De geschiedenis van Centraal-Appalachia is het verhaal van de steenkool. Op het hoogtepunt in het midden van de 20e eeuw verschafte de mijnbouw alleen al in West Virginia werk aan meer dan 150.000 mensen, vooral in de verder arme en ruige graafschappen van de staat. Decennialang vormde de United Mine Workers of America, een gespierde, stakingsgevoelige vakbond die zich aan de zijde van Franklin Roosevelt schaarde om de New Deal te steunen, de basis van de stevig democratische hooglanden waar West Virginia en oostelijk Kentucky samenkomen en het meest westelijke puntje van Virginia. In 1921, tijdens de strijd om de mijnen in de regio te organiseren, gingen tienduizend gewapende mijnwerkers de strijd aan met stakingsbrekers en een anti-vakbondsmilitie in een vijfdaagse vuurgevecht waarbij meer dan honderd mensen werden gedood. Het leger kwam op presidentieel bevel en verjoeg de mijnwerkers, een decennium lang een tegenslag voor de UMWA.
Heden ten dage, na decennia van mechanisering, zijn er nog maar zo’n twintigduizend mijnwerkers in West Virginia, en nog eens zestienduizend tussen Kentucky en Virginia. De counties met de grootste steenkoolproduktie hebben enkele van de hoogste werkloosheidscijfers van de regio, tussen 10 en 14 procent. Een epidemiologische studie van de Amerikaanse opiaat-overdosis-epidemie vond twee epicentra waar het fatale drugsmisbruik meer dan tien jaar geleden een hoge vlucht nam: het ene was het platteland van New Mexico, het andere steenkoolland.
Hoewel de banen verdwenen zijn, blijft Appalachia steenkool produceren. Sinds 1970 is meer dan twee miljard ton steenkool afkomstig uit de centrale Appalachen (A-B). De mijnwerkers in West Virgini wonnen in 2010 meer dan in het begin van de jaren vijftig, toen de werkgelegenheid een piek bereikte van bijna zes keer het huidige niveau. In die tijd werkten bijna alle mijnwerkers ondergronds en kwamen ze aan het eind van hun dienst tevoorschijn met de iconische hoofdlampen en zwarte schmink van het kolenstof. In de jaren zestig begonnen mijnbouwbedrijven hellingen met bulldozers en dynamiet af te graven om de steenkooladers te bereiken zonder te hoeven graven. Deze vorm van strookmijnbouw, contourmijnbouw genoemd, veroorzaakte meer zichtbare schade dan de traditionele diepe mijnbouw, waarbij bergen permanent werden uitgehold en soms landbouwgrond werd vernietigd.
Heden ten dage lijkt contourmijnbouw bijna ambachtelijk te zijn. Sinds de jaren negentig is de helft van de steenkool in de regio afkomstig van “bergtopmijnbouw”, een iets te klinische term voor het afbreken en herverkavelen van bergen. Mijnbouwbedrijven blazen tot enkele honderden meters van de heuveltop af om lagen steenkool bloot te leggen, die ze dan strippen voordat ze zich een weg banen naar de volgende laag. De reusachtige kranen, draglines genaamd, die het opgeblazen vuil en de steenkool verplaatsen, zijn twintig verdiepingen hoog en kunnen 130 ton rots in één schep omhoog halen. Het overblijvende puin, de zogenaamde deklaag, kan niet opnieuw tot bergen worden samengevoegd. In plaats daarvan storten mijnwerkers het in de omringende valleien. Het resultaat is een enorme nivellering, zowel naar beneden als naar boven, van de topografie van de regio. Volgens Appalachian Voices, een belangenorganisatie, heeft de mijnbouw meer dan 500 bergen verwoest.
More Stories
* * *
De Appalachian steenkoolgebieden zijn ontstaan uit moerassen die 310 miljoen jaar geleden de regio bedekten. Ongeveer een kwart miljard jaar geleden hebben tektonische krachten het gebied omhoog geduwd om een plateau te vormen, dat sindsdien voornamelijk door erosie is gevormd. Het is dan ook een land van waterwegen. De plaatsnamen weerspiegelen dit: Alum Lick, Barren Creek, Frozen Run, Left Hand, Stone Branch.
De webben van stammen en zijrivieren vormen de ene helft van de ruimtelijke logica van de regio, naast de bergkammen die ze in waterscheidingen verdelen. Een wandeling die kilometers langs de beekbodem zou duren, is een snelle, zij het lastige, klauterpartij over een bergkam. Een misstap bij het afdalen van een bergkam kan een wandelaar in de verkeerde holte brengen, een onvoorziene stroom volgend.
Hoewel precieze getallen ongrijpbaar zijn, suggereren rapporten van het Environmental Protection Agency dat vallei-opvullingen meer dan tweeduizend mijl aan “hoofdwaterstromen” hebben begraven, de kleine, soms intermitterende stromen door bebladerde bosbodems en rododendronbossen waar waterwegen voedingsstoffen en ander organisch materiaal oppikken dat het leven stroomafwaarts ondersteunt. In 2011 schatte de EPA dat de mijnbouw 7 procent van het oppervlak van de centrale Appalachen heeft veranderd. In 2012 schatte de EPA dat 1,4 miljoen acres inheems bos waren vernietigd en zich waarschijnlijk niet zouden herstellen op de gebroken grond die de mijnbouw achterlaat.
