Free Press

Een stukje chocolade, denk je, na een lange dag op het werk. Je hebt goede bedoelingen, maar voor je het weet liggen de wikkels overal en heb je buikpijn – en waarschijnlijk ook een golf van schuldgevoel of zelfverwijt.

Voedsel – vooral smakelijk voedsel – heeft een manier om mensen tijdelijk hun gezonde voornemens te laten gooien voor de onmiddellijke bevrediging van tevreden smaakpapillen. Hoewel af en toe een chocolade verwennerij geen probleem is, als je vaak merkt dat je niet in staat bent om te stoppen met het eten van bepaalde voedingsmiddelen, zelfs als je vol zit, kan dit wijzen op een probleem.

Voedselverslaving, hoewel niet gedefinieerd in het Diagnostic and Statistical Manual (DSM) of Mental Disorders als een psychiatrische aandoening, lijkt in veel opzichten op drugs- en alcoholverslaving, en veel professionals in de geestelijke gezondheidszorg zijn het erover eens dat voedselverslaving een echte aandoening is.

Net als andere verslavingen kan voedselverslaving relaties en verplichtingen verstoren, evenals uw gezondheid beïnvloeden — leer welke soorten voedsel verslavend zijn, hoe voedselverslaving zich ontwikkelt, en hoe je hulp kunt krijgen als je worstelt met voedselverslaving.

Is voedselverslaving echt?

Of voedselverslaving echt bestaat of niet, is controversieel onder gezondheidsdeskundigen, vertelt Ashley Hopkins, RD, LDN, directeur van het succes van wellnessprogramma’s bij Wellable aan CNET. Hoewel het zeer wordt besproken, zegt ze, werd het concept van voedselverslaving in 2018 onderzocht in een systematische review van studies, om te bepalen of bepaalde verslavingskenmerken — zoals preoccupatie en verminderde controle — kunnen worden geassocieerd met voedsel.

De bevindingen ondersteunden in feite het idee dat voedselverslaving mogelijk is. Bovendien stellen sommige wetenschappers dat het negeren van de potentiële verslavendheid van voedingsmiddelen kan leiden tot problemen voor de volksgezondheid, net als andere verslavingen.

Susan Masterson, een gezondheidspsycholoog, vertelt CNET dat veel van het debat over voedselverslaving ontstaat omdat voedsel niet de chemische “punch” inpakt die alcohol en drugs doen, maar het effect kan nog steeds emotioneel krachtig zijn.

“In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, is het niet de eigenlijke stof waar mensen verslaafd aan raken, het is de chemische emotionele reactie in ons die ons aan de haak slaat, “zegt Masterson. “

Welke soorten voedsel zijn verslavend?

Voedingsmiddelen met een hoog vet-, suiker- en calorierijk gehalte zijn het meest verslavend, zegt Hopkins.

“Sterk bewerkte voedingsmiddelen met toegevoegde vetten en suikers hebben de neiging om het grootste verslavende potentieel te hebben,” zegt ze. “Men denkt dat de hersenen een sterkere voorkeur ontwikkelen voor calorierijk voedsel, en voorverpakte snacks passen in dat plaatje.”

Een belangrijk ding om op te merken is dat dit soort snacks ook de neiging hebben om grotere hoeveelheden geraffineerde granen en lagere niveaus van verzadigende vezels te bevatten, zegt Hopkins, wat resulteert in voedsel dat sneller door het spijsverteringsstelsel beweegt.

“Combineer dit met zetmeel, suiker, zout en vet en je hebt een voedingsmiddel dat verslavend kan zijn en je waarschijnlijk niet lang nadat je het hebt gegeten een hongergevoel geeft,” legt ze uit. Dit is een van de redenen waarom zelfs mensen zonder voedselverslaving het moeilijk kunnen vinden om bepaalde voedingsmiddelen met mate te eten, en de reden waarom deze voedingsmiddelen meestal geen verse groenten en fruit zijn.

Uit studies is gebleken dat het eten van bewerkte voedingsmiddelen, vooral die met een hoog vetgehalte en een hoge glycemische index (een maat voor hoe een voedingsmiddel je bloedsuikerspiegel beïnvloedt), leidt tot het meest verslavende gedrag. Er is beperkt bewijs of fastfood al dan niet verslavend is, hoewel de meeste fastfoodmaaltijden voldoen aan de criteria voor wat over het algemeen als verslavend voedsel wordt beschouwd: vetrijk, suikerrijk en calorierijk voedsel zijn allemaal potentieel verslavend.

Hoe ontstaat voedselverslaving?

