Free Press

Iedereen heeft wel eens spierpijn, vooral als men ouder wordt. En veel mensen die sporten kennen de voordelen van rekoefeningen om spierspanningen tegen te gaan die door lichamelijke activiteit ontstaan. Maar mensen met HIV kunnen te maken krijgen met ernstiger spieraandoeningen, waaronder spierpijn, spierkramp en spieraandoeningen die resulteren in zwakte. De pijn doet zich vaak voor in de rug, de heupen of de onderste ledematen.

Om onderscheid te kunnen maken tussen kleine en ernstigere spierproblemen, is het erg belangrijk om uw arts te bezoeken als er zich spierproblemen ontwikkelen. Dit is niet het moment voor zelfdiagnose. Uw spierprobleem kan iets relatiefs zijn, maar het kan ook het gevolg zijn van een ernstig probleem dat alleen een arts goed kan diagnosticeren.

Vertel uw arts over elke spierzwakte, pijn of pijnen die u ontwikkelt, zodat een goed onderzoek de oorzaak kan vaststellen. Het is met name belangrijk om neurologische aandoeningen (al dan niet gerelateerd aan HIV) die uw symptomen zouden kunnen veroorzaken, uit te sluiten.

Myopathie is een spieraandoening die leidt tot zwakte, vaak leidend tot spier- en skeletpijn in de rug, heupen of onderste ledematen. Myopathie kan worden veroorzaakt door:

• AZT (Retrovir, en in Combivir en Trizivir), d4T (Zerit) en andere nucleoside-analogen
• lipidenverlagende geneesmiddelen (statines)
• vitamine D-deficiëntie
• deficiëntie van essentiële aminozuren
• testosteron-deficiëntie
• neurologische problemen.

In zeldzame gevallen kan het gebruik van integraseremmers, waaronder raltegravir (Isentress), elvitegravir (in Stribild) en dolutegravir, leiden tot vermoeidheid en spierzwakte.

Het veranderen of stoppen van een problematisch geneesmiddel kan spierproblemen in verband met dat geneesmiddel oplossen. Dit kan echter geen optie zijn wanneer de medicatie die het probleem veroorzaakt nodig is als onderdeel van uw antiretrovirale combinatie.

Hoewel aspirine en andere pijnstillers zonder recept, zoals acetaminophen (Tylenol), kunnen helpen tegen spierpijn, lossen ze de onderliggende oorzaak van spierproblemen niet echt op (zie de waarschuwingen over deze medicijnen in het hoofdstuk Hoofdpijn).

Het is ook belangrijk om lactische acidose uit te sluiten, een probleem dat kan worden veroorzaakt door sommige nucleoside-analoge geneesmiddelen, met name d4T. In Canada wordt d4T niet vaak voorgeschreven. Meer informatie over melkzuurvergiftiging vindt u in de rubriek Minder vaak voorkomende bijwerkingen.

Een tekort aan aminozuren kan soms de onderliggende oorzaak zijn van spierzwakte. Spieren bestaan voor het grootste deel uit eiwitten en eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Een tekort aan essentiële aminozuren kan dus spierzwakte veroorzaken. Tekorten zijn soms het gevolg van een slechte eiwitvertering. Gas of een opgeblazen gevoel na de maaltijd kan een teken zijn van een slechte eiwitvertering, dus als dit een aanhoudend probleem voor je is en je spierzwakte ervaart, praat dan met je arts over de mogelijkheid van een aminozuurtekort. In sommige gevallen kan een supplement dat alle essentiële aminozuren bevat, spierzwakte helpen omkeren.

Kijk voor een supplement dat alle acht essentiële aminozuren bevat: isoleucine, leucine, lysine, methionine, fenylalanine, threonine, tryptofaan en valine. De totale dagelijkse behoefte aan essentiële aminozuren is minimaal 50 tot 60 gram per dag, hoewel dit varieert op basis van je gewicht en activiteitenniveaus. Als je een goede spijsvertering hebt, haal je veel hiervan uit het voedsel dat je eet. Echter, om je niveau weer optimaal te krijgen en spierzwakte tegen te gaan, moet je misschien vijf tot 10 gram van een essentieel aminozuursupplement per dag nemen. Praat met een gezondheidsdeskundige over welke dosis voor jou geschikt is. Het kan enkele weken duren voordat u een verandering merkt, maar als u binnen drie tot vier maanden geen verbetering in spierkracht ziet, dan is aminozuurtekort waarschijnlijk niet het probleem dat uw spierzwakte veroorzaakt.

Glutamine is een specifiek aminozuur waaraan vaak een tekort is bij mensen met HIV. Glutamine is betrokken bij vele aspecten van een gezonde lichaamsfunctie, waaronder het handhaven van antioxidantspiegels, het opbouwen en onderhouden van spierweefsel, het versterken van de immuunfunctie en het herstellen en onderhouden van darmweefsel. Hoewel glutamine geclassificeerd is als “niet-essentieel”, wat betekent dat het lichaam normaal kan synthetiseren wat het nodig heeft, kan er een tekort aan zijn bij sommige mensen met HIV. Het tekort kan resulteren in zowel spierzwakte als het daadwerkelijk wegkwijnen van spierweefsel.