Een studie van drie onderzoekers van de Duke University, begin februari gepubliceerd in Environmental Science and Technology, probeert op landschapsschaal de transformatie van Appalachia in kaart te brengen. Aan de hand van gedetailleerde satellietgegevens over een gebied van 400 vierkante mijl in het zuidoosten van West Virginia (iets minder dan een kwart van het steenkoolgebied en iets minder dan 20% van de totale oppervlakte van West Virginia), beschrijven zij een terrein dat is gebroken en getransformeerd. 10 procent van het gebied bestaat uit actieve en verlaten mijnterreinen. Op die plaatsen vulde puin valleien tot een diepte van zeshonderd voet. Door ontploffingen en bulldozers waren bergkammen en bergtoppen ook wel zeshonderd voet lager komen te liggen. Een steil terrein met scherpe contrasten tussen hoge bergkammen en laag, door beekjes doorsneden bodemland wordt een warrig gemiddelde van zijn oorspronkelijke topografie.
Waar het niet is onderworpen aan bergtopverwijdering, is Appalachia een regio van hellingen. Er is weinig vlak land, afgezien van smalle bergkammen en smallere valleien (plaatselijk hollows genoemd). In de 10% van het studiegebied die is ontgonnen, is een terrein dat werd gedomineerd door steile hellingen vervangen door een mix van plateaus met overgebleven of gereconstrueerde hellingen die korter en steiler zijn dan vóór de ontginning. De meest voorkomende landvorm vóór de mijnbouw was een helling met een hellingsgraad van 28 graden, ongeveer even steil als de bovenste segmenten van de kabels van de Brooklyn Bridge. Tegenwoordig is de meest voorkomende vorm een vlakte met een helling van 2 graden, d.w.z. vlak maar oneffen. In het hele studiegebied heeft de mijnbouw een steil landschap opgevuld met pockets van bijna vlakke grond.
De onderzoekers schatten voorzichtig dat het volume van centrale Appalachian aarde en rots dat van berg in valleivulling is veranderd gelijk is aan de hoeveelheid as en lava die in 1991 uit de Filippijnse Mount Pinatubo werd gespuwd, ongeveer 6,4 miljard kubieke meter. Ter vergelijking: dat is 32 keer de hoeveelheid materiaal die de uitbarsting van Mount Saint Helens in 1980 in de noordelijke Cascades heeft afgezet. (In een e-mail speculeerde Matthew Ross, de hoofdauteur van de studie, dat een vollediger berekening van de overbelasting de schatting van de onderzoekers zou kunnen verdubbelen of verdrievoudigen. Hij merkte op dat 6,4 miljard kubieke meter Manhattan zou bedekken in 240 voet van aarde en rots.)
De hydrologie van de regio is veranderd. Omdat beken op berghellingen beginnen, en het bergen zijn die worden ontgonnen, betekent dit dat de bovenloop van de regio is veranderd. In plaats van bergen gevormd uit lagen massief gesteente en steenkool, met een dunne laag aarde aan de oppervlakte, zijn er nu diepe dalen vol samengeperst puin, dat werkt als een spons. De onderzoekers berekenen dat de vullingen in de vallei een jaar regenval kunnen opvangen, tien keer meer dan de dunne, kleirijke grond van vóór de mijnbouw.
Als het water in de poreuze vullingen blijft hangen, neemt het chemicaliën op uit het verbrijzelde gesteente. Het neemt ook alkaliteit op uit carbonaatgesteente dat mijnbouwbedrijven opzettelijk in de deklaag mengen om te voorkomen dat het verstoorde gesteente zure afvloeiing veroorzaakt, die veel beken in mijnbouwgebieden fel oranje en levenloos heeft gemaakt. In het studiegebied zijn de beken die ontspringen in de valleikom, tot een orde van grootte alkalischer dan de naburige beken, en vertonen zij ook hoge gehaltes giftig selenium. De beken zijn niet dood, in tegenstelling tot die in door zuren verzuurde stroomgebieden, maar de verontreinigende stoffen uit de mijnen verminderen het leven van vissen en planten ver stroomafwaarts van de vullingen.
* *
Steenkool is economisch gezien een goedkope energiebron, maar ecologisch gezien een kostbare. De koolstofuitstoot is de hoogste van alle energiebronnen. In 2012 was steenkool verantwoordelijk voor 25 procent van de Amerikaanse broeikasgasemissies en 44 procent van de wereldwijde koolstofemissies. In de afgelopen jaren is de koolstofemissie in de atmosfeer blijven stijgen en bedraagt nu gemiddeld meer dan 400 deeltjes per miljoen. Pas rond 1990 werd de grens van 350 deeltjes per miljoen overschreden, het getal waarover wetenschappers het eens zijn geworden als drempel voor een mogelijk catastrofale klimaatverandering.