Voedselverslaving ontwikkelt zich net als drugs- en alcoholverslaving, door de manier waarop je hersenen werken aan te tasten. Uit onderzoek blijkt dat bepaalde soorten voedsel neurologische patronen in je hersenen kunnen beïnvloeden, en sommige patronen overlappen bij mensen met obesitas en drugsverslaving.

Hoewel niemand met zekerheid kan zeggen of er een onderliggend psychologisch probleem is aan te wijzen, merkt Masterson op dat de algemene theorie is dat “mensen die de neiging hebben afhankelijk te worden van een stof een tekort hebben in het beloningsmechanisme in de hersenen.”

De inname van smakelijk voedsel kan dat gat opvullen, zegt ze, wat het voedsel zo bevredigend maakt. Wat betreft de oorzaak van het tekort aan beloningsmechanisme, zegt Masterson dat een aantal factoren in je geschiedenis of genetische of biologische make-up de boosdoener kan zijn.

Effecten van voedselverslaving

Masterson verwoordt het treffend: “Iemand met een voedselverslaving is meestal niet verslaafd aan broccoli.”

Mensen raken meestal verslaafd aan iets met een tekort aan voedingsstoffen, veel vet of suiker en veel calorieën, zegt ze. Twee effecten hiervan zijn gewichtstoename en een voortdurende strijd met gewichtsbeheersing, die extra strijd kan toevoegen bovenop de problemen die in de eerste plaats tot de verslaving hebben geleid. De cyclus van afhankelijkheid kan ook onderliggende emotionele problemen verergeren, zegt Masterson.

Hopkins zegt dat voedselverslaving ook invloed kan hebben op je relaties en verantwoordelijkheden. Mensen met een voedselverslaving kunnen merken dat ze sociale bijeenkomsten vermijden, alleen of in het geheim eten en gepreoccupeerd zijn met voedsel. De preoccupatie met eten kan betekenen dat ze buitensporig veel tijd besteden aan het plannen van maaltijden en snacks, het kopen van voedsel en de eigenlijke handeling van het eten, wat een probleem kan worden als deze activiteiten in werk, school of gezinstijd snijden.

Net als bij andere verslavingen is er een spectrum van ernst, afhankelijk van hoeveel symptomen aanwezig zijn – tolerantie in termen van voedselverslaving kan bijvoorbeeld van toepassing zijn op de consumptie van zoute, suikerhoudende of vette voedingsmiddelen, vertelt Dr. Stacy Cohen, dubbel-board gecertificeerd verslavings- en algemene psychiater en oprichter van The Moment, aan CNET.

“Mensen kunnen meerdere onsuccesvolle pogingen hebben om de inname van deze voedingsmiddelen te verminderen zonder resultaat,” zegt Cohen, “en mensen zullen deze voedingsmiddelen eten totdat ze ziek zijn en zullen veel moeite doen om ze te verkrijgen, ondanks dat ze niet onmiddellijk beschikbaar zijn, zoals ’s avonds laat naar de winkel rennen of meerdere keren een levering bestellen.”

Dit zijn slechts enkele van de voorbeelden die overlappen met zowel stoffen- als gedragsverslavingen, zegt ze, waarbij ze opmerkt dat hoe meer criteria aanwezig zijn uit de DSM, hoe ernstiger de verslaving.

Voedselverslaving en eetstoornissen

Voedselverslaving kan in sommige gevallen gerelateerd zijn aan eetstoornissen, zegt Cohen.

Dit kan het geval zijn omdat de meeste voedselgerelateerde stoornissen geworteld zijn in de binge-restrictiecyclus: Beperking, zoals buitensporig vasten, onvoldoende calorie-inname of verwijdering van hele voedselgroepen, laat het lichaam geloven dat het in hongersnood is, en eindigt in episodes van overeten of eetbuien.

Mensen maken grapjes over eetstoornissen en eetbuien, zoals in de Instagram-post hierboven, maar het kan een ernstig probleem worden als de cyclus aanhoudt.

Cohen benadrukt dat het volkomen natuurlijk is om voedsel te gebruiken als een troost in tijden van stress en om jezelf met mate te kalmeren. Het wordt een probleem “wanneer overeten niet is verbonden met een emotioneel moment, maar eerder een frequente gebeurtenis is, die keer op keer plaatsvindt.”

Een belangrijk teken van een probleem dat kan wijzen op een eetstoornis: gedachten van schuld en schaamte die gepaard gaan met overeten, vooral na het feit.

Een eetstoornisspecialist kan zeggen dat je niet verslaafd kunt zijn aan voedsel, zegt Cohen, en legt uit dat “je voor de gek kunt worden gehouden door te denken dat je verslaafd bent aan voedsel, maar dat komt meestal uit een plaats van beperking en het verlangen van je lichaam om te worden gevoed.”

