Free Press

Twarze czterech prezydentów USA spoglądają z góry o granitowej twarzy w Black Hills w Południowej Dakocie. Dla niektórych Mount Rushmore jest okrzyknięta „Sanktuarium Demokracji”. Dla Indian amerykańskich, pomnik jest zazwyczaj uważany za sanktuarium nielegalnej okupacji.

Więc podczas gdy Mount Rushmore przyciąga około 3 milionów odwiedzających rocznie jako cel turystyczny, był on również miejscem wielu protestów i okupacji Indian amerykańskich. Wśród najbardziej godnych uwagi w XX wieku, były w 1970 i 1971 roku, kiedy działacze rdzennych Amerykanów wspięli się, a następnie zajęli Mount Rushmore jako protest przeciwko temu, co uznali za kradzież i profanację duchowego miejsca.

Traktat z 1868 roku w Fort Laramie

Tribes such as the Shoshone, Salish, Kootenai Crow, Mandan, Arikara, and the Lakota have long lived around the Black Hills, a sanctuary the Lakota call „The Heart of Everything That Is”. Rdzenni ludzie znali tę ziemię wieki wcześniej, niż biali ludzie kiedykolwiek ją widzieli, mówi Gerard Baker, Indianin Mandan-Hidatsa, który pełnił funkcję Superintendenta w Mount Rushmore National Memorial od 2004 do 2010.

Czarne Wzgórza zostały zarezerwowane dla Lakotów (znanych również jako Teton Sioux) w traktacie z 1868 roku w Fort Laramie. Ale odkrycie złota w tym regionie skłoniło amerykańskich poszukiwaczy do szybkiego opanowania tego obszaru, a rząd zaczął zmuszać Siuksów do rezygnacji z roszczeń do ziemi.

Wojownicy, w tym Siedzący Byk i Szalony Koń, stawiali opór przeciwko konfiskacie ziemi, ale do 1877 r. rząd USA oficjalnie skonfiskował ziemię. Od tego czasu Siuksowie i inni działacze Indian amerykańskich protestowali przeciwko roszczeniom rządu USA do ziem ich przodków.

Protesty Indian amerykańskich w latach siedemdziesiątych

Dnia 29 sierpnia 1970 roku grupa rdzennych Amerykanów, kierowana przez organizację United Native Americans z siedzibą w San Francisco, wspięła się na wysokość 3000 stóp na szczyt Mount Rushmore i rozbiła obóz, aby zaprotestować przeciwko zerwaniu traktatu z Fort Laramie. W następnym roku, 6 czerwca 1971 roku, grupa rdzennych Amerykanów, pod przewodnictwem American Indian Movement (AIM), zajęła rzeźbiony szczyt Mount Rushmore, domagając się respektowania traktatu z 1868 roku. Dwudziestu rdzennych Amerykanów – dziewięciu mężczyzn i 11 kobiet – zostało ostatecznie aresztowanych i oskarżonych o wspinanie się na pomnik.

Marcella Gilbert, Lakota i organizator społeczności Dakotów, wspominała oglądanie w telewizji relacji swojej matki, przywódczyni AIM, Madonny Thunderhawk, okupującej Mount Rushmore w 1970 roku. W następnym roku, w wieku 12 lat, Gilbert wzięła udział w kolejnej okupacji. Wspomina to wydarzenie jako „fajne”, ale też nieco napięte. Na rozkaz „idziemy”, pobiegła z innymi na szczyt witryny.

Przypomina, że dorośli biorący udział w okupacji w końcu zauważyli policję i strażników National Park Service zbierających się poniżej. Podjęto decyzję o zabraniu młodszych członków, w tym Gilbert, z powrotem na dół góry, zanim przybędzie policja.

Kiedy dorośli wrócili z dziećmi na dół góry, Gilbert wspomina, że obserwowała z ukrycia, jak agenci federalni zrobili nalot na ich obóz. „Byliśmy na drzewach”, mówi Gilbert. „Pamiętam, jak przedarli się przez nasze namioty, tak jak zrobili to w Standing Rock. Zabierając całe jedzenie, włamując się do szopy”.

W 1980 roku Sąd Najwyższy USA przyznał Wielkiemu Narodowi Siuksów 105 milionów dolarów jako rekompensatę za ich utratę Czarnych Wzgórz, sumę, która została odrzucona przez Naród Siuksów. Plemiona zamiast tego nadal domagają się zwrotu ziemi, a odrzucone pieniądze pozostają na rządowym koncie bankowym.

Mount Rushmore Presidents and Their Conflicts With Native Americans

Baker mówi, że większość pracowników parku jest dobrze zorientowana w tradycyjnej historii Mount Rushmore i prezydentów USA, których honoruje. Historia ta obejmuje to, jak w 1924 roku historyk stanu Dakota Południowa Doane Robinson poprosił rzeźbiarza Johna Gutzona de la Mothe Borgluma o wyrzeźbienie pomnika w Black Hills. Borglum postanowił wyrzeźbić George’a Washingtona, Thomasa Jeffersona, Theodore’a Roosevelta i Abrahama Lincolna na szczycie Rushmore. Strona internetowa National Park Service Mount Rushmore przytacza powody, dla których Borglum wybrał tych mężczyzn, stwierdzając, że „reprezentowali oni najważniejsze wydarzenia w historii Stanów Zjednoczonych.”

Baker mówi, że zachęcał swoich pracowników National Park Service do rozszerzenia historii Mount Rushmore o historię amerykańskich Indian. Na przykład, rzeźbiarz Mount Rushmore przydzielił najbardziej eksponowaną skałę pierwszemu prezydentowi Stanów Zjednoczonych, Jerzemu Waszyngtonowi. Jak pisze profesor Dartmouth College Collin G. Calloway w The Indian World of George Washington, Washington stał się znany jako „Town Destroyer” wśród Irokezów po 1779 roku, kiedy wezwał do „całkowitego zniszczenia i dewastacji” osad Indian amerykańskich w całym stanie Nowy Jork.

Borglum wybrał do przedstawienia prezydenta Jeffersona, głównego autora Deklaracji Niepodległości, do reprezentowania wzrostu Stanów Zjednoczonych. Jednak, jak pisze James Rhonda w Thomas Jefferson and the Changing West, Jefferson położył również podwaliny pod agresywne nabywanie ziemi indiańskiej.

Kiedy Theodore Roosevelt objął urząd jako 26. prezydent w 1901 roku, zdążył już nawiązać wrogie stosunki z amerykańskimi Indianami, mówiąc w przemówieniu z 1886 roku: „Nie posuwam się tak daleko, by sądzić, że jedynymi dobrymi Indianami są martwi Indianie, ale wierzę, że dziewięciu na każdych dziesięciu jest takimi.”

Borglum wybrał upamiętnienie Lincolna, ponieważ, jak powiedział, Lincoln reprezentował „zachowanie Stanów Zjednoczonych.” Jako Lincoln prowadził zachowanie kraju podczas amerykańskiej wojny secesyjnej, podpisał się również pod nakazem egzekucji, aby powiesić 38 Dakotów w Minnesocie w tym, co stało się największą masową egzekucją w historii USA.

„Wszyscy ci prezydenci zrobili coś dobrego dla kraju”, mówi Baker, ale, dodaje, odegrali również rolę w ucisku rządu USA wobec kultur rdzennych Amerykanów.