Free Press

35 cultfilms uit de jaren tachtig om te kijken en nog eens te kijken

The Blues Brothers (1980)

The Blues Brothers zijn toch wel een van de meest cultduo’s uit de cinema, zo niet voor hun kleding, dan voor hun aanwezigheid op de dansvloer. Jake en Elwood, gespeeld door John Belushi en Dan Aykroyd, besluiten hun rhythm and bluesband te hervormen om het katholieke weeshuis waarin ze opgroeiden van de ondergang te redden. Een stormloop op het Chicago van de jaren 1980 is doorspekt met iconische hoofdrollen met Aretha Franklin, Ray Charles en James Brown die allemaal hun opwachting maken.

The Shining (1980)

Een krankzinnig geworden familieman jaagt zijn doodsbange vrouw en zoon door een verlaten, labyrintisch hotel, in een reeks gruwelijke gebeurtenissen die zich al een keer eerder hebben afgespeeld. We dagen u uit niet te beven bij het zien van de gestoorde ogen van Jack Torrance (Jack Nicholson) of de tweeling aan het eind van de gang. Deze cultfilm heeft generaties slapeloze nachten bezorgd.

Star Wars, Episode V: The Empire Strikes Back (1980)

Drie jaar voor Flashdance bouwde Irene Cara een erfenis op dankzij haar rol als Coco. In een elitaire dansschool in New York worden de levens van acht studenten en hun pogingen om hun dromen te bereiken, opgetekend. Wie zal de top bereiken?

Raging Bull (1980)

Raging Bull ziet Martin Scorsese het leven van kampioen middengewicht bokser in kaart brengen, Jack La Motta en zijn glorieuze overwinningen op Robinson en Cerdan, gevochten naast zijn eigen zelfdestructieve neigingen. Robert de Niro’s prestatie is niets minder dan elektrisch.

American Gigolo (1980)

Het beeld van Richard Gere rokend in een camelkleurige jas met ceintuur in American Gigolo is bepalend geworden voor Giorgio Armani’s gepolijste esthetische stijl. Toen de Italiaanse ontwerper werd aangetrokken om power suits te ontwerpen voor Paul Schraders drama uit 1980 over mannelijke escort Julian Kaye, was hij nog in de beginfase van zijn carrière. Kaye’s onberispelijke kleding trok de aandacht van de mode-industrie en lanceerde Armani’s carrière. Het was ook de aanleiding voor Armani’s levenslange liefdesaffaire met het witte doek.

Elephant Man (1980)

Het leven van Joseph Merrick (in de film John genoemd), een man die in het 19e-eeuwse Londen woont met een ernstige aangeboren afwijking, werd door David Lynch bewerkt aan de hand van de memoires van Frederick Treves, tot dit meesterwerk, dat 8 keer voor een Academy Award werd genomineerd.

Raiders of the Lost Ark (1981)

In 1981 bouwde de druk op als Indiana Jones (Harrison Ford) de charismatische archeologieprofessor op zoek ging naar verloren schatten. Het eerste avontuur van de held voert hem naar Nepal, waar zijn ex-vriendin in het bezit is van een religieus relikwie. Maar hij moet de nazi’s voor zijn…

E.T. (1982)

“E.T. phone home” is misschien wel een van de meest herkenbare zinnen in de film. In 1982 presenteerde Steven Spielberg E.T. aan de wereld, en de zachtaardige buitenaardse met grote ogen en speciale genezende krachten, kwam het leven van Elliot en Gertie (Drew Barrymore) opfleuren. Een science-fiction juweeltje, de film liet een hele generatie geloven dat als ze maar snel genoeg fietsten, ze wel eens de lucht in zouden kunnen gaan.

Blade Runner (1982)

In een dystopisch universum, is Rick Deckard (Harrison Ford) een replicantenjager die ontsnapte replicanten moet opsporen. Maar hij valt geleidelijk aan voor de charme van Rachel (Sean Young), een Replicant die een fictief affectief geheugen bezit, assistente en product van Eldon Tyrell.

