Free Press

Madeleine Short Fabic a, YoonJoung Choi a & Sandra Bird a

a. Bureau for Global Health, United States Agency for International Development, 1300 Pennsylvania Avenue NW, Washington, DC 20523, Verenigde Staten van Amerika.

Correspondentie aan Madeleine Short Fabic (e-mail: ).

(Ingediend: 01 september 2011 – Herziene versie ontvangen: 16 februari 2012 – Geaccepteerd: 20 februari 2012 – Online gepubliceerd: 11 juni 2012.)

Bulletin van de Wereldgezondheidsorganisatie 2012;90:604-612. doi: 10.2471/BLT.11.095513

Inleiding

Het project Demographic and Health Surveys (DHS), dat voornamelijk wordt gefinancierd door het United States Agency for International Development (USAID) met steun van andere donoren en gastlanden, heeft sinds de start in 1984 meer dan 230 nationaal representatieve en internationaal vergelijkbare enquêtes onder huishoudens uitgevoerd in meer dan 80 landen. USAID heeft ongeveer 380 miljoen dollar (US $) in het project geïnvesteerd, en elke dollar heeft ongeveer 0,33 US $ aan bijdragen van donoren en gastlanden gegenereerd. De eerste drie van de zes fasen van het DHS werden tussen 1984 en 1997 uitgevoerd. Daarna werd het project opgenomen in een familie van USAID-monitoring- en evaluatieprojecten en kreeg het de naam MEASURE DHS.1

DHS is voortgekomen uit World Fertility Surveys en Contraceptive Prevalence Surveys die in de jaren zeventig en tachtig zijn uitgevoerd. Net als hun voorgangers verzamelden de DHS oorspronkelijk vergelijkbare, op de bevolking gebaseerde gegevens over vruchtbaarheid, anticonceptie, gezondheid van moeder en kind en voeding in ontwikkelingslanden. Tegenwoordig bestrijken de kernvragenlijsten van de DHS een breder scala van bevolkings- en gezondheidsonderwerpen. Bovendien kunnen landen ervoor kiezen om via optionele modules – reeksen vragen over specifieke onderwerpen, waaronder het humane immunodeficiëntievirus (HIV) en het verworven immunodeficiëntiesyndroom (AIDS), malaria en huiselijk geweld – gegevens over speciale gezondheidskwesties te verzamelen. Door het verzamelen van biomarkergegevens kan ook de prevalentie van aandoeningen als bloedarmoede, HIV-infectie en parasitemie worden gemeten (fig. 1).

Fig. 1. Tijdlijn Demografisch en Gezondheidsonderzoek (DHS): belangrijkste mijlpalen in enquêtevraag, module en biomarker, 1985-2006

AIDS, verworven immunodeficiëntiesyndroom; Hep B, hepatitis B; HIV, humaan immunodeficiëntievirus; HSV-2, herpes simplex virus 2; TB, tuberculose.

Elke DHS wordt uitgevoerd door een instelling in het land zelf, meestal het nationale bureau voor de statistiek. De instelling krijgt technische bijstand van het DHS-project om de kwaliteit van de gegevens en de internationale vergelijkbaarheid te waarborgen. De technische bijstand varieert naar gelang van de gegevensbehoeften en de bestaande capaciteiten van de nationale instelling en wordt gewoonlijk verleend in alle fasen: planning en ontwerp van de enquête, gegevensverzameling, gegevensverwerking, en het schrijven en verspreiden van verslagen. DHS biedt dus mogelijkheden om de enquête- en statistische capaciteit van nationale instellingen te versterken.2

De financiële steun van USAID zorgt ervoor dat, op enkele uitzonderingen na, alle DHS-gegevensbestanden en eindverslagen vrij toegankelijk zijn voor het publiek via de MEASURE DHS-website (www.measuredhs.com).1 De gegevensbestanden volgen een gestandaardiseerd formaat om de vergelijkbaarheid tussen de enquêtes te maximaliseren en het gebruik voor analyse te vergemakkelijken. De eindverslagen bevatten samenvattingen van de gegevens, een beschrijving van de opzet van de enquête en een kopie van de vragenlijsten. De website bevat ook uitvoerige informatie over de verzameling en verwerking van de gegevens om de analyse te vergemakkelijken.3-6 De transparantie van het DHS, waaronder de vrije beschikbaarheid van gegevensbestanden en van beschrijvingen van de enquêtemethoden en meetmethoden, maakt externe beoordeling en feedback mogelijk die verder gaat dan de bestaande interne kwaliteitsborgings- en controleprocedures.

