Skorbut, zwany także niedoborem witaminy C, jedno z najstarszych znanych zaburzeń żywieniowych ludzkości, spowodowane dietetycznym brakiem witaminy C (kwasu askorbinowego), składnika odżywczego występującego w wielu świeżych owocach i warzywach, szczególnie w owocach cytrusowych. Witamina C jest ważna w tworzeniu kolagenu (element normalnych tkanek), a każdy niedobór witaminy zakłóca normalną syntezę tkanek, problem, który leży u podstaw klinicznych objawów zaburzenia.
Objawy szkorbutu zwykle stają się widoczne w ciągu kilku miesięcy braku witaminy C w diecie, do tego czasu pozostające pule witaminy C w tłuszczu, mięśniach i innych tkankach zostały wyczerpane. Początkowe objawy szkorbutu to zmęczenie, bolesność i sztywność stawów oraz kończyn dolnych. W miarę postępu choroby dziąsła puchną i krwawią, a zęby mogą się rozluźniać. Krwawienie pod skórą i w głębokich tkankach, powolne gojenie się ran, anemia i zmiany osobowości to kolejne oznaki zaawansowanej choroby. Pozostawiony bez leczenia, śmierć następuje, zazwyczaj w wyniku krwawienia lub powikłań infekcji.
Niektóre z najwcześniejszych dowodów na zaburzenia sugerujące szkorbut datuje się na 3800-3600 p.n.e., uchwycone w charakterystycznych zmianach kostnych w szkielecie około rocznego dziecka w Egipcie. Inny wczesny prawdopodobny przypadek szkorbutu, opisany na podstawie szkieletowych szczątków dziecka w Anglii, datuje się na 2200-1970 p.n.e. Ponadto w starożytnych pismach można znaleźć opisy tego, co prawdopodobnie było szkorbutem. Pierwsze jednoznaczne opisy tego zaburzenia pojawiają się jednak w zapiskach ze średniowiecznych wypraw krzyżowych. Później, pod koniec XV wieku, szkorbut stał się główną przyczyną niepełnosprawności i śmiertelności wśród marynarzy odbywających długie podróże morskie. W 1753 roku szkocki chirurg morski James Lind wykazał, że szkorbut można leczyć i zapobiegać poprzez spożywanie soku z pomarańczy i cytryn. Wkrótce owoce cytrusowe stały się tak powszechne na pokładzie statku, że brytyjscy marynarze zostali określeni jako „limonki.”
W czasach współczesnych, pełnowymiarowe przypadki niedoboru witaminy C są stosunkowo rzadkie, są ograniczone przede wszystkim do sytuacji obejmujących ogólne niedożywienie, takich jak w zubożałych częściach świata. W regionach rozwiniętych, szkorbut może być nadal postrzegane, jednak w starszych dorosłych i u osób, które przestrzegają restrykcyjnych diet (np. z powodu alergii pokarmowej) lub brak podstawowego dostępu do owoców i warzyw oraz u osób alkoholików, którzy zużywają poważnie niezrównoważonej diety. Palacze, kobiety w ciąży lub karmiące oraz osoby z AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności), nieswoistymi zapaleniami jelit lub cukrzycą typu 1 często wymagają zwiększonej ilości witaminy C w diecie z powodu zmniejszonego wchłaniania przez organizm.
Niemowlęta karmione odtworzonym mlekiem lub substytutami mleka bez dodatku witaminy C lub soku pomarańczowego są również narażone na zwiększone ryzyko. Objawy charakterystyczne dla szkorbutu niemowlęcego (choroba Barlowa) obejmują obrzęk i ból kończyn dolnych oraz zmiany w obrębie rosnących kości.
Podawanie witaminy C jest specyficzną terapią szkorbutu. Nawet w przypadkach ciężkiego niedoboru, dzienna dawka 100 mg (1 mg = 0.001 gram) dla dorosłych lub 10 do 25 mg dla niemowląt i dzieci, wraz z normalną dietą, powszechnie powoduje wyleczenie w ciągu kilku dni.
.