Glutamine-onderzoeker Dr. Judy Shabert beveelt ten minste vijf tot 10 gram glutamine per dag aan om een optimaal niveau te handhaven bij HIV-ziekte. Mensen met HIV die spierafbraak hebben, zullen hun glutaminevoorraden hebben uitgeput, omdat het vooral in de spieren wordt gevonden. In deze gevallen raadt Shabert tot 30 tot 40 gram per dag aan. Glutamine is verkrijgbaar in poedervorm en kan het beste worden gemengd in water of sap en worden ingenomen op een lege maag (ten minste een half uur voor het eten), met de totale dagelijkse dosis verdeeld over ten minste drie doses.

Onderzoek heeft aangetoond dat doses van het aminozuur L-carnitine kunnen helpen bij myopathie. In deze studies zorgde 3.000 mg L-carnitine per dag er meestal voor dat de myopathie werd teruggedrongen en dat de mensen die het innamen zich aanzienlijk beter voelden. L-carnitine kan helpen om de mitochondriale toxiciteit veroorzaakt door nucleoside-analogen om te keren. (Voor een meer volledige bespreking van mitochondriale toxiciteit, zie de rubriek Veranderingen in lichaamsgewicht en lichaamsvorm.)

Een effectievere vorm van L-carnitine is acetyl-L-carnitine. De gebruikelijke dosering is 500 mg, driemaal daags bij de maaltijd ingenomen. De dosering van acetyl-L-carnitine kan lager zijn dan die van gewone L-carnitine, omdat acetyl-L-carnitine bij gelijke doses vier keer zoveel vrije carnitine in de bloedbaan vrijgeeft. Maar wees voorzichtig met het innemen van te veel carnitine: het kan diarree veroorzaken.

Vitamine D-supplementen kunnen nuttig zijn bij sommige mensen met spierzwakte en daarmee gepaard gaande pijnen. Meerdere studies bij HIV-negatieve mensen hebben aangetoond dat een tekort aan vitamine D ernstige spierzwakte kan veroorzaken en daarmee gepaard gaande pijnen aan het bewegingsapparaat in de rug, de heupen of de onderste ledematen. Verschillende studies hebben aangetoond dat vitamine D-tekort een veel voorkomend probleem is bij mensen met HIV, dus het is erg belangrijk om vitamine D-tekort te overwegen bij iedereen die spierzwakte en pijn heeft ontwikkeld.

Het verband tussen vitamine D-tekort en spierproblemen en pijn is niet bekend bij alle professionals in de gezondheidszorg. Praat daarom met uw arts over het laten testen van uw vitamine D-niveau, en overweeg dan het nemen van vitamine D-supplementen. De kosten van de test worden mogelijk niet door alle provinciale of territoriale ziektekostenverzekeringen gedekt of worden alleen in bepaalde situaties gedekt. Informeer bij uw arts naar de beschikbaarheid in uw regio. Zie voor meer informatie de bijlage over vitamine D.

Magnesiumsupplementen kunnen soms helpen bij het verlichten van spierklachten, met name spierkrampen. Als u last hebt van terugkerende spierkrampen of het Charley Horse-type van kramp in uw kuitspieren dat tijdens de slaap kan optreden, kan een magnesiumtekort de oorzaak zijn. Constipatie is een ander symptoom dat wijst op de mogelijkheid van een magnesiumtekort. Pijnlijke menstruatiekrampen zijn een andere aanwijzing. Elke combinatie van dergelijke symptomen wijst erop dat je magnesiumsuppletie nodig kunt hebben.

Omdat individuele behoeften sterk kunnen verschillen, zul je moeten experimenteren om te zien welke dosis magnesium je problemen oplost. Natuurgeneeskundige artsen stellen vaak voor om te beginnen met een dosis van 250 tot 350 mg per dag, ingenomen met voedsel. Mensen die het risico lopen een te laag magnesiumgehalte te krijgen en die ook calciumsupplementen nemen, nemen de twee supplementen vaak op verschillende tijdstippen van de dag, omdat calcium de opname van magnesium kan blokkeren.

Als de eerste dosis onvoldoende is om spierkrampen op te lossen, probeer dan geleidelijk de hoeveelheid die je neemt te verhogen. Als u te veel magnesium inneemt, krijgt u explosieve diarree, dus let hierop als teken dat u te veel inneemt. Magnesiumglycinaat kan beter worden verdragen dan andere vormen. Epsomzout, dat magnesium bevat, opgelost in een warm bad kan ook helpen spierpijn en kramp te verlichten.