Free Press

Jaren voordat hij werd doodgeschoten door een BART-politieagent voor een trein vol met nieuwjaarsvierders, vertelde Oscar Grant zijn moeder dat hij beroemd wilde worden.

Het gebeurde op een manier die hij nooit had kunnen voorzien, vertelde Grant’s moeder, Wanda Johnson, dinsdag aan een menigte van 200 mensen die bijeen waren op BART’s Fruitvale Station in Oakland, 10 jaar op de dag sinds Grant op die plaats stierf.

Tijdens een vier uur durende ceremonie van gebeden, toespraken en poëzie, vertelden Johnson en anderen herinneringen aan de 22-jarige wiens dood nog steeds nazindert.

“Het heeft ervoor gezorgd dat we niet alleen accepteren wanneer een persoon wordt gedood, maar dat we echt onderzoeken wat er is gebeurd,” zei Johnson terwijl het zonlicht weerkaatste van de ramen in de buurt van het BART-platform waar haar zoon in de rug werd geschoten door agent Johannes Mehserle terwijl een andere agent Grant vastpinde.

De schietpartij was seismisch: omstanders legden het vast op mobiele telefoons en plaatsten de beelden op YouTube, waar een grimmig moment van horror onmiddellijk viral ging. Het zette aan tot protesten in het centrum van Oakland; het was de voorloper van de Black Lives Matter-beweging en gaf de aanzet tot een vorm van burgerdocumentaire die wordt gebruikt om politieagenten verantwoordelijk te stellen voor het gebruik van geweld.

Sommigen die tijdens de tien jaar durende wake spraken, vertelden hoe het moment hen in activisme of politiek had gestuurd. Zelfs het openingsgebed had een sociale boodschap: “Laat dit een stimulans zijn, het begin van een gemeenschapsinspanning,” zei dominee Tommy Smith.

Lateefah Simon, een BART-bestuurder, zei dat Grant haar inspireerde om zich kandidaat te stellen voor een functie.

“Toen Oscar stierf, wist ik, net als duizenden mensen in deze stad en miljoenen in de wereld, dat we structuren moesten veranderen,” vertelde ze de menigte. “Dus stelde ik me kandidaat voor het BART-bestuur, en jullie hebben me allemaal gekozen.”

Toch namen familieleden de moeite om Grant te herinneren als een gewone jongen die van dieren hield, kerstverlichting ophing en bladeren harkte voor zijn grootmoeder, Bonnie Johnson.

“Oscar deed veel dingen voor zijn grootmoeder,” zei Bonnie Johnson. “Ik heb een kerstkaart die hij me tien jaar geleden gaf, en ik leg hem elk jaar bij mijn andere kerstkaarten.”

Ze stond op een podium naast Grant’s moeder, twee tantes, twee ooms en zijn dochter, Tatiana Grant, die 4 jaar oud was op het moment van zijn dood, veegde tranen terug terwijl haar familieleden spraken.

“Dit is Oscar, hier,” zei Grant’s oom, Cephus Johnson, terwijl hij zijn arm om Tatiana legde. “Elke keer als ik naar haar kijk, denk ik aan hem.”

Cephus Johnson las een brief voor van de zus van Grant’s verloofde, Sophina Mesa. Het herinnerde aan de nacht van de schietpartij en eerdere herinneringen aan Grant die Tatiana vertroetelde en voor zijn vrienden zorgde.

“Toen ik blut was, kwam je langs met pizza en sinaasappelsap,” luidde de brief. “Ik had geen dollar en ik had een (baby)fles nodig, en wie kwam er met de fles? Jij.”

Het ging verder: “Titi had de beste vader. … Ik wou dat ze kon zien hoeveel je van haar hield.”

De middag was zonnig en koud, de lucht geurend naar patchouli. Op een rij kaarttafels naast het podium stonden waterflessen en in waspapier gewikkelde broodjes. BART-treinen ratelden af en toe boven de menigte van geestelijken, ouders met jonge kinderen en families van andere mensen die door de politie waren gedood. Sommigen hielden borden en spandoeken vast met Grant’s alomtegenwoordige portret.

Grant’s moord is een diepe wond en een splijtzwam bij BART, dat in de jaren na de schietpartij management- en politiehervormingen doorvoerde. Het agentschap heeft onlangs opdracht gegeven voor een muurschildering om Grant te eren op een muur van Fruitvale Station, en Grant’s familie heeft een aanvraag ingediend om het station en een kleine zijstraat naar Grant te hernoemen.

Tijdens de wake stond Grant’s moeder pal voor die eis.

“Fruitvale Grant Station – we eisen dat op,” zei ze, haar stem klom terwijl de menigte applaudisseerde. “Wij geloven dat, en we zullen vechten.”

Ze verwacht dat de muurschildering op 23 maart klaar zal zijn. Cephus Johnson noemt het project een vorm van publieke boetedoening voor BART. Anderen hopen dat het de publieke perceptie zal verzachten van een 22-jarige man met een gecompliceerde erfenis. In Oakland is hij een martelaar geworden, een muze, een symbool. Sommigen geloven dat hij iets moet hebben gedaan om de schietpartij uit te lokken.

Niets van dat alles ging verloren voor Oakland City Councilwoman Lynette Gibson McElhaney, die Grant’s dood beschreef als een offer dat een nationaal discours over racisme en politiewerk op gang bracht.

“We zijn gekomen,” vertelde ze de menigte, “omdat Oscar ons naar deze plek heeft geroepen die hij ons met zijn leven heeft gegeven.”

Sommige jongere aanwezigen zeiden dat Grant’s dood hun leven had gevormd.

Isaiah Martin, 19, en zijn jongere broer Vincent, 14, herinneren zich allebei dat ze de schietpartij op tv hebben gezien in hun huis in Hayward. Isaiah studeert nu computerwetenschappen aan het Dartmouth College in Hanover, N.H.

“Het was een openbaring – om te denken dat dit mij zou kunnen overkomen,” zei hij.

Rachel Swan is een stafschrijver van de San Francisco Chronicle. E-mail: [email protected] Twitter: @rachelswan