Een hoofddoel van het DHS is het verstrekken van kwaliteitsgegevens voor beleidsontwikkeling en programmaplanning, -toezicht en -evaluatie. Om de basis voor beleid en programma’s te kunnen leggen, moeten de DHS-gegevens eerst worden omgezet in informatie, die vervolgens toegankelijk moet worden gemaakt voor besluitvormers.7-9 Robuuste analyses van de gegevens, naast de analyses die door het DHS-project in zijn onderzoeksverslagen worden gepubliceerd, zijn van essentieel belang voor het omzetten van gegevens in informatie. Onderzoek alleen zal het beleid en de programma’s echter niet beïnvloeden. De resultaten van dergelijke analyses moeten toegankelijk zijn voor, begrepen worden door en geassimileerd worden door beleidsmakers en programmabeheerders.

Hoewel DHS door onderzoekers algemeen erkend wordt als gegevensbron, heeft geen enkele studie methodisch onderzocht hoe onderzoekers DHS-gegevens hebben gebruikt of in welke mate de analyses van onderzoekers van dergelijke gegevens beschikbaar zijn gesteld aan beleidsmakers en besluitvormers over programma’s. Het doel van deze studie is het kwantificeren van de mate waarin DHS-gegevens zijn gebruikt in collegiaal getoetste onderzoekspublicaties en van trends in dat gebruik in de loop der tijd. De bevindingen van de studie zullen bijdragen tot een beter begrip van de wijze waarop DHS-gegevens zijn omgezet in informatie en beschikbaar zijn gemaakt voor beleids- en programmatisch gebruik.

Methodes

Data

We hebben van www.measuredhs.com gegevens verkregen over alle voltooide bevolkingsenquêtes die tussen 1984 en 2010 in het kader van het DHS-project zijn uitgevoerd. De verzamelde informatie omvatte land, enquêtetype, een korte beschrijving van de onderzoeksopzet, veldwerkperiode en speciale kenmerken (d.w.z. de opname van biomarker(s) en/of optionele modules).1

We zochten in PubMed naar collegiaal getoetste publicaties waarin DHS-gegevens werden geanalyseerd (d.w.z. gegevens van elk bevolkingsgericht huishoudonderzoek dat werd uitgevoerd in het kader van het DHS-programma, inclusief standaard DHS, tussentijdse of speciale DHS, AIDS Indicator Surveys en Malaria Indicator Surveys). Zoektermen op trefwoorden omvatten demografisch en gezondheidsonderzoek; demografisch EN gezondheidsonderzoek; DHS; AIDS-indicatoronderzoek; AIS; malaria-indicatoronderzoek; en MIS. Wij voerden aanvullende zoekacties uit op niet-standaard officiële enquêtenamen die in specifieke landen worden gebruikt, zoals National Family Health Survey in India. In totaal omvatte de zoekstrategie 63 unieke zoektermen (kader 1). Op basis van deze eerste zoekactie vonden we op 31 december 2010 1326 publicaties.

Vervolgens hebben we publicaties geïdentificeerd die aan de volgende ontvankelijkheidscriteria voldeden: (i) een analyse van DHS-gegevens betroffen (d.w.z. gegevens afkomstig van onderzoeken die zijn uitgevoerd met technische bijstand in het kader van het door USAID gesteunde DHS-project); en (ii) een Engelstalige samenvatting bevatten. Publicaties waarin alleen in de achtergrond of in de discussie naar het DHS werd verwezen, zijn buiten beschouwing gelaten.

Van de 1326 publicaties zijn er 1160 op basis van de ontvankelijkheidscriteria in eerste instantie in aanmerking genomen voor verdere beoordeling. Alle 1160 publicatiecitaten werden gedownload naar EndNote versie X2.1, een bibliografische referentiedatabank (Thomson Reuters, Carlsbad, Verenigde Staten van Amerika). Tijdens het daaropvolgende beoordelingsproces, dat in de volgende hoofdstukken wordt beschreven, stelden wij vast dat nog eens 43 publicaties niet voldeden aan de geschiktheidscriteria. Dit resulteerde in een eindtotaal van 1117 artikelen gepubliceerd in 232 tijdschriften (Fig. 2).

