym nowym. Zawsze była częścią ludzkiego społeczeństwa.
Każdy kocha dobrą opowieść i cała dobra propaganda jest w zasadzie tym – opowieścią. Jest w niej potwór i wybawca. Grupa ludzi będzie obwiniana za wszystkie wasze problemy i będzie jedna osoba, która może was uratować.
W przeszłości ta toksyczna historia była rozpowszechniana za pomocą plakatów, przemówień i prostych filmów. Jednak we współczesnym świecie propagandę znajdujemy w sieci.
Internet uczynił nasze życie lepszym na tak wiele sposobów. Jak na ironię, jest on teraz używany jako wygodne narzędzie do rozprzestrzeniania dezinformacji. Facebook, Instagram, WhatsApp, blogi, fora dyskusyjne i strony gazet są pełne propagandy.
Wiem, wszyscy bardzo się staramy, aby mieć otwarte oczy, jednak z każdym dniem coraz trudniej jest odróżnić fakty od opinii. Nieskończona podaż fałszywych wiadomości wydaje się zagłuszać prawdę.
Nadszedł czas, aby ujawnić sprytne techniki propagandowe, które są wykorzystywane przeciwko nam we współczesnym świecie. Jesteście gotowi?
- Perswazja emocjonalna
- Dezinformacja
- Zaprzeczanie prawdzie
- Walka z propagandą
Perswazja emocjonalna
Sztuka propagandy polega na zrozumieniu emocjonalnych idei wielkich mas.
Adolf Hitler
Lubimy myśleć o sobie, że jesteśmy doskonale racjonalni i rozsądni, ale czy naprawdę tacy jesteśmy?
Ludzie, zwłaszcza w grupach, nie formułują opinii w oparciu o fakty i rozsądek. Ludźmi rządzą emocje.
Pierwszym zadaniem propagandystów jest więc przywiązanie naszych emocji i uczuć do ich sprawy. Wtedy manipulowanie nami, abyśmy zachowywali się irracjonalnie, będzie dziecinnie proste.
Żadna partia polityczna nie chce zwolenników, którzy racjonalnie analizują jej inicjatywy. Zamiast tego potrzebują ludzi, którzy są emocjonalnie zaangażowani w partię. Najbardziej wartościowym zwolennikiem jest więc ktoś, kto uczynił partię polityczną częścią swojej tożsamości.
Perswazja emocjonalna wykorzystuje komunikację do formułowania opinii, a nie do poszerzania wiedzy. Jej argumenty opierają się w dużej mierze na wykorzystywaniu błędów logicznych i uprzedzeń poznawczych.
Fałsz logiczny to podstępny błąd w rozumowaniu. Politycy uwielbiają oszukiwać nas swoją wadliwą logiką, a ich ulubionym błędem, zdecydowanie, jest ad hominem. To wtedy atakują charakter swojego przeciwnika, zamiast atakować jego argumenty. Rezultatem jest dyskurs polityczny wypełniony wyzwiskami, atakami osobistymi i kpinami.
Przekonania poznawcze są błędami w tym, jak nasze mózgi interpretują informacje. Jednym z takich błędów jest błąd potwierdzenia, który jest pragnieniem, które wszyscy mamy, aby chronić nasze istniejące przekonania. Rezultatem jest to, że w końcu dzielimy się historiami w mediach społecznościowych, które wspierają nasze poglądy – nawet jeśli są to stronnicze fałszywe wiadomości.
Inną sztuczką, której używają propagandyści jest zachęcanie do używania etykiet. Kiedy etykietujesz grupę ludzi, dehumanizujesz ich. Dlaczego miałbym ich szanować? Oni są bandą SJW/faszystów!
Siła emocjonalnej perswazji nie ma granic. Może być użyta do stworzenia większego niż życie publicznego wizerunku przywódcy lub do przekonania społeczności, że są kulturowo lepsi od swoich sąsiadów.
Dezinformacja
Czasami wierzyłam aż w sześć niemożliwych rzeczy przed śniadaniem.
