De term werd bedacht door Mbuto Milando, eerste secretaris van de Tanzaniaanse Hoge Commissie, in gesprek met George Manuel, opperhoofd van de Nationale Indiaanse Broederschap (nu de Vergadering van de Eerste Naties). Milando verklaarde: “Wanneer inheemse volken tot hun recht komen, op basis van hun eigen culturen en tradities, dan zal dat de Vierde Wereld zijn.”
Sinds de publicatie van Manuel’s De Vierde Wereld: An Indian Reality (1974), werd de term Vierde Wereld synoniem met statenloze, arme en marginale naties. Sinds 1979 gebruiken denktanks zoals het Center for World Indigenous Studies de term bij het definiëren van de verhoudingen tussen oude, tribale en niet-industriële naties en moderne geïndustrialiseerde natiestaten. Met de VN Verklaring over de Rechten van Inheemse Volken in 2007 is de communicatie en organisatie tussen de volkeren van de Vierde Wereld in een stroomversnelling geraakt in de vorm van internationale verdragen tussen inheemse volken met het oog op handel, reizen en veiligheid.In de Indiase linkse beweging hebben Dr. M.P. Parameswaran’s ideeën over de Vierde Wereld tot wijdverbreide discussies geleid, die uiteindelijk hebben geleid tot zijn royement uit de Communistische Partij van India (Marxistisch) in 2004.