Fig. 2. Stroomdiagram voor PubMed-zoekopdracht naar studies die Demographic and Health Survey-gegevens analyseerden in 1985-2010

a Duplicaten werden automatisch verwijderd tijdens het identificatieproces in de bibliografische referentiedatabase EndNote.

Meting en analyse

Alvorens de publicaties te beoordelen, stelden drie beoordelaars, die ook de auteurs van deze studie zijn, een lijst van onderzoeksthema’s op die de belangrijkste onderzoeksthema’s weerspiegelden. Om de lijst te verfijnen, onderzochten de drie beoordelaars onafhankelijk van elkaar een subset van 25 samenvattingen en categoriseerden ze op basis van de belangrijkste uitkomst en onafhankelijke variabelen. Vervolgens vergeleken zij onderling de onderwerpsgebieden die ieder van hen had toegewezen en losten eventuele discrepanties op. Uiteindelijk identificeerden de beoordelaars 13 onderzoeksthema’s voor de classificatie van de door hen geïdentificeerde publicaties (Tabel 1). De onderwerpcategorieën werden opzettelijk breed gemaakt om verkeerde classificatie en variatie tussen beoordelaars te minimaliseren.

• Tabel 1. Aantal publicaties waarbij gebruik is gemaakt van gegevens uit de Demographic and Health Survey (DHS), per onderzoeksonderwerp en speciale onderzoekspopulatie, 1985-2010
  html, 4kb

Alle in aanmerking komende publicaties werden systematisch verdeeld in drie deelverzamelingen die willekeurig werden verdeeld onder de drie beoordelaars. De beoordelaars wezen aan elke publicatie maximaal drie onderzoeksthema’s toe en noteerden wanneer een bepaalde publicatie niet duidelijk binnen een van de 13 vooraf gedefinieerde thema’s viel. Deze papers (n = 134) werden door twee beoordelaars besproken en gecategoriseerd op basis van consensus onder de beoordelaars. De beoordelaars stelden vervolgens twee brede categorieën samen die de twee voornaamste thema’s van DHS-gegevens vormen: bevolking en reproductieve gezondheid (PRH) en gezondheid en voeding van moeder en kind (MCHN) (Fig. 3). De twee categorieën sloten elkaar niet uit, aangezien publicaties vaak zowel PRH- als MCHN-uitkomsten en/of onafhankelijke variabelen bevatten. De PRH-categorie omvatte artikelen die een of meer van de volgende drie onderwerpen onderzochten: vruchtbaarheid en gezinsplanning; seksueel gedrag en kennis; en seksueel overdraagbare aandoeningen, inclusief HIV/AIDS. De MCHN-categorie omvatte artikelen waarin een of meer van de volgende drie onderwerpen werden onderzocht: gezondheid en/of sterfte van moeders; gezondheid en/of sterfte van kinderen; en voeding, met uitzondering van studies naar obesitas bij volwassenen. Beide categorieën werden toegekend aan samenvattingen van DHS-resultaten.

Fig. 3. Jaarlijks aantal publicaties waarin gegevens van de Demographic and Health Survey worden geanalyseerd, per onderzoeksthema, 1985-2010

AIDS, verworven immunodeficiëntiesyndroom; HIV, humaan immunodeficiëntievirus, MCHN gezondheid en voeding van moeder en kind; PRH, bevolkings- en reproductieve gezondheid.a De categorie bevolking en reproductieve gezondheid omvat documenten over vruchtbaarheid, gezinsplanning, seksueel gedrag en seksuele kennis en/of seksueel overdraagbare aandoeningen, inclusief HIV/AIDS; de categorie gezondheid van moeder en kind en voeding omvat documenten over gezondheid en sterfte onder moeders, gezondheid en sterfte onder kinderen en voeding. Studies over zwaarlijvigheid bij volwassenen vallen hier niet onder. De twee categorieën sluiten elkaar niet uit. Beide categorieën omvatten samenvattingen van de Demographic and Health Survey.b Documenten die geen betrekking hebben op PRH of op MCHN.