The Thing (1982)

“The Thing” was synoniem met angst in de jaren tachtig. De parasitaire levensvorm die een groep Antarctische ontdekkingsreizigers terroriseerde, bereikte een cultstatus nadat hij bij de release werd omschreven als “instant junk”. Sommige dingen hebben een manier om de tand des tijds te doorstaan…

Scarface (1983)

Moeten we Tony Montana introduceren, het cultpersonage uit Brian de Palma’s maffia-universum? De kleine Cubaanse gangster die de drugsbaron van Miami werd, wordt vertolkt door Al Pacino, in een van zijn beste vertolkingen, die hem een Golden Globe nominatie opleverde. Hoewel de film destijds slecht werd ontvangen door de critici, is het sindsdien een hoofdbestanddeel van het gangstergenre geworden.

The Outsiders (1983)

1966, Tulsa, Oklahoma. De Greasers zijn een bende tieners uit een arme buurt, die oorlog voert tegen een groep rijkere kinderen uit de andere kant van de stad, de Socs. Ponyboy, de leider van de Greasers, ontmoet Cherry die bewijst dat de Socs niet allemaal slecht zijn. Tijdens een vechtpartij doodt Johnny, Ponyboy’s beste vriend, een Soc en het tweetal vlucht voor de politie. In de door Francis Ford Coppola geregisseerde film speelt Patrick Swayze Darrel Curtis, lid van de Greasers. Zijn leren jack is een voorbode van zijn rol in Dirty Dancing. Charismatisch en wild, Swayze overschaduwt zelfs Tom Cruise, nog relatief onbekend in 1983.

Gremlins (1984)

Stel hem niet bloot aan zonlicht, laat hem niet in aanraking komen met water en het belangrijkste: geef hem nooit eten na middernacht. Dit zijn de drie geboden om voor een mogwai te zorgen. Helaas voor Billy, zal een van deze geboden worden gebroken en er zullen slechte dingen gebeuren in Kingston Falls.

Footloose (1984)

Ren arriveert vanuit Chicago in Beaumont, een klein stadje in het Midwesten, en botst daar met de conservatieve samenleving. Nadat de zoon van een overheersende pastoor gewond is geraakt, worden rock ‘n’ roll en dansen verboden. Het script is geïnspireerd op Elmore City waar 90 jaar lang dansen verboden was. Ren en twee vrienden hebben geprobeerd de sclerotische morele codes van de gemeenschap te trotseren en gaan bewijzen dat dansen niet gelijk staat aan verdorvenheid. Het succes van de film werd bewezen door de negen miljoen exemplaren van de soundtrack die alleen al in de VS werden verkocht.

Ghostbusters (1984)

Als een bende geesten New York terroriseert, besluiten drie onderzoekers in parapsychologie hun eigen bedrijf op te zetten…

Once Upon A Time in America (1984)

In het New York van 1933 is de drooglegging net afgelopen. Max en Noodles zijn twee joodse jongeren uit het getto, die bekendheid verwerven als een van de beruchtste gangsters van de stad.

Terminator (1984)

In 1982 ruilde Arnold Schwarzenegger zijn bodybuilderslichaam in voor een wat metaalachtiger postuur. De goed bewapende robot met een verontrustend menselijk uiterlijk heeft één missie: Sarah Connor in de toekomst uitschakelen voordat ze bevalt van John, de toekomstige leider van het verzet dat de dood van zijn ras zal veroorzaken.

Out of Africa (1985)

Karen (Meryl Streep) vertrekt naar Brits Oost-Afrika, waar ze haar passies richt op koffie, dankzij een ongelukkig huwelijk. Ze valt echter al snel voor haar vriend Denys (Robert Redford) en probeert alles om zijn wilde geest te temmen. Sydney Pollacks meesterwerk uit 1986 is een van de mooiste maar ook meest tragische liefdesverhalen op het witte doek. Zei iemand klassieker?

Back to the Future (1985)

Back to the future is misschien wel de meest cult sci-fi film van de jaren tachtig. De door Robert Zemeckis geregisseerde film vertelt het verhaal van de bijzondere Marty McFly die in het verleden belandt dankzij een tijdmachine die is gemaakt door Emmett Brown (alias Doc). De tiener stapt in 1955 en ontmoet zijn ouders die nog op de middelbare school zitten.

