Vitamine D is de naam die gegeven is aan een groep vetoplosbare prohormonen (stoffen die op zichzelf meestal weinig hormonale activiteit hebben, maar die het lichaam kan omzetten in hormonen). Vitamine D helpt het lichaam calcium en fosfor te gebruiken om sterke botten en tanden te maken. De huid blootgesteld aan de zon kan vitamine D aanmaken, en vitamine D kan ook worden verkregen uit bepaalde voedingsmiddelen. Een tekort aan vitamine D kan leiden tot een verzwakking van de botten die rachitis wordt genoemd bij kinderen en osteomalacie bij volwassenen.
Twee belangrijke vormen van vitamine D die belangrijk zijn voor mensen zijn vitamine D2, of ergocalciferol, en vitamine D3, of cholecalciferol. Vitamine D2 wordt op natuurlijke wijze door planten aangemaakt, en vitamine D3 wordt op natuurlijke wijze door het lichaam aangemaakt wanneer de huid wordt blootgesteld aan ultraviolette straling in het zonlicht. Beide vormen worden in de lever omgezet in 25-hydroxyvitamine D. Vervolgens gaat 25-hydroxyvitamine D via het bloed naar de nieren, waar het verder wordt omgezet in 1,25-dihydroxyvitamine D, oftewel calcitriol, de actieve vorm van vitamine D in het lichaam. De meest nauwkeurige methode om de vitamine D-status van een persoon te beoordelen is het meten van het niveau van 25-hydroxyvitamine D in het bloed.
De meeste mensen krijgen ten minste een deel van de vitamine D die ze nodig hebben binnen door blootstelling aan zonlicht. Tot de voedingsbronnen behoren enkele voedingsmiddelen die van nature vitamine D bevatten, zoals vette vis, visleverolie en eieren. De meeste vitamine D komt echter uit voedingsmiddelen waaraan vitamine D is toegevoegd, zoals melk, sappen en ontbijtgranen. Vitamine D kan ook worden verkregen via voedingssupplementen.
Het Institute of Medicine (IOM) van de National Academies heeft de volgende aanbevolen dagelijkse inname van vitamine D ontwikkeld, uitgaande van minimale blootstelling aan de zon (1,2):
- Voor mensen tussen de 1 en 70 jaar, inclusief vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) 15 microgram (μg) per dag. Omdat 1 μg gelijk is aan 40 Internationale Eenheden (IE), kan deze ADH ook worden uitgedrukt als 600 IE per dag.
- Voor personen van 71 jaar of ouder is de ADH 20 μg per dag (800 IE per dag).
- Voor zuigelingen kon de IOM geen ADH vaststellen wegens een gebrek aan gegevens. Het IOM stelde echter een adequate inname vast van 10 μg per dag (400 IE per dag), wat voldoende vitamine D zou moeten opleveren.
Hoewel de gemiddelde inname van vitamine D via de voeding in de Verenigde Staten onder de richtlijnniveaus ligt, bleek uit gegevens van de National Health and Nutrition Examination Survey dat meer dan 80 procent van de Amerikanen voldoende vitamine D-spiegels in hun bloed hadden (2).
Ondanks dat het onwaarschijnlijk is dat de meeste mensen een hoge vitamine D inname hebben, is het belangrijk om te onthouden dat een overmatige inname van een voedingsstof, waaronder vitamine D, toxische effecten kan veroorzaken. Te veel vitamine D kan schadelijk zijn omdat het de calciumspiegel verhoogt, wat kan leiden tot calcinose (de afzetting van calciumzouten in zachte weefsels, zoals de nieren, het hart, of de longen) en hypercalciëmie (hoge bloedspiegels van calcium). De veilige bovengrens voor inname van vitamine D voor volwassenen en kinderen ouder dan 8 jaar is 100 μg per dag (4000 IU per dag). Toxiciteit door een teveel aan vitamine D komt eerder voor bij een hoge inname van voedingssupplementen dan bij een hoge inname van voedingsmiddelen die vitamine D bevatten. Overmatige blootstelling aan de zon veroorzaakt geen vitamine D-vergiftiging. De IOM stelt echter dat mensen niet moeten proberen de vitamine D-productie te verhogen door hun blootstelling aan zonlicht te verhogen, omdat dit ook hun risico op huidkanker zal verhogen (2).