Free Press

Shock is een complexe groep van fysiologische afwijkingen die het gevolg zijn van een verscheidenheid van ziekten en verwondingen. Shock kan het best worden gedefinieerd als onvoldoende perfusie/bloedstroom naar de perifere weefsels van het lichaam, waardoor levensbedreigende hypoperfusie optreedt (niet genoeg O2 dat de cellen bereikt). Perfusie vereist een intact hart- en vaatstelsel en een functionerend ademhalingssysteem. De shockcascade kan snel verlopen als hij niet in een vroeg stadium wordt herkend, begrepen en goed behandeld!

Het snelle verloop van shock

Shock wordt veroorzaakt door drie grote problemen die zich in het lichaam voordoen:

1. Problemen met de werking van het hart: Cardiogene shock kan worden veroorzaakt door elke ziekte of gebeurtenis die verhindert dat de hartspier krachtig en consistent genoeg pompt om het bloed normaal te laten circuleren. Een hartaanval, aandoeningen die ontsteking van de hartspier veroorzaken (myocarditis), storingen in het elektrische ritme van het hart, elke vorm van massa of vochtophoping en/of bloedklonter die de uitstroom uit het hart belemmert, kunnen allemaal het vermogen van het hart om een normale hoeveelheid bloed te pompen aanzienlijk beïnvloeden.
2. De totale hoeveelheid circulerend bloed is laag: Hypovolemische shock treedt op wanneer het totale volume van het bloed in het lichaam ver onder normaal daalt. Dit kan optreden bij overmatig vochtverlies, zoals bij uitdroging door ernstig braken of diarree, ziekten die overmatig urineren veroorzaken (diabetes insipidus, diabetes mellitus en nierfalen), uitgebreide brandwonden, verstopping in de darm, ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis), of ernstige bloedingen van welke aard dan ook.
3. Overweldigende infectie, meestal veroorzaakt door bacteriën: Septische shock kan optreden wanneer een infectie (meestal bacterieel) wordt toegestaan om te vorderen. Bacteriën produceren vaak toxinen die in het hele lichaam letsel kunnen veroorzaken. Wanneer grote hoeveelheden bacteriën/toxinen in de bloedbaan beginnen te circuleren, loopt elk orgaan gevaar. De meest schadelijke gevolgen zijn: – Slechte werking van de hartspier – Vergroting van de diameter van de bloedvaten – Verlaging van de bloeddruk – Activering van het bloedstollingssysteem, waardoor bloedklonters ontstaan en een risico op oncontroleerbare bloedingen ontstaat – Beschadiging van de longen, waardoor acuut ademnoodsyndroom ontstaat – Leverinsufficiëntie – Nierinsufficiëntie – Coma

Er zijn 3 afzonderlijke stadia van shock:

• Stadium I: Gecompenseerde shock: Wanneer een lage bloedstroom (perfusie) voor het eerst door het lichaam wordt waargenomen.Een aantal systemen wordt geactiveerd om de perfusie te handhaven/herstellen. Het hart slaat sneller, de bloedvaten krijgen een kleinere diameter en de nieren houden vocht vast in de bloedsomloop om de bloedstroom naar de belangrijkste orgaansystemen van het lichaam te maximaliseren. De patiënt in dit stadium van shock heeft heel weinig symptomen, en een agressieve behandeling kan de progressie naar stadium II shock vertragen of stoppen.
• Stadium II: Decompensated Shock: Wanneer de compensatiemethoden beginnen te falen. De systemen zijn niet langer in staat om de perfusie in stand te houden. Door zuurstoftekort in de hersenen raakt de patiënt verward en gedesoriënteerd.
• Stadium III: Onomkeerbare shock: De duur van de slechte perfusie begint een blijvende tol te eisen van de organen en weefsels van het lichaam. De werking van het hart gaat in een neerwaartse spiraal en de nieren schakelen meestal volledig uit. Cellen in organen en weefsels in het hele lichaam raken gewond en sterven af. Het eindpunt van stadium III onomkeerbare shock, is de dood van de patiënt.