Tweemaal, in 1999 en 2002, hebben federale arrondissementsrechtbanken in West Virginia geoordeeld dat het opvullen van valleien in strijd was met de wettelijke plicht om beekjes te beschermen. In 2001 en 2003 heeft het federale hof van beroep in Richmond, Virginia, deze uitspraken teruggedraaid, waardoor de vallei-opstuwingen doorgang konden vinden. In het decennium nadat federale rechtbanken het verwijderen van bergtoppen toestonden, kwam ongeveer de helft van de elektriciteit in Amerika uit steenkool, terwijl China’s boom de wereldwijde vraag naar steenkool deed stijgen, net zoals het de prijzen voor andere industriële bouwstenen, zoals staal en beton, deed stijgen.
Die hausse lijkt voorbij te zijn. Op 9 februari meldde het federale Energy Information Agency dat de Amerikaanse steenkoolproductie in januari het laagste niveau sinds 1983 had bereikt. Amerikaanse elektriciteitsbedrijven hebben steenkool vervangen door aardgas, dat nu goedkoper is dan steenkool, dankzij nieuwe (en controversiële) boortechnieken. Het aandeel van steenkool in de Amerikaanse elektriciteitsproductie is gedaald van ongeveer de helft in 2006 tot iets meer dan een derde in 2015. De Chinese vraag naar steenkool is van een snelle groei een paar jaar geleden, die de waarde van steenkoolbedrijven opdreef, naar een regelrechte daling gegaan.
Het FIA-rapport vond de grootste daling van de productie in Appalachia, en voorspelde dat de steenkoolwinning daar in 2016 met nog eens 8 procent zou dalen. Op 22 februari meldde de Rhodium Group, een adviesbureau, dat de gecombineerde marktwaarde van de grootste vier Amerikaanse mijnbouwbedrijven was gedaald van een piek van 34 miljard dollar in 2011 tot slechts 150 miljoen dollar. Twee van de vier, Arch Coal en Alpha Natural Resources, vroegen vorig jaar faillissement aan.
* * *
Een geschenk van het Mesozoïcum tot het Industriële Tijdperk, bron van Londense erwtensoepmist en van gewelddadige arbeidersstakingen vóór de New Deal, kolen kunnen anachronistisch aanvoelen in de eenentwintigste eeuw. Het heeft een oudere generatie van iconische fabrieken aangedreven – de staalfabrieken van Gary en Alliquipp – en een vervagende vorm van gemeenschap onder de arbeiders. Mijnwerkersvakbonden vormden de ruggengraat van de Britse Labour Party en het aartsdemocratische Appalachia. Vandaag de dag neigen de overblijfselen van deze steden en dorpen naar Donald Trump en de eveneens nationalistische UK Independence Party.
Maar Amerikaanse steenkool beleeft op dit moment een van zijn grote bloeiperiodes – kwantitatief de grootste tot nu toe, en, te oordelen naar trends, misschien wel de grootste die er ooit zal zijn. Steenkool, meer dan enige andere brandstof, brengt schade toe waar het wordt verbrand, en waar het wordt gegraven. En geologie is voor altijd, althans vergeleken met het leven van mensen en naties. Veel andere milieuschade verdwijnt binnen een mensenleven wanneer de giftige stoffen verdwijnen en de ecologische gezondheid terugkeert. Nadat het Congres in 1972 de Clean Water Act had aangenomen, herstelden waterwegen die door vervuiling waren verwoest, zich snel. Het Eriemeer en de Hudson-rivier bevatten nog steeds enorme toxische afzettingen in hun slibbodems, maar de vis- en plantenfauna is teruggekeerd en er kan officieel in worden gezwommen. Zelfs de dodelijke mist van steenkool gaat voorbij en neemt de zure erosie van standbeelden en gebouwen met zich mee. Maar de Appalachen zullen nog miljoenen jaren stromen uit de gebroken, opgestapelde steen van de vullingen van de valleien.
Omdat de schade van het verwijderen van bergtoppen zo diep gaat en zo lang duurt, maken ze van de archaïsch aanvoelende steenkool een ironisch embleem voor “het Antropoceen”, ons geologisch tijdperk, waarin de mensheid een kracht is geworden in de ontwikkeling van de planeet. Zowel de bergverwijdering als de klimaatverandering, de iconische crisis van dit tijdperk, zijn geologisch van aard: veranderingen in de chemie en de fysieke structuur van de aarde. Beide vertellen ons dat we niet langer slechts aan de oppervlakte krabben, maar onze veranderingen heel diep inwerken, waar ze niet snel uit zullen komen. Het opnieuw vormgeven van het landschap van de Appalachen, dat zoveel oude koolstof van de ondergrond naar de snel opwarmende atmosfeer van de planeet heeft verplaatst, is een leerzame les in de manier waarop deze wereldwijde omwenteling is gevormd uit vele kleinere omwentelingen en verwoeste plaatsen.
Gerelateerde video