A View to a Kill (1985)

Weinig Bond-meisjes waren zo goed gekleed als May Day, de schurkachtige handlangster van Max Zorin, gespeeld door Grace Jones in John Glen’s A View to a Kill. Terwijl Roger Moore’s andere love interest, de delicate en doe-eyed Tanya Roberts, zweverige jurken in pasteltinten draagt, is Jones geen jonkvrouw in nood. Haar garderobe is een lesje in uitvoerende echtheid met krijtstreepblazers, bodysuits en bandagejurken met capuchon, waarvan er vele zijn ontworpen door Jones’ vriend Azzedine Alaïa. De overdreven silhouetten en krachtige kleuren van de King of Cling waren perfect voor een vrouw die in alle opzichten Bond’s gelijke was – of ze nu mannen tot moes sloeg of van de Eiffeltoren afsprong met een parachute.

Beverly Hills Cop (1985)

Eddie Murphy in Beverly Hills Cop is niet weg te denken uit het politiedrama-genre van de jaren tachtig. De onweerstaanbare Axel Foley, een rebelse agent bij de politie van Detroit, gaat naar Beverly Hills om de dood van een van zijn vrienden te onderzoeken. Tijdens zijn missie licht hij een tipje van de sluier op van een grootschalige drugsoperatie onder leiding van een invloedrijke zakenman.

The Breakfast Club (1985)

Vijf middelbare scholieren moeten op een zaterdagmiddag nablijven, een straf die hen alleen maar dichter bij elkaar brengt.

Top Gun (1986)

Het was de doorbraakfilm van Tom Cruise. De cultstatus van Top Gun is 30 jaar na de release nog steeds intact. Het is het verhaal van Maverick, die zijn techniek perfectioneert op de Top Gun-school en verliefd wordt op zijn instructeur, gespeeld op het ritme van Berlin’s Take My Breath Away. Een langverwachte follow-up is in de maak, zoals aangekondigd door Tom Cruise zelf via zijn Instagram-account.

The Fly (1986)

Wanneer een vervelende vlieg zijn intrede doet in het teleportatie-apparaat van een briljante bioloog, zijn de resultaten minder dan wenselijk. Van dag naar nacht verandert wetenschapper Seth Brundle (Jeff Goldblum) in een monsterlijk insect.

9 1/2 weeks (1986)

De beruchte striptease van Kim Basinger op de melodie van Joe Cockers “You Can Leave Your Hat On” was alles wat nodig was om deze film een cultstatus te geven, hoewel zwaar bekritiseerd bij de release. Het gekwelde portret van een stel dat verleidt, huilt, speelt en zich bezighoudt met BDSM terwijl ze hun innerlijke fantasieën verkennen.

Dirty Dancing (1987)

Dirty Dancing is een film van Emile Ardolino, uitgebracht in 1987. De film verkent onder andere culturele botsingen en de emancipatie van de hoofdpersoon, Baby (Jennifer Gray). Baby komt uit een conservatieve familie, maar ze raakt al snel geobsedeerd door de dansstijl die wordt aangenomen door het personeel van het resort, waar zij en haar familie op vakantie zijn. Dirty dancing, zoals het genoemd wordt, is een stijl van sensuele dans waarbij bezwete lichamen steeds dichter bij elkaar komen, resulterend in een stomend duet. Baby krijgt al snel een relatie met de knappe dansleraar, Johnny (Patrick Swayze), en de twee vallen al snel voor elkaar. Piekmoment? De slotscène waarin Baby en Johnny dansen voor de gasten van het hotel, op het Oscarwinnende liedje “The Time of My Life”. De scène staat in het geheugen gegrift van een hele generatie, en van degenen die daarna kwamen. Wie heeft niet geprobeerd om de iconische dansfinale na te bootsen?

Good Morning, Vietnam (1987)

Good Morning, Vietnam is een van de meest opwindende optredens van Robin Williams, waardoor hij grote bekendheid heeft gekregen bij het grote publiek. Williams speelt Adrian Cronauer, een Amerikaanse soldaat die succes heeft met zijn radioprogramma, uitgezonden naar Amerikaanse soldaten tijdens de oorlog in Vietnam. Gestationeerd in Saigon, brengt de geanimeerde gastheer een gevoel van opwinding bij de soldaten, met zijn donderende Good Morning, Vietnam! verklaring elke ochtend. Maar zijn meer dan levenslustige persoonlijkheid en zijn onvoorzichtige opmerkingen irriteren zijn superieuren. Op een dag overschrijdt Adrian de grens… en zal het moeilijk zijn om terug te komen. Robin Williams’ optreden leverde hem in 1988 een Golden Globe voor Beste Acteur op.