Types van shock

• Hypovolemische shock: verlaagd bloedvolume. Een vorm van hypovolemische shock is hemorragische shock, die ontstaat door bloedverlies.
• Obstructieve shock: iets blokkeert de perfusie naar het hart. Bijvoorbeeld longembolie, spanningspneumothorax, of harttamponade.
• Distributieve shock: abnormale bloedverdeling die ertoe leidt dat onvoldoende bloed het hart bereikt.
• Neurogene shock: letsel aan het zenuwstelsel dat leidt tot vasodilatatie in de periferie waardoor de vitale organen onvoldoende worden doorbloed.
• Anafylactische shock: ernstige allergische reactie die leidt tot vasodilatatie en bronchoconstrictie.
• Cardiogene shock: inadequate pompfunctie van het hart. Kan het gevolg zijn van een hartziekte of een hartaanval.

Bedenk dat de meeste soorten shock (hypoperfusie) worden veroorzaakt door disfunctie in een of meer delen van de perfusiedriehoek: 1. De pomp (het hart) 2. De leidingen, of reservoir (de bloedvaten) De leidingen, of reservoir (bloedvaten) 3. De inhoud, of volume (bloed)

Hypovolemische shock

Hypovolemische shock is een noodsituatie waarin ernstig bloed- en vochtverlies het hart niet in staat stelt voldoende bloed naar het lichaam te pompen. Dit type shock kan ervoor zorgen dat veel organen niet meer werken. Verlies van ongeveer 1/5 of meer van de normale hoeveelheid bloed in uw lichaam veroorzaakt hypovolemische shock. Bloedverlies kan worden veroorzaakt door:

• Bloeden door snijwonden
• Bloeden door andere verwondingen
• Inwendige bloedingen, zoals in het maagdarmkanaal

De hoeveelheid circulerend bloed kan afnemen doordat de patiënt te veel lichaamsvocht verliest, wat kan optreden bij:

• verbrandingen
• diarree
• overmatige transpiratie
• overmatig braken

Distributieve shock

Zoals bij hypovolemische shock is er een onvoldoende volume bloed. Deze vorm van relatieve hypovolemie is het gevolg van verwijding van de bloedvaten. Voorbeelden van deze vorm van shock zijn:

• Septische shock: Veroorzaakt door een overweldigende infectie die leidt tot vaatverwijding. Wordt in het ziekenhuis behandeld met antibiotica, vochtverversing en vasoconstrictoren.
• Anafylactische shock: Veroorzaakt door allergenen die een wijdverspreide vasodilatatie teweegbrengen en vocht uit het bloed in de weefsels doen stromen. Dit is een ernstige, mogelijk levensbedreigende allergische reactie die wordt gekenmerkt door zwelling, verlaagde bloeddruk en verwijde bloedvaten. In ernstige gevallen raakt een persoon in shock. Als anafylactische shock niet onmiddellijk wordt behandeld, kan het fataal zijn.
• Neurogene shock : Veroorzaakt door het plotseling wegvallen van de signalen van het sympathische zenuwstelsel naar de gladde spieren in de vaatwanden. Zonder deze constante stimulatie ontspannen de vaten zich, wat resulteert in een plotselinge daling van de perifere vasculaire weerstand en een verlaagde bloeddruk.De zeldzaamste oorzaak van shock is een acute ruggenmergletsel die leidt tot neurogene shock.

Obstructieve shock

Treedt op wanneer de normale bloedstroom wordt belemmerd. Verschillende aandoeningen leiden tot deze vorm van shock:

• Cardiale tamponade – Bloed in het pericard verhindert dat bloed het hart binnenstroomt (veneuze terugkeer).
• Pneumothorax – Verhoogde druk in de borstholte blokkeert de normale bloedstroom naar het hart.
• Pulmonale embolie – Het gevolg van een verstopping (embolus) in de bloedvaten van de longen, waardoor de terugstroom van bloed naar het hart wordt geblokkeerd.

Cardiogene shock

Cardiogene shock is letterlijk shock met een cardiale oorsprong. Het is ook het fysiologische eindpunt van alle andere oorzaken van shock. Cardiogene shock kan dus, ongeacht de etiologie, worden beschouwd als shock veroorzaakt door het falen van het hart als voorwaartse pomp. Door de moderne vooruitgang in de medische zorg komt cardiogene shock minder vaak voor dan vroeger, maar het is nog steeds een levensbedreigende realiteit. De meest voorkomende oorzaak van cardiogene shock is een myocardinfarct. Tot de minder vaak voorkomende oorzaken van cardiogene shock behoren infectieuze cardiale ziekteprocessen, zoals:

• Acute myocarditis of endocarditis
• Geïnduceerd hartfalen door drugs/medicijnen (bijv, cocaïne, bètablokkers, tricyclische antidepressiva)
• Trauma-gerelateerd; zoals een myocardiale contusie
• Metabole stoornissen die resulteren in hartritmestoornissen, zoals aanhoudende tachycardie of bradycardie.
• Pulmonale embolie kan ook cardiogene shock veroorzaken door belemmering van de bloedstroom in de longvaten.