De beoordelaars identificeerden het jaar van publicatie en het land en de regio van verblijf van de populatie van elke studie. De vijf regionale classificaties waren: Azië; Europa en Eurazië; Latijns-Amerika en het Caribisch gebied; het Midden-Oosten; en Afrika ten zuiden van de Sahara. Studiepopulaties die meer dan één land omvatten, werden aangeduid als “meerdere landen” en studiepopulaties die meer dan één regio omvatten, werden aangeduid als “meerdere regio’s”. Publicaties waarin gegevens van meerdere DHS voor een bepaald land werden gebruikt om trends in de tijd te onderzoeken, werden als “trend” aangemerkt. De beoordelaars namen ook nota van speciale studiepopulaties, zoals pasgeborenen, jongeren (15-24 jaar), paren en mannen.

Als laatste stap voerden we beschrijvende analyses uit van het aantal publicaties per jaar, land, regio en onderzoeksonderwerp, en van het aantal publicaties waarin gegevens van meerdere onderzoeken werden gebruikt voor vergelijkingen tussen landen en/of trendanalyses. Wij berekenden ook het totale aantal ingevulde enquêtes per jaar en per land en beoordeelden verder de correlatie tussen het aantal enquêtes en het aantal publicaties. Wij hebben grafische en bivariate lineaire regressieanalyses uitgevoerd met behulp van STATA 11.0 (Stata Corporation, College Station, VS).

Resultaten

Onderzoeksgegevens

Tussen 1985 en 2010 werden in 84 landen in totaal 236 enquêtes onder huishoudens uitgevoerd, waaronder 197 standaard DHS. Het jaarlijkse aantal standaard-DHS-onderzoeken bleef constant, terwijl het jaarlijkse aantal alle DHS-onderzoeken licht steeg als gevolg van de invoering van AIS en MIS in het midden van de jaren 2000 (resultaten niet weergegeven).

Naar regio werd 49% van de onderzoeken uitgevoerd in Afrika bezuiden de Sahara, gevolgd door Azië (20%) en Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (18%) (tabel 2). Gemiddeld werden per land 2,8 enquêtes gehouden (standaardafwijking, SD: 2,1; mediaan: 2). In 30 landen werd één enquête gehouden; in 54 landen werden twee of meer enquêtes gehouden, en Egypte voerde met 10 enquêtes het grootste aantal uit.

• Tabel 2. Voltooide enquêtes op bevolkingsniveau uitgevoerd in het kader van het project Demographic and Health Survey (DHS), 1985-2010
  html, 4kb

Hoewel het jaarlijkse aantal standaard-DHS-onderzoeken constant is gebleven, zijn de hoeveelheid en de reikwijdte van de gegevens die in een standaard-DHS-onderzoek worden verzameld, in de loop der tijd toegenomen, zowel door herzieningen van de kernvragenlijsten voor huishoudens en vrouwen, die om de vijf jaar plaatsvinden, als door de toevoeging van optionele modules, doorgaans op verzoek van een land (afb. 1). De kernvragenlijst over huishoudens begon bijvoorbeeld met 25 vragen in de eerste fase van het DHS-project, maar in de huidige fase, de zesde, bevat deze 131 vragen, tegen een piek van 226 in fase vijf. Een groot deel van de toename is toe te schrijven aan een handvol onderwerpen, waaronder hiv/aids, malaria en de gezondheid van moeder en kind (MCH). Zo werden in 155 standaard-DHS-gegevens verzameld over kennis en/of gedrag met betrekking tot hiv/aids en werden in 36 gevallen ook hiv-biomarkergegevens verzameld; in 62 gevallen werden gegevens verzameld over gedrag met betrekking tot malaria en in 6 gevallen ook malaria-biomarkergegevens; in 97 gevallen werden gegevens verzameld over gendergerelateerde kwesties en in 76 gevallen werden gegevens verzameld over de gezondheid van volwassenen.