Een persoon die denkt dat hij of zij verslaafd is aan voedsel, kan zichzelf chronisch te weinig brandstof geven (niet genoeg eten) of vastzitten in een binge-restrict-cyclus waarin hij of zij zich overeet en vervolgens probeert te compenseren door te vasten, op dieet te gaan of dwangmatig te sporten. Uiteindelijk, zegt Cohen, neemt het biologische systeem van het lichaam het over en zet aan tot overeten, wat een cyclus wordt.

Hoe voedselverslaving wordt behandeld

Er is nog niet één standaard of wijdverspreide behandelingsmethode voor voedselverslaving, zegt Masterson, en “het vinden van een behandelingscentrum dat zich op dit type richt, zal moeilijk te vinden zijn.”

Voor het grootste deel, zegt ze, kan een specialist in geestelijke gezondheid je helpen om voedselverslaving aan te pakken door onderliggende gedachten, overtuigingen en gedragspatronen te identificeren die de verslaving voeden, en vervolgens manieren te vinden om die gedachten en patronen te vervangen.

Cohen zegt dat er twee “radicaal verschillende” benaderingen zijn voor het behandelen van voedselverslaving. Eetstoornisspecialisten doen het op de ene manier en verslavingsspecialisten doen het op een andere manier.

“Eetstoornisdeskundigen zullen zeggen dat het verwijderen van voedingsmiddelen alleen maar een groter biologisch onderbewust verlangen zal triggeren om uiteindelijk deze voedingsmiddelen te eten, en meestal overeten om overvloedig te eten,” zegt ze. “Het schuldgevoel dat dan de eetepisodes omringt (‘Ik heb te veel koekjes gegeten’) triggert vervolgens een beperkingscyclus (‘Ik koop die koekjes nooit meer’) en het patroon gaat door.”

In die zin, om je relatie met voedsel te genezen, kan het eten van triggerfood (en genoeg eten in het algemeen) het idee omkeren dat je verslaafd bent aan voedsel, zegt Cohen.

Aan de andere kant kunnen verslavingsdeskundigen strikte regels opstellen rond voedsel en een 12-stappenprogramma gebruiken dat lijkt op Alcoholics Anonymous – in dit geval is het Overeaters Anonymous (OA). In een OA-programma is onthouding van triggervoedsel de sleutel, zegt Cohen.

Het is gebruikelijk voor diëtisten, zoals in de Instagram-post hierboven, om te zeggen dat voedselverslaving optreedt als een effect van voedselbeperking — dit is een geldige gedachtegang, maar sommige mensen hebben een andere aanpak nodig, zegt Cohen.

Hoe te vertellen of je worstelt met voedselverslaving

Voedselverslaving zal bij iedereen anders uitspelen, maar er zijn enkele veelvoorkomende symptomen om op te letten.

Gedragssymptomen van voedselverslaving, volgens Cohen, Hopkins en Masterson, evenals de 2018 systematische review over voedselverslaving, kunnen omvatten:

• Intense en aanhoudende hunkeringen naar voedsel
• Eten voorbij het punt van volheid, en zelfs voorbij het punt van fysiek ongemak
• Eten in afzondering of in het geheim, vooral vanwege gevoelens van schaamte
• Het heel moeilijk vinden om “nee” te zeggen tegen vette, suikerhoudende, bewerkt voedsel
• Schuldgevoel na overeten
• Proberen bepaalde voedingsmiddelen te vermijden omdat ze u aanzetten tot overeten
• Extra gebruik maken van voedsel als een coping-mechanisme
• Vast blijven in een eetbui-restrictie cyclus
• Stavonds laat gaan eten
• Extra veel geld uitgeven aan voedsel, specifiek voor eetbuien
• Mijden van sociale interacties om triggervoedsel te vermijden, of om in plaats daarvan geïsoleerd te eten
• Regels voor jezelf opstellen en ze steeds weer overtreden

Voedselverslaving brengt ook emotionele symptomen met zich mee, zoals een laag gevoel van eigenwaarde en gevoelens van hopeloosheid, evenals lichamelijke symptomen, zoals vermoeidheid en spijsverteringsproblemen.

Als voor wanneer om hulp te zoeken, Masterson zegt om te kijken naar hoe voedsel je leven beïnvloedt. “Als iets wat je doet je schade toebrengt in een aspect van je leven, zoals je gezondheid, relaties of baan, is het de moeite waard om het aan te pakken,” zegt ze. “Als je vermoedt dat het een probleem is, is het dat waarschijnlijk ook. Vaak herkennen we een patroon niet als problematisch totdat het behoorlijk ingeburgerd is en moeilijk te negeren.”