Alice in Wonderland
Każdy daje się nabrać na fałszywe wiadomości. (Wiem, że tak było.)
Mówimy o historiach, które są całkowicie fałszywe, ale są opakowane tak, aby wyglądały jak wiarygodne wiadomości. To jest zorganizowana działalność, która zatrudnia tysiące ludzi i jest dobrze finansowana.
Autorzy fake newsów są ekspertami w swojej dziedzinie. Przestudiowali nasze cechy psychograficzne i wiedzą, jak sprawić, by temat stał się wirusowy.
Zjawisko to nosi kilka nazw. Wojsko amerykańskie nazywa je operacjami psychologicznymi. Rosjanie nazywają to aktywnymi środkami. Media nazywają to fake news. Można je nazwać cyfrowym oszustwem, dezinformacją online lub, po prostu, kłamstwami.
Strategie kampanii dezinformacyjnych zostały wymyślone przez rosyjską agencję szpiegowską, nieistniejącą już, KGB. New York Times studiował jej zwodnicze taktyki, które postaram się tutaj wyjaśnić.
Pierwszym krokiem jest szukanie pęknięć w społeczeństwie, które można wykorzystać. Te podziały społeczne będą następnie podkreślane poprzez mieszanie prawdy z kłamstwami. (Prawda przyniesie wiarygodność, a kłamstwa spowodują wirusowość). Pomyśl o kanale informacyjnym, który wykonuje wysokiej jakości dziennikarstwo przez 80% czasu – może skutecznie ukryć 20% fałszywych wiadomości.
W następnym kroku, propagandyści wpłyną na ekspertów, aby papugować linię partii. Następnie, ci stronniczy eksperci są przedstawiani jako niezależni eksperci w krajowej telewizji. Fałszywe wiadomości, plotki i teorie spiskowe są tworzone w celu wsparcia ideologii. Są one następnie entuzjastycznie rozpowszechniane przez pożytecznych idiotów, którzy wierzą w ich prawdziwość.
To dezorientuje ludzi do tego stopnia, że nikt nie może się zgodzić co do faktów. A rozsądna dyskusja na temat problemów staje się niemożliwa.
Im częściej powtarzana jest fałszywa historia, tym bardziej zaczyna nam się ona wydawać prawdziwa. W związku z tym, powstaje ogromna ilość fałszywych wiadomości, które są powtarzane w kółko. W końcu ludzie zaczynają myśleć: „Przynajmniej część z nich musi być prawdziwa!”
Jeśli część populacji zostanie poddana praniu mózgu, aby uwierzyć, że „2+2=5”, a inna, aby uwierzyć, że „2+2=3”, to jest to koniec silnych obywateli, śmierć demokracji.
Ostatnim krokiem dla propagandystów jest posiadanie długoterminowej strategii. Przewrót ideologiczny nie dokonuje się w ciągu kilku dni. Wymaga cierpliwości i dużych środków. Do rozpowszechniania fałszywych informacji nie używają jednego konta w mediach społecznościowych, ale dziesiątek tysięcy.
Ludzie, którzy spierali się z tobą w sekcji komentarzy, mogli być płatnymi trollami. Ta historia, która cię oburzyła, mogła być fake newsem. A ten tweet z tysiącem retweetów był prawdopodobnie dziełem botów.
Propagandyści mają nadzieję, że nagromadzenie fake newsów stworzy pewnego dnia wpływ społeczny na dużą skalę.
Zaprzeczenie Prawdy
Wolność to wolność do powiedzenia, że 2 plus 2 daje 4. Jeśli to jest przyznane, wszystko inne następuje.
1984 (George Orwell)
Witamy w koszmarnej krainie polityki postprawdy, gdzie zaprzeczanie prawdzie jest akceptowalną strategią polityczną.
Liderzy mogą śmiało twierdzić w telewizji, że „2+2=5” i ujdzie im to na sucho. Mogą upierać się, że zmiany klimatyczne nie istnieją, że przemoc jest usprawiedliwiona i że dyskryminujące prawa są sprawiedliwe.
