Antibiotica kunnen levensreddend zijn, maar ze kunnen ook ernstige nadelen hebben – waaronder het verhogen van het risico op obesitas wanneer ze op jonge leeftijd worden gegeven, zo blijkt uit een recente studie.
Antibiotica doden bacteriën. Dat kan een zeer goede zaak zijn als de bacteriën een ernstige infectie veroorzaken. Maar antibiotica beperken zich niet tot het doden van infectieveroorzakende bacteriën; ze doden ook andere bacteriën in het lichaam. En dat kan een zeer slechte zaak zijn.
Ons lichaam zit vol bacteriën. Deze bacteriën, deel van ons microbioom, zijn belangrijk. Samen met andere micro-organismen in ons lichaam spelen ze een rol in hoe we voedsel verteren, in normale groei, en in ons immuunsysteem. Wanneer we antibiotica nemen, doden we onbedoeld een aantal van die bacteriën. Op het eerste gezicht lijkt dit niet zo’n groot probleem te zijn; de wereld zit tenslotte vol bacteriën, kunnen we die niet vervangen? Maar naarmate we meer over ons microbioom te weten komen, blijkt dat de manier waarop het ontstaat – dat wil zeggen de bacteriën die we al vroeg in ons leven verzamelen en kweken – heel belangrijk is en levenslange gevolgen kan hebben.
Studies hebben aangetoond dat baby’s die via een keizersnede worden geboren, meer kans hebben om zwaarlijvig te zijn als ze opgroeien, en een deel van de reden wordt verondersteld te zijn dat omdat ze niet door het geboortekanaal worden geboren, ze niet die natuurlijke geboortedosis bacteriën krijgen om ze in de juiste richting te laten beginnen.
In de studie keken onderzoekers naar meer dan 300.000 baby’s die in het militaire gezondheidssysteem werden geboren. Ze keken of ze antibiotica kregen tijdens de eerste twee levensjaren. Ze keken ook of ze een van de twee medicijnen kregen die worden gebruikt om maagzuur te verminderen, vaak voorgeschreven om maagreflux bij baby’s te behandelen. Het geven van maagzuurremmers kan bacteriën veranderen, zowel door de bacteriën uit de mond en neus die gewoonlijk door maagzuur worden gedood, in de darm te laten stromen, waardoor andere soorten worden verdrongen – als door bacteriën zelf te doden.
In de studie hadden kinderen die antibiotica kregen een 26% hogere kans op obesitas. Het nemen van een of beide soorten antacidum verhoogde ook het risico op obesitas, zij het in mindere mate. Het gebruik van antibiotica samen met één of beide soorten maagzuurremmers verhoogde het risico, evenals het gebruik van maagzuurremmers gedurende een langere periode.
Interessant is dat boeren dit al enige tijd in hun voordeel gebruiken. Vee vroeg antibiotica geven maakt de dieren zwaarder, wat betekent dat er meer vlees aan zit. Dit gebruik van antibiotica in de veeteelt betekent misschien meer winst voor de boeren, maar het heeft in belangrijke mate bijgedragen tot het probleem van antibioticaresistentie.
Het is niet alleen obesitas; het geven van antibiotica en maagzuurremmers op jonge leeftijd verhoogt het risico op voedselallergieën en andere allergische aandoeningen zoals astma. Bottom line: we moeten heel voorzichtig zijn voordat we iets doen dat knoeit met de bacteriën in ons lichaam.
Zoals ik al eerder zei, antibiotica kunnen levensreddend zijn, en knoeien met de bacteriën in ons lichaam is een risico dat absoluut de moeite waard is om te nemen – soms. Maar al te vaak gebruiken we antibiotica als ze niet echt nodig zijn: veel recepten worden bijvoorbeeld uitgeschreven voor een gewone verkoudheid, iets dat door virussen wordt veroorzaakt. Sommige infecties, zoals oorontsteking, kunnen beter worden zonder antibiotica – en zelfs als we antibiotica moeten gebruiken, gebruiken we ze vaak langer dan nodig is, of gebruiken we sterkere antibiotica dan nodig is.
Aangezien artsen de recepten uitschrijven, zijn het vooral artsen die de verandering moeten doorvoeren. Maar ouders kunnen een belangrijke rol spelen, door te vragen of een recept voor antibiotica (of maagzuurremmers) echt nodig is. Als het antwoord ja is, moeten ouders het geven – maar ze moeten ook vragen naar het geven van de kortst mogelijke kuur.
We zitten midden in een obesitas-epidemie, een met zo veel gevolgen voor de gezondheid van ons en onze kinderen. Zoals bij elke epidemie moeten we die op alle mogelijke manieren bestrijden.
Gerelateerde informatie: Verkoudheid en griep
Print