Tekenen en symptomen van shock (hypoperfusie)

Initiële symptomen van shock zijn onder meer:

• Koude, klamme handen en voeten
• Bleke of blauw getinte huidtint (cyanose)
• Zwakke, snelle polsslag (tachycardie)
• Snelle ademhalingsfrequentie (tachypneu)
• Lage bloeddruk (hypotensie)

Er kunnen nog allerlei andere symptomen aanwezig zijn, maar deze zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de shocktoestand. 1. Mentale toestanden

• Rusteloosheid
• Bangheid
• Gewijzigde mentale status

2. Perifere perfusie

• Vertraagde capillaire refill meer dan 2 seconden bij baby’s en kinderen met normale omgevingstemperatuur
• Zwakke, ijle of afwezige perifere polsslagen
• Vale, koele, klamme huid

3. Vitale functies

• Verlaagde bloeddruk (laat teken)
• Verhoogde polsslag (vroeg teken) – zwak en draderig
• Verhoogde ademhalingsfrequentie (1) Oppervlakkig (2) Moeizaam (3) Onregelmatig

4. Andere tekenen en symptomen zijn

• Verdilinde pupillen
• Dorst
• Nausea en braken
• Pallor met cyanose aan de lippen

NOTA: Zuigelingen en kinderen kunnen hun bloeddruk op peil houden tot hun bloedvolume voor meer dan de helft verdwenen is, dus tegen de tijd dat hun bloeddruk daalt, zijn ze dicht bij de dood. De zuigeling of het kind in shock heeft minder reserve.

Behandelingsdoelen voor shock

Belangrijke doelen bij de behandeling van shock voor hulpverleners zijn:

• Snel diagnosticeren van de toestand van de patiënt/type shock
• Ingrijpen om de onderliggende toestand te stoppen (Bloeding stoppen, hart weer op gang brengen, enz.)
• De gevolgen van de shock behandelen(High flow O2, pt warm houden, geruststellen, etc.)
• Vitale functies ondersteunen(ademhaling, bloeddruk, hartfunctie).
• De patiënt warm houden, met de benen omhoog en het hoofd naar beneden om de bloedtoevoer naar de hersenen te verbeteren (indien geen trauma wordt vermoed)
• De onderliggende aandoening behandelen die tot de shock heeft geleid.

Shock Management

EMT

• Neem voorzorgsmaatregelen voor het isoleren van lichaamsstoffen
• Houd de luchtwegen open
• Hoge concentratie zuurstof; assistentie bij beademing of reanimatie indien geïndiceerd
• Controleer uitwendige bloedingen
• Ligg benen 8″ – 12″ omhoog 12″ indien geen verwondingen aan onderlichaam of wervelkolom
• Fracturen spalken
• Voorkom verlies van lichaamswarmte
• Vervoer onmiddellijk

Paramedicus

Hypovolemisch

Normal Saline IV x2 of IO Handhaaf bloeddruk >90 Bolus (tot 1 liter) *U MOET longgeluiden monitoren bij toediening vloeistofbolus

Cardiogeen

FYSISCH ORDER: Dopamine 5mcg/kg/min via IV/IOA Na 5 minuten, verhogen indien nodig om te titreren tot bloeddruk > 90. Het resultaat van een individuele patiënt in een shocktoestand hangt af van het stadium van shock waarin de behandeling zich bevindt, de onderliggende aandoening die de shock veroorzaakt en de algemene medische toestand van de patiënt. Zoals altijd moet de luchtweg van de patiënt worden beschermd, moet de beademingsstatus worden verbeterd met behulp van geassisteerde beademing of gewoon met O2 als dat nodig is, en moet de bloedsomloop van de patiënt nauwlettend in de gaten worden gehouden totdat met de definitieve zorg kan worden begonnen!

Vergeet niet de Quick Quiz en aanvullende informatie over shock te bekijken op MedicTests.com

Bekijk deze 2 video’s over het begrijpen van shock!