Publicaties met behulp van DHS-gegevens

Analyses met behulp van DHS-gegevens zijn gepubliceerd in meer dan 200 vaktijdschriften. Ongeveer 40% van de artikelen is gepubliceerd in zes tijdschriften, waaronder Studies in Family Planning (n = 179), Journal of Biosocial Science (n = 103), Social Science and Medicine (n = 56), Demography (n = 28), International Family Planning Perspectives (n = 24) en Social Biology (n = 24). Zoals uit fig. 3 blijkt, is het jaarlijkse aantal publicaties aanzienlijk toegenomen sinds de gegevens van de eerste DHS in 1985 beschikbaar kwamen, met een gemiddelde jaarlijkse toename van 4,3 publicaties. Van de in totaal 1117 geïdentificeerde publicaties classificeerden we er 566 (51%) als PRH en 605 (54%) als MCHN. Ongeveer 13% van de publicaties (n = 145) had noch betrekking op PRH, noch op MCHN. Hoewel het aantal publicaties over PRH en MCHN van jaar tot jaar toenam, nam het aantal publicaties over MCHN meer toe (gemiddeld 2,09 extra publicaties per jaar) dan het aantal publicaties over PRH (gemiddeld 1,37 publicaties per jaar) (tabel 3). De recente toename van publicaties die geen betrekking hadden op PRH of MCHN weerspiegelt voornamelijk een toename van publicaties over de gezondheid van volwassenen (n = 21) en van studies over enquêtemethoden, met inbegrip van de kwaliteit van de gegevens (n = 70) (resultaten niet weergegeven).

• Tabel 3. Associatie tussen totaal aantal publicaties en aantal publicaties over specifieke onderzoeksthema’s, 1985-2010: bivariate lineaire regressieanalyses (n = 24)
  html, 4kb

Binnen de categorie PRH is het aantal publicaties met betrekking tot hiv/aids de afgelopen tien jaar aanzienlijk toegenomen – met gemiddeld 1,9 publicaties per jaar tussen 2001 en 2010 (P-waarde: 0,007, bivariate lineaire regressie). Het jaarlijkse aantal publicaties over vruchtbaarheid en gezinsplanning bereikte zijn hoogtepunt in 1996 en is sinds 1997 nauwelijks veranderd (fig. 4).

Fig. 4. Jaarlijks aantal publicaties over bevolking en reproductieve gezondheid (PRH) en gezondheid en voeding van moeder en kind (MCHN), per onderwerp, in 1985-2010

AIDS, verworven immunodeficiëntiesyndroom; HIV, humaan immunodeficiëntievirus.a PRH omvat drie onderwerpen die elkaar niet uitsluiten: vruchtbaarheid en gezinsplanning, seksueel gedrag en seksuele kennis en hiv/aids.b MCHN omvat drie onderwerpen die elkaar niet uitsluiten: gezondheid van en sterfte onder moeders, gezondheid van en sterfte onder kinderen en voedingsdeficiënties.

Binnen de MCHN-categorie vertoonden publicaties over de gezondheid van kinderen de grootste toename (fig. 4, tabel 3), met name in het laatste decennium (gemiddeld 3,6 extra publicaties per jaar tussen 2001 en 2010) (P-waarde: 0,007, bivariate lineaire regressie).

Het aantal landspecifieke publicaties hangt samen met het aantal in dat land uitgevoerde DHS-onderzoeken, zelfs als de twee uitschieters, Bangladesh en India, worden meegerekend (fig. 5). Uit bivariate lineaire regressieanalyse blijkt dat elk extra onderzoek gepaard gaat met 3,5 meer landspecifieke publicaties (n = 84). Publicaties waarin gegevens van meerdere DHS-onderzoeken binnen of tussen landen werden geanalyseerd, 34% van alle publicaties, namen in de loop der tijd ook sterk toe (fig. 6).

Fig. 5. Associatie tussen het aantal demografische en gezondheidsenquêtes en publicaties op landenniveau (n = 84)a

a Deze berekening omvat alleen publicaties waarin gegevens van één land worden gebruikt (n = 898), en laat alle publicaties buiten beschouwing waarin gegevens van meerdere landen worden gebruikt (n = 216). Bij deze berekening gaan wij ervan uit dat studies uit één land meer kans hebben om landspecifieke beleidsimplicaties te genereren en dat studies uit meerdere landen willekeurig over landen en regio’s zijn verdeeld.Noot: De ononderbroken lijn is de gepaste lijn op basis van de bivariate lineaire regressie van het aantal publicaties op het aantal enquêtes op landsniveau (n = 84; coëfficiënt: 3,5; P-waarde 0,00;>R2: 0,14).

