Het is een maar al te bekend concept in de 21e eeuw – de glossy mediabeelden van mooie slanke vrouwen die zowel afgunst als aspiratie opwekken bij de vrouw op straat, soms met vrij ernstige gevolgen voor de gezondheid van jonge, beïnvloedbare vrouwen. De preoccupatie met het mooie lichaam kan echter net zo schadelijk zijn voor mannen als soms voor vrouwen. In een aandoening die bigorexia wordt genoemd, wordt het typisch mannelijke ideaal van een gespierd lichaam een gevaarlijke obsessie.
Aangezien anorexia-patiënten meestal vrouwelijk zijn, wordt bigorexia soms gezien als het mannelijke equivalent van de aandoening
Het woord bigorexia is een spreektaal op de term spier dysmorfie, die een psychische stoornis beschrijft waarbij een persoon geobsedeerd raakt door het idee dat hij niet voldoende gespierd is. Lijders aan bigorexia hebben gewoonlijk veel meer spieren dan gemiddeld, maar zien zichzelf ten onrechte als mager of te klein. Ze volgen een streng dieet en zijn doodsbang als ze een sessie in de sportschool moeten missen, soms gaan ze zelfs door met hun trainingsregime als ze geblesseerd zijn. Bigorexia komt vooral bij mannen voor en wordt vaak in verband gebracht met bodybuilders. Het wordt soms beschreven als het omgekeerde van anorexia, een aandoening waarbij iemand stopt met eten vanwege het waanidee dat hij te zwaar is. Omdat anorexia-patiënten meestal vrouwen zijn, wordt bigorexia soms gezien als het mannelijke equivalent van de aandoening.
Onderzoek suggereert dat bigorexia de laatste dertig jaar is toegenomen, waarbij het geschatte aantal getroffen mannen nu het drievoudige is van het aantal in de jaren 1970 en 1980. Analoog aan de situatie met vrouwelijke rolmodellen, wordt de toename van gevallen vaak toegeschreven aan de invloed van populaire media en de beelden van hyper-ontwikkelde, gespierde actiehelden op film en tv.
Achtergronden – bigorexia
Het woord bigorexia bestaat sinds de late jaren 1990, opkomend toen de aandoening van spier dysmorfie formeel werd erkend door de medische beroepsgroep in 1997. Een ander informeel equivalent is de uitdrukking Adonis-complex, van het gebruik van Adonis als een term voor een extreem knappe jongeman, die is gebaseerd op de mooie jeugd met dezelfde naam in de Griekse mythologie.
Bigorexia is natuurlijk geïnspireerd op de term anorexia, die zijn afleidingspatroon spiegelt met bigorexic (c.f. anorexic), die kan worden gebruikt als zowel een telbaar zelfstandig naamwoord en bijvoeglijk naamwoord om lijders aan de stoornis te beschrijven. De combinatievorm -orexia is gebaseerd op het Griekse woord orexis dat “eetlust” betekent. Strikt genomen zou men dus kunnen stellen dat het gebruik ervan in bigorexia ongepast is, omdat het woord letterlijk “grote eetlust” betekent. In de populaire cultuur heeft het productieve gebruik van het achtervoegsel -orexia er echter toe geleid dat het zelfstandig wordt geïnterpreteerd als een beschrijving van “een mentale stoornis”, d.w.z. bigorexia is de mentale stoornis om “groot” (= goed ontwikkeld) te willen zijn. Andere soortgelijke voorbeelden van het creatieve gebruik van het achtervoegsel in de afgelopen jaren zijn orthorexia (een obsessie om gezond te eten), drunkorexia (het beperken van de voedselinname zodat alcohol kan worden geconsumeerd zonder aan te komen), tanorexia (een obsessie om een gebruinde huid te krijgen en te behouden) en bleachorexia (een obsessie voor tandhygiëne en het laten bleken van de tanden).
door Kerry Maxwell, auteur van Brave New Words
Lastere week …
Lees het BuzzWord-artikel van vorige week. Legsie.