Kontekst
Przeciwciała przeciw fosfolipidom (aPL) to białka wytwarzane przez układ odpornościowy u niektórych osób, które są skierowane przeciwko składnikom ich własnych komórek. Obecność takich przeciwciał może zwiększać ryzyko powstawania zakrzepów krwi (zakrzepica) w naczyniach krwionośnych lub powikłań związanych z ciążą (takich jak nawracające poronienia, poród martwego płodu, poród przedwczesny lub poważna choroba kobiety ciężarnej). Zakrzepy krwi w tętnicach mogą powodować udary mózgu, prowadzące do uszkodzenia mózgu lub odwracalnych objawów neurologicznych. Skrzepy krwi w żyłach wiążą się z gromadzeniem się płynu w kończynach (obrzęk) i bólem, a jeśli zostaną przeniesione lub przesunięte, mogą spowodować zablokowanie głównego naczynia w płucach (zatorowość płucna).
W przypadku osób, u których wcześniej wystąpiło zdarzenie zakrzepowe, w celu zapobiegania nawrotom zdarzeń zakrzepowych powszechnie stosuje się dwa rodzaje leków: antykoagulanty i leki przeciwpłytkowe. Leki przeciwzakrzepowe zapobiegają tworzeniu się zakrzepów (skrzeplin) poprzez zakłócanie aktywności białek biorących udział w krzepnięciu krwi (czynniki krzepnięcia), podczas gdy leki przeciwpłytkowe, zazwyczaj aspiryna, zapobiegają agregacji płytek krwi i upośledzają tworzenie się zakrzepów. Najczęstszym skutkiem ubocznym leczenia przeciwzakrzepowego lub przeciwpłytkowego jest skłonność do krwawień. Niewiele jednak wiadomo na temat korzyści i szkód wynikających ze stosowania leków przeciwzakrzepowych i przeciwpłytkowych u osób, które mają przeciwciała aPL, ale nie miały wcześniej żadnego zdarzenia zakrzepowego.
Pytanie przeglądowe
Przegląd ten miał na celu ustalenie potencjalnych korzyści i szkód wynikających ze stosowania leków przeciwzakrzepowych i przeciwpłytkowych w celu zapobiegania zdarzeniom zakrzepowym, u osób, które są podatne, ale jak dotąd nie miały żadnego zdarzenia zakrzepowego.
Charakterystyka badań
Dowody są aktualne na grudzień 2017 r. Szukaliśmy badań, które losowo przydzielały osoby z przeciwciałami aPL i bez wcześniejszego zdarzenia zakrzepowego do różnych metod leczenia, w tym antykoagulantów, leków przeciwpłytkowych lub obu. Zidentyfikowaliśmy dziewięć badań z udziałem 1044 uczestników. Badania odbywały się w kilku różnych krajach. Jedno badanie było wieloośrodkowe i miało różne źródła finansowania. W dwóch badaniach aspiryna była porównywana z placebo (leczenie pozorowane). W czterech badaniach porównywano antykoagulant z aspiryną lub bez aspiryny z samą aspiryną. W pozostałych badaniach porównywano kombinacje leków przeciwpłytkowych, antykoagulantów, innych metod leczenia lub dwie różne dawki tego samego leku. Większość badań dotyczyła kobiet z przeciwciałami aPL i niepowodzeniami w zajściu w ciążę w wywiadzie. Jedno badanie obejmowało przypadki niezwiązane z ciążą, a jedno badanie obejmowało przypadki związane z ciążą i inne pacjentki z dodatnimi wynikami na obecność przeciwciał aPL.
Kluczowe wyniki
Podsumowaliśmy efekty leczenia, stosując następujące porównania: tylko aspiryna versus placebo, antykoagulant tylko lub z aspiryną versus tylko aspiryna, aspiryna z antykoagulantem versus placebo lub inne leczenie. Nie stwierdzono wyraźnych różnic w liczbie osób, u których wystąpiły zdarzenia zakrzepowe w porównywanych grupach. Jedno badanie wykazało zwiększone ryzyko niewielkich krwawień (takich jak krwawienie z nosa lub nasilenie miesiączki) u uczestników otrzymujących aspirynę i antykoagulant. Wszystkie pozostałe analizy nie wykazały istotnych różnic w liczbie uczestników, u których wystąpiło krwawienie. W żadnym z badań nie odnotowano ryzyka zgonu ani jakości życia. Nie znaleźliśmy wyraźnej różnicy między grupami w żadnym z porównań dla działań niepożądanych innych niż krwawienie, w przypadku gdy ta informacja została zgłoszona; częstsze z tych działań obejmowały łagodne objawy żołądkowo-jelitowe w grupie aspiryny i reakcje alergiczne w grupie aspiryny z antykoagulantem.
Jakość dowodów
Oceniliśmy żadne z badań jako obarczone niskim ryzykiem stronniczości z powodu obaw metodologicznych lub raportowania wyników. Oceniliśmy ogólną jakość dowodów jako niską do umiarkowanej, została ona obniżona ze względu na niejasne lub wysokie ryzyko błędu systematycznego, małą liczbę badań i nieprecyzyjne wyniki.
.