Fig. 6. Jaarlijks aantal publicaties waarin gegevens van meerdere Demografische en Gezondheidsenquêtes (DHS) worden geanalyseerd

Discussie

Naarmate de DHS-gegevens zich uitbreiden, neemt ook het collegiaal getoetste onderzoek waarin DHS-gegevens worden geanalyseerd, toe. Deze toename leidt tot een grotere beschikbaarheid van informatie, die de basis vormt voor empirisch onderbouwde beleids- en programmaontwikkeling. Onze analyses brengen een aantal belangrijke trends aan het licht in het gebruik van DHS-gegevens voor onderzoekspublicaties, alsmede een aantal lacunes in het gebruik van de gegevens.

Ten eerste, hoewel het aantal publicaties op alle gezondheidsgerelateerde gebieden geleidelijk is toegenomen, is het aantal publicaties over MCHN sterker toegenomen dan het aantal publicaties over PRH. Dit kan het gevolg zijn van de toevoeging van extra MCHN-vragen aan de kernvragenlijst tijdens de vijfde fase van de herziening van de vragenlijst in 2003, en van extra MCHN-gerelateerde modules, of het kan liggen aan de financieringstrends, zoals verderop wordt besproken.

Ten tweede blijkt uit de gegevens dat het aantal studies over bepaalde onderwerpen is toegenomen nadat vragen en modules over die onderwerpen aan de enquêtes waren toegevoegd. Dit wijst erop dat de in de enquêtes aangebrachte wijzigingen voorzien in opkomende gegevensbehoeften op het gebied van de volksgezondheid in de wereld. Zo is het aantal hiv/aids-publicaties op basis van DHS-gegevens sterk toegenomen na de invoering in 2001 van hiv-tests tijdens enquêtes en de invoering in 2006 van AIS. Evenzo is het aantal gendergerelateerde publicaties op basis van DHS-gegevens toegenomen na de invoering van de module over de positie van vrouwen in 1995 en van de module over huiselijk geweld in 1998. Ten derde wijst de recente toename van publicaties over de gezondheid van volwassenen met behulp van DHS-gegevens na de invoering van vragen over de gezondheid van volwassenen (bv. over tabaksgebruik of diabetestests) er ook op dat de wijzigingen in het DHS tegemoetkomen aan de nieuwe behoefte aan gegevens op bepaalde gebieden van de gezondheid. Bovendien wijst het feit dat dergelijke vragen zijn toegevoegd erop dat het DHS-project inspeelt op de gegevensbehoeften van de gastlanden, en niet alleen op die van USAID en andere internationale donoren, voor wie de gezondheid van volwassenen doorgaans een minder hoge prioriteit heeft. Kortom, de waargenomen trends tonen aan dat DHS wordt aangepast om aan de gegevensbehoeften te voldoen, en dat onderzoekers DHS-gegevens gebruiken om de kennisbasis op te bouwen. Hoewel de gegevens beschikbaar zijn, door de onderzoeksgemeenschap in informatie worden omgezet en via collegiaal getoetste publicaties worden verspreid, is het echter moeilijk te meten hoeveel van deze informatie door de besluitvormers wordt opgepikt.

Trends in de financiering van een bepaald onderwerp geven een aanwijzing voor het belang dat besluitvormers aan het onderwerp hechten. Wij hebben gegevens verzameld over de jaarlijkse financiering door de regering van de Verenigde Staten voor specifieke internationale gezondheidsdomeinen – gezinsplanning,10 hiv/aids11,12 en MCHN13 – en hebben de financieringstrends vergeleken met de trends in de DHS-publicaties over dezelfde onderwerpen. Uit onze analyse bleek een hoge correlatie tussen de twee. Zo was er bijvoorbeeld een sterke correlatie tussen hiv/aidspublicaties op basis van DHS-gegevens en de financiering door de regering van de Verenigde Staten van wereldwijde hiv/aidsprogramma’s (correlatiecoëfficiënt van Pearson: 0,93; n = 16; P-waarde 0,01).>14 en vergeleken we deze gegevens met het totale jaarlijkse aantal DHS-publicaties over alle onderwerpen. Ook hier waren de trends in financiering en publicaties sterk gecorreleerd (correlatiecoëfficiënt van Pearson: 0,90; n = 18; P-waarde 0,01).>

