Vijftig jaar geleden richtte Doug Tompkins The North Face op om ontdekkingsreizigers uit te rusten met materiaal waarmee ze moeilijkere doelen konden bereiken dan ooit tevoren. Maar een vraag die regelmatig opduikt, is waar de naam ‘The North Face’ vandaan komt. Als je de FAQ op thenorthface.com leest, vind je dit antwoord:
“Op het noordelijk halfrond is de noordkant van een berg over het algemeen de koudste, ijskoudste en meest formidabele route om te beklimmen. Onze oprichters dachten dat deze naam onze missie en toewijding aan het extreme weerspiegelde.”
Het is een interessant idee, maar het roept wel de vraag op: Wat maakt de noordwand zo “formidabel”?
Op het noordelijk halfrond is het inderdaad zo dat de noordwand meestal kouder en ijler is dan de andere wanden van een bepaalde berg. Zowel op dagelijkse als op jaarlijkse basis ontvangt de noordzijde minder zonlicht en brengt meer tijd in de schaduw door, waardoor sneeuw en ijs een grotere kans hebben om het hele jaar door te blijven liggen. Een groep klimmers die de noordkant van een piek wil beklimmen, moet zich in één dag voorbereiden op rots, sneeuw en ijs. Zelfs als de omstandigheden niet bijzonder verraderlijk zijn, kunnen bevroren tenen en een gebrek aan zonlicht psychologische moeilijkheden toevoegen aan elke noordelijke benadering.
Maar de noordwand wordt gekenmerkt door meer dan alleen koudere temperaturen en een grotere kans op sneeuw en ijs aan de oppervlakte. Hoewel we de neiging hebben om bergen te zien als eeuwige figuren die voor altijd boven het omringende landschap uittorenen, is het een feit dat ze in de loop der tijd drastisch veranderen. Volgens Hayden Miller, bergbeklimmer en doctorandus in de geochemie aan Caltech, is “fysische verwering de belangrijkste motor van onze meest dramatische berglandschappen”. Dat wil zeggen, de bergen waar we zo graag op spelen, worden voortdurend gebeeldhouwd door erosie van sediment dat door water en ijs wordt meegevoerd.
Een belangrijke oorzaak van fysieke verwering op steile wanden komt van temperatuurschommelingen in het gesteente, zegt Miller. Als de temperatuur stijgt en daalt, zet water of ijs in het gesteente uit en krimpt, en zal uiteindelijk het gesteente doen instorten, afbrokkelen om een helling met een zachtere hoek te creëren. In de loop van duizenden jaren worden steile hellingen die meer zonlicht ontvangen, door de vries- en dooicyclus langzaam steeds minder extreem, terwijl noordhellingen steil blijven en zelfs bijeengehouden kunnen worden door permafrost, dat als lijm werkt.
Aan de andere kant, wijst Miller erop, is gletsjerafbraak een extremere kracht voor erosie. Gletsjers zijn een zeer effectief middel om steile, afschuivende oppervlakken uit te hakken, vooral daar waar de kopwand van een gletsjer in contact komt met steil terrein. Hoewel noordhellingen door hun koudere aard minder gevoelig zijn voor de gevolgen van de vries- en dooicycli, betekent dit ook dat er zich op hun flanken eerder gletsjers zullen vormen. Aangezien het noordelijk halfrond in de recente geschiedenis meer gletsjers heeft gekend dan het zuidelijk halfrond (recent betekent de laatste 2,58 miljoen jaar!), hebben gletsjers een diepgaande invloed gehad op de bergen die wij zo graag verkennen.
Dus terwijl een zuidelijke flank meer kans heeft om langzaam te worden afgebroken en zich te vestigen in een zachtere helling, heeft een noordelijke flank meer kans om te worden weggesneden en met een extreme helling te worden achtergelaten. Je hoeft geen ervaren bergbeklimmer te zijn om te beslissen welke van de twee de grootste uitdaging is. Voeg daar nog sneeuw en ijs aan toe, en je hebt de ingrediënten voor een epische beklimming. Toen Doug Tompkins begon met het uitrusten van klimmers, was het zijn bedoeling om hen te helpen verder te gaan in hun verkenningstocht dan ooit tevoren, door de meest formidabele uitdaging aan te gaan die voor hen beschikbaar is: The North Face.