Wymaga się od nas, abyśmy uwierzyli, że prawda jest niepatriotyczna – lub co gorsza, nieistotna. W zamian, oferuje się nam zalew półprawd, sprzeczności, paradoksów, przekierowań, przesady i uprzedzeń.
Każdemu niewygodnemu faktowi można po prostu zaprzeczyć i są na to znane sztuczki. Propagandziści mogą udawać, że nie rozumieją niewygodnego pytania, udzielić niejasnej odpowiedzi lub pójść na skróty.
Są oni szkoleni w technikach PR, takich jak podwójna mowa, zaprzeczanie bez zaprzeczania, przepraszanie bez przeprosin i wybieranie „cherry picking”.
Polityka postprawdy tworzy społeczeństwo, w którym ludzie wierzą, że prawda – konkretna, mierzalna i absolutna – w ogóle nie istnieje. Społeczeństwo, w którym punkt widzenia liczy się bardziej niż rzeczywistość, gdzie mówimy o „twojej-prawdzie” i „mojej-prawdzie.”
I to będzie ostateczne zwycięstwo propagandystów: przekonają nas, że prawda sama w sobie jest kłamstwem. Innymi słowy, racjonalny dyskurs polityczny nie wchodziłby w rachubę.
Walka z propagandą
Nie możemy mieć nadziei, że cała propaganda zniknie, ponieważ tak się nigdy nie stanie. Niestety, jest to cecha ludzkiego społeczeństwa, którą można znaleźć na całym świecie.
W tym samym czasie, zdrowe społeczeństwa nie są zbudowane na fundamencie dezinformacji i kłamstw. Musimy się upewnić, że idee w naszych głowach pokrywają się z rzeczywistością. To jedyny sposób, by wiedzieć, która polityka jest w naszym najlepszym interesie, a która nie.
Walka z propagandą nie jest ruchem masowym. Jest to ruch indywidualny. Musisz wziąć odpowiedzialność za to, w co wierzysz, i wszyscy inni też muszą to zrobić.
Zacznijmy od uświadomienia sobie, że język może być (i był) uzbrojony. Czy potrafisz zidentyfikować ukryte uprzedzenia w artykułach o zabarwieniu politycznym, które czytasz?
A następnym razem, gdy będziesz miał ochotę podzielić się czymś w mediach społecznościowych, zatrzymaj się na chwilę. Czy przeczytałeś całą historię, czy tylko nagłówek? Czy dzielisz się nią, ponieważ wierzysz, że jest prawdziwa, czy po prostu dlatego, że wspiera twoje dotychczasowe przekonania?
Dezinformacja jest skuteczna tylko wtedy, gdy na nią reagujemy. Jeśli ją zignorujemy, umrze szybką i samotną śmiercią, na jaką zasługuje.
Postaw na sprawdzone wiadomości, a nie na wiadomości przełomowe. (Nie ma żadnej chwały w byciu pierwszym, który donosi o fałszywej historii.)
Ostatni krok w walce z propagandą przeraża mnie, ale jest niezbędny. Musimy dokładnie przyjrzeć się naszym własnym opiniom i zadać sobie pytanie: „Skąd pochodzą te opinie?”. Istnieją tylko dwa możliwe źródła – rzeczywistość lub propaganda.
Over to You…
Gratulacje! Odkrywając te techniki manipulacji, już przyłączyłeś się do walki z propagandą.
Jeśli jesteś zainteresowany zejściem głębiej w króliczą norę, oto kilka książek, które mogą cię zainteresować: 1984, The Art of War, Brave New World, Manufacturing Consent i Bernays’s Propaganda.
Jeśli wolisz oglądać filmy dokumentalne, oto kilka dobrych: Active Measures, Century of the Self, The Great Hack, Propaganda: The Art of Selling Lies.
Jakich technik propagandowych byłeś ostatnio świadkiem?