Powiedzmy sobie szczerze – zastrzyki mogą boleć. A kiedy Twoje dziecko zostanie zaszczepione, jego dyskomfort może trwać dłużej niż krótkie ukłucie igłą. Odpowiedź immunologiczna wywołana przez wiele szczepionek może powodować drażliwość, bolesność, zmęczenie, utratę apetytu, gorączkę lub, w rzadkich przypadkach, napady gorączkowe (które, choć przerażające, są zazwyczaj nieszkodliwe).
Wszystko to jest powodem, dla którego przez wiele lat dzieci otrzymywały Tylenol (acetaminofen) lub ibuprofen podczas lub krótko po szczepieniu. Ale ostatnie badania sugerują, że rodzice powinni podawać swoim dzieciom takie środki przeciwbólowe tylko wtedy, gdy wykazują one objawy.
Badania wykazują, że środki przeciwbólowe mogą sprawić, że szczepionki będą mniej skuteczne
Szczepionki mają na celu wywołanie odpowiedzi układu odpornościowego dziecka, aby jego organizm mógł zwalczyć i „zapamiętać” określone zarazki. Jeśli te zarazki kiedykolwiek zaatakują ponownie, jego układ odpornościowy może skutecznie zaatakować te zarazki, wyjaśnia Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC). Zwykłe objawy występujące u dzieci po szczepieniu są normalną częścią wysiłków podejmowanych przez organizm w celu zwalczenia infekcji. Na przykład, niska gorączka może pomóc układowi odpornościowemu w wytworzeniu najlepszej odpowiedzi, ale potrzeba więcej badań, aby potwierdzić i w pełni zrozumieć rolę gorączki.
Dwa badania opisane w 2009 roku wzbudziły obawy dotyczące łagodzenia objawów u niemowląt poprzez podawanie im środków przeciwbólowych po szczepieniach, ponieważ leki te obniżały odpowiedź układu odpornościowego na szczepionki. Wykazały one, że zgodnie z oczekiwaniami, u niemowląt, które otrzymały środek przeciwbólowy, taki jak Tylenol, znacznie rzadziej występowała gorączka niż u tych, które go nie otrzymały. Ale te, które dostały środek przeciwbólowy, miały również zmniejszoną odpowiedź układu odpornościowego na samą szczepionkę. W szczególności grupa ta wykazywała niższy poziom przeciwciał ochronnych z kilku szczepionek. Lekarze z CDC napisali, że badania z 2009 roku stanowią „przekonujący argument przeciwko” rutynowemu stosowaniu leków zmniejszających ból po szczepieniu.
Późniejszy przegląd badań wykazał mniejszy wpływ leków obniżających gorączkę na odpowiedź układu odpornościowego niemowląt i dzieci, zwłaszcza po otrzymaniu zastrzyków przypominających. Populacje badań obejmowały dzieci do 6. roku życia. Jednak ekspert Komitetu Chorób Zakaźnych Amerykańskiej Akademii Pediatrii jeszcze w 2016 roku zauważył, że dowody nie wspierają rutynowego stosowania środków przeciwbólowych przed lub w czasie szczepienia ze względu na możliwość mniejszej skuteczności szczepionki.
Niektóre dowody są sprzeczne lub niekompletne. Naukowcy przyznają, że należy wykonać więcej pracy, aby dokładnie zrozumieć, w jaki sposób i w jakich okolicznościach leki uśmierzające ból i obniżające gorączkę mogą zmniejszyć skuteczność szczepionek. Ale obecnie uważa się, że najlepiej jest zachować ostrożność i nie podawać tych leków, jeśli nie są naprawdę potrzebne (skonsultuj się z lekarzem, jeśli u dziecka wystąpi wysoka gorączka).
Inne kroki, które mogą podjąć rodzice, aby złagodzić ból związany ze szczepieniami
Rodzice mogą zrobić kilka rzeczy, aby złagodzić dyskomfort dziecka podczas i po szczepieniach:
- Karmienie piersią. Kilka badań wykazało, że karmienie piersią jest skuteczne w łagodzeniu bólu. Możesz spróbować poprosić swojego lekarza o podanie zastrzyku podczas karmienia dziecka piersią lub możesz karmić piersią bezpośrednio po zabiegu.
- Dotykaj i uspokajaj. Badanie przeprowadzone wśród niemowląt otrzymujących szczepienia w 2 i 4 miesiącu sugeruje, że jedna z popularnych metod, „5S”, może pomóc w zmniejszeniu reakcji bólowej podczas zastrzyków. Metoda ta składa się z kołysania, układania na boku/ brzuchu, potrząsania, kołysania i ssania.
- Odwracanie uwagi i stymulacja. Przytulanie, śpiewanie lub delikatne mówienie do dziecka podczas szczepienia może pomóc, zaleca CDC. Uśmiechaj się i nawiązuj kontakt wzrokowy, aby dać dziecku do zrozumienia, że wszystko jest w porządku. Przynieś ze sobą na wizytę coś, co regularnie używasz do pocieszania dziecka, np. ulubioną zabawkę, książkę lub kocyk. Jeśli to możliwe, trzymaj dziecko mocno na kolanach podczas zastrzyków, CDC zaleca.
- Przyłóż chłodną, mokrą ściereczkę. Jeśli dziecko odczuwa dyskomfort w miejscu wstrzyknięcia po szczepieniu, przyłożenie chłodnej, mokrej ściereczki w tym miejscu może pomóc zmniejszyć tkliwość i obrzęk.
- Podawaj dziecku dużo płynów. To normalne, że niektóre dzieci jedzą mniej w ciągu 24 godzin po szczepieniu, zauważa CDC.
Obserwuj swoje dziecko przez kilka dni po szczepieniu. Jeśli wystąpią u niego niepokojące objawy, takie jak utrzymująca się gorączka lub wysypka, skontaktuj się z lekarzem. Jeśli wystąpi gorączka, można rozważyć podanie leku bez aspiryny, ale przedtem należy porozmawiać z lekarzem o odpowiedniej dawce. Dawka powinna być ustalona na podstawie wagi dziecka, a nie jego wieku.