The Untouchables (1987)

1930, New York City. Al Capone runt de stad, met een netwerk van smokkelaars en overvallers. Het is aan speciaal agent Eliot Ness om een einde te maken aan het schrikbewind van de gangster. Giorgio Armani helpt mee aan de kostuums voor de acteurs van de film, waaronder Kevin Costner, Robert De Niro en Sean Connery. Oversized jassen, Borsalino hoeden… Een garderobe geschikt voor een maffioso, doorspekt met vleugjes moderniteit, een hoofdbestanddeel van Chicago jaren 1930 stijl.

Full Metal Jacket (1987)

Hoe veranderen we mannen in oorlogsmachines? Dat is waar Stanley Kubricks “Full Metal Jacket” over gaat. De film volgt de onorthodoxe trainingsmethoden van sergeant Harman, in een trainingskamp van het leger in North Carolina aan het eind van de jaren zestig. De oorlog in Vietnam woedt voort, en al snel zullen de soldaten worden beschouwd als een van de eerste films die over autisme zijn gemaakt. Deze film, geregisseerd door Barry Levinson, verkent het leven van Charlie Babbit (Tom Cruise). Babbit is een tweedehands autohandelaar, en na de dood van zijn vader, wordt zijn wereld opgeschud wanneer hij ontdekt dat hij een oudere broer (Dustin Hoffman) heeft. De twee beginnen aan een roadtrip door de Verenigde Staten, waarbij de broers steeds meer over zichzelf en elkaar ontdekken. Deze prachtige film won vier Oscars, en de Gouden Beer voor Beste Film van het jaar.

Who Framed Roger Rabbit ? (1988)

In Hollywood, 1947, zit een getroebleerde detective achter de Looney Toons aan. Eddie Valiant is een alcoholische privédetective, die voor Roger Rabbit begint te werken. Rabbit verdenkt zijn vrouw, Jessica Rabbit, ervan hem te bedriegen, en vraagt Valiant haar te onderzoeken. Een mix van het echte leven en Disney animatie, deze film is een hilarische cult-klassieker.

Beetlejuice (1988)

Op slechts 17-jarige leeftijd speelde Winona Ryder de hoofdrol in “Beetlejuice” van Tim Burton. Ze speelt Lydia Deetz, een gekwelde tiener die een passie heeft voor het macabere. Ze verhuist met haar ouders naar een nieuw huis, waar ze de geesten ontmoet van de vroegere huurders, Adam (Alex Baldwin) en Barbara Maitland (Geena Davis), die haar onder hun hoede nemen. Vervolgens ontmoet ze de gekwelde ziel van Beetlejuice (Michael Keaton), die van plan is met haar te trouwen om terug te keren naar de wereld van de levenden. Zeker het kijken waard.

When Harry Met Sally (1989)

Vraagt u zich af in welke film het meest bekende gesimuleerde orgasme uit de Amerikaanse cinema voorkomt? “When Harry Met Sally’, natuurlijk! In deze romantische komedie uit 1989 spelen Meg Ryan als Sally en Billy Crystal als Harry, die kort verloofd waren op de universiteit voordat ze uit elkaar gingen. Vijf jaar later ontmoeten ze elkaar weer in New York City, als ze allebei vrijgezel zijn. Een film voor de romantici.

Dead Poets Society (1989)

John Keating is de professor Engels aan de sobere Academie van Welton in Vermont. Zijn kenmerkende lesmethode? De persoonlijkheden van zijn studenten tot leven brengen. Zijn methode zet zijn studenten aan tot het vormen van een groep dichters, een soort vrije geesten, waar John tijdens zijn jeugd deel van uitmaakte. In 1959 druisen deze onconventionele onderwijsmethoden echter in tegen de rigide regels van de Amerikaanse samenleving. Voor de rol van de leraar die elke student graag zou hebben gespeeld, werd Robin Williams in 1990 genomineerd voor een Oscar.

Sex, Lies, and Videotape (1989)

Winnaar van de Palme d’Or van Cannes in 1989, deze sensuele film geregisseerd door Steven Soderbergh bevraagt de gevoelens van verlangen die ons allen plagen.

Vertaald door Ashe de Sousa & Zoe Hofmann