Ondanks het grote aantal gepubliceerde analyses met behulp van DHS-gegevens, blijven er hiaten in het onderzoek bestaan. We vonden bijvoorbeeld weinig publicaties over water en sanitaire voorzieningen (n = 6). Hoewel DHS gegevens verschaft over de waterbron, verzamelt het geen gegevens over de opslagcontainer of andere waterkwaliteitsfactoren – een beperking van DHS. Hoewel DHS tot de weinige bronnen behoort die gegevens verstrekken over de onvervulde behoefte aan gezinsplanning, vonden we slechts 13 publicaties waarin dit onderwerp werd onderzocht of als covariaat in de analyse werd opgenomen. Deze bevinding kan een echte leemte weerspiegelen of een zwak punt in onze zoekterm – onvervulde behoefte en vraag worden vaak door elkaar gehaald. Gepubliceerd onderzoek op basis van gegevens van speciale enquêtes is ook beperkt. Hoewel Peru sinds 2004 jaarlijks de doorlopende DHS-enquête uitvoert, hebben we bij onze zoektocht slechts één publicatie gevonden waarin deze gegevens zijn gebruikt. Verschillende factoren kunnen tot deze leemte hebben bijgedragen, waaronder bijvoorbeeld de unieke uitdagingen die de statistische analyse van doorlopende enquêtegegevens met zich meebrengt. Deze voorbeelden benadrukken niet alleen de behoefte aan meer gepubliceerd onderzoek op specifieke gebieden, zoals water en sanitaire voorzieningen of onvervulde behoefte aan gezinsplanning, maar ook, het belang van het vergroten van het bewustzijn van niet-traditionele gegevensbronnen, zoals speciale enquêtes, onder onderzoekers.

Onze studie heeft beperkingen. Ten eerste hebben we niet uitgebreid gezocht naar studies waarin DHS-gegevens zijn geanalyseerd in zowel de peer-reviewed als de grijze literatuur. Verder kan onze afhankelijkheid van PubMed onze resultaten hebben beperkt, aangezien PubMed bepaalde niet-biomedische maar op gezondheid gerichte tijdschriften niet indexeert, zoals Population and Development Review, waarvan bekend is dat ze onderzoek publiceren waarbij DHS-gegevens worden gebruikt. Ten tweede hebben we het gebruik van DHS-gegevens door onderzoekers voor trendanalyses en analyses over landen heen mogelijk onderschat, deels omdat we trendanalyses waarbij één DHS-gegevensset werd gebruikt in vergelijking met één of meer niet-DHS nationaal representatieve gegevenssets (bijv. Multiple Indicator Cluster Survey), hebben uitgesloten, en misschien ook omdat onze zoektermen te beperkend waren en verschillende bekende wereldwijde systematische analyses waarbij DHS-gegevens werden gebruikt, niet hebben geïdentificeerd.15-19 Ten derde hebben we geen formele statistische test uitgevoerd om de interbeoordelaarsverschillen tussen de beoordelaars te beoordelen. Desondanks zijn wij van mening dat de misclassificatie minimaal was, aangezien onze classificaties breed waren en elkaar niet uitsloten. Ten slotte is er geen referentiepunt aan de hand waarvan de hoeveelheid onderzoek op basis van DHS-gegevens kan worden beoordeeld. Zonder benchmark is het moeilijk om waarde toe te kennen aan de hier gepresenteerde cijfers.

Ondanks deze beperkingen laten onze bevindingen zien dat onderzoekers steeds meer gebruik maken van DHS-gegevens en dat, als gevolg daarvan, ambtenaren van gezondheidsprogramma’s en beleidsmakers in toenemende mate toegang hebben tot vitale gezondheidsinformatie. Gezien het veranderende epidemiologische profiel van de wereld moet het DHS-project blijven inspelen op de behoefte aan nieuwe soorten gegevens, terwijl de kwaliteit en de vergelijkbaarheid van de gegevens behouden blijven. Ten slotte moeten landen en donoren manieren vinden om de mogelijkheden van het DHS te benutten om de statistische capaciteit te versterken en de gezondheidsinformatiesystemen te verbeteren.

Financiering:

Geen steun van enige organisatie voor dit ingediende werk. De hierin naar voren gebrachte standpunten weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs de standpunten van de United States Agency for International Development.

Belangen:

Geen verklaard.