Chordata Actinopterygii Clupeiformes Clupeidae Alosa sapidissima
Description & Behavior
American shad, Alosa sapidissima (Wilson, 1811), is een van de bekendste shadsoorten, en ook de grootste – en naar men zegt een van de lekkerste. (Sapidissima betekent “zeer lekker.”) Ze zijn ook bekend als elft en gewone elft, Atlantische elft, Connecticut River elft, haringhaantjes, noordelijke rivier elft, Potomac elft, Susquehanna elft, en witte elft.
Zij zijn gemakkelijk te onderscheiden door hun scherpe zaagachtige schubben of “scutes” langs hun buik. Hun buik heeft ook een duidelijke kiel, en hun lichaam is matig samengedrukt. De Amerikaanse elft heeft een glanzend groene of groenblauwe rug met zilverachtige flanken en een witte buik. Hun kleur wordt donkerder tot bruinig wanneer ze in zoet water paaien. Volwassen dieren kunnen ook een of meer donkere vlekken op een rij, of, zeldzamer, twee rijen, achter hun operculum of kieuwkleppen hebben.
De onderkaken van de Amerikaanse elft hebben spitse punten die in de v-vormige inkeping in hun bovenkaken passen. (Een vergelijkbare vis, de menhaden, vaak ook aangeduid als “shad,” heeft een rondere onderkaak dan de Amerikaanse shad.)
De meeste Amerikaanse shads worden ongeveer 76 cm lang en wegen 0,9-1,4 kg, hoewel ze af en toe 2,3 kg kunnen bereiken, en er bestaan records van een Amerikaanse shad die iets meer woog dan 5.4 kg.
Wereld verspreidingsgebied & Habitat
GBIF netwerk OBIS verspreidingskaart AquaMaps
Tijdens een gemiddeld leven van vijf jaar op zee kan een volwassen Amerikaanse elft meer dan 19.313 km afleggen. Ze maken uitgebreide oceaanreizen, waarbij ze de zomer en herfst doorbrengen in de Golf van Maine en overwinteren in diepe wateren voor de kust. Aan het eind van de winter paaien ze in rivieren langs de oostkust van de Verenigde Staten, met name in de St. Johns River. De Amerikaanse elft komt alleen voor in gematigde klimaten, van Newfoundland, de St. Lawrence River en Nova Scotia zuidwaarts tot midden-Florida. Langs de kust van de Florida Panhandle is de soort vervangen door de bedreigde Alabama shad. Aan het eind van de negentiende eeuw werd de Amerikaanse elft geïntroduceerd in de Sacramento- en de Columbia-rivieren in het noordwesten van de Stille Oceaan, en in 1990 bedroeg de populatie van de elft die in de Columbia-rivier terechtkwam meer dan 4 miljoen vissen. De Amerikaanse elft komt nu voor van Cook Inlet, Alaska tot Baja California in Mexico en het Kamchatka schiereiland.
Voedingsgedrag (Ecologie)
Amerikaanse elft voedt zich met plankton – voornamelijk roeipootkreeftjes, amfipoden, garnalen en mysiden – en af en toe met kleine visjes. Het voedsel stopt tijdens de stroomopwaartse paaimigratie en wordt na de paaimigratie hervat tijdens de stroomafwaartse migratie. De larven van de Amerikaanse elft voeden zich hoofdzakelijk met roeipootkreeftjes en insectenlarven.
Levensgeschiedenis
Zoals de zalm is de Amerikaanse elft een anadrome soort, dat wil zeggen dat hij naar zoet water komt om te paaien. Vroeger paaide de Amerikaanse elft waarschijnlijk in vrijwel elke toegankelijke rivier en zijrivier langs de Atlantische kust. De blokkade van paairivieren door dammen en andere belemmeringen en de verslechtering van de waterkwaliteit hebben de geschikte paaihabitats voor deze vis echter sterk uitgedund.
Paaitijd vindt plaats in zowel getijde- als nietgetijde-zijrivieren in zoet water, en de paaitrek valt samen met een gunstige temperatuur van het rivierwater (13-16°C). De vissen paaien gewoonlijk tussen zonsondergang en middernacht.
Een vrouwtje kan tot 600.000 eieren leggen, die door verscheidene zwevende mannetjes worden bevrucht. De bevruchte eieren drijven stroomafwaarts en komen na 3 tot 10 dagen uit.
De pas uitgekomen larven blijven in zoet water en voeden zich met roeipootkreeftjes en insectenlarven, totdat ze ongeveer 10 centimeter lang zijn, meestal binnen een maand.
De eerste levensmaanden zijn het gevaarlijkst; ongeveer 70 procent van de jonge Amerikaanse elft sterft voordat hij de zee bereikt. Zij die de eerste maanden overleven, vormen grote scholen en trekken naar diepere, zoute wateren, waar ze de rest van hun leven doorbrengen.
Na vier tot zes jaar zijn ze geslachtsrijp en beginnen ze naar hun geboorte-rivieren terug te keren om kuit te schieten.
Amerikaanse elft kan tot 10 jaar oud worden, maar dat is tweemaal de gemiddelde levensduur van de vis.
Conservation Status & Comments
Current IUCN Conservation Status for American Shad Conservation Evidence NOAA UNEP World Conservation Monitoring Centre: American Shad Controleer de Seafood Watch List voor deze soort
Sinds de koloniale tijd wordt de Amerikaanse elft gewaardeerd om zowel het vlees als de kuit. Maar hun aantal is de afgelopen 75 jaar afgenomen, voornamelijk door overbevissing en aantasting van de habitat in de paaigebieden. De toestand van de haringbestanden was zo slecht dat Maryland in 1980 een moratorium instelde op de visserij op haring, behalve in de Potomac River en de kustwateren. Maatregelen om de populatie van de Amerikaanse elft weer op peil te brengen, zijn onder andere het uitbroeden van de populatie en het aanbrengen van vispassages in dammen en rivierafsluitingen om de Amerikaanse elft in staat te stellen hun historische paaigebieden te bereiken. Sinds de voltooiing van dergelijke dammen op de benedenloop van de Columbia-rivier is de populatie van de elft begonnen toe te nemen. (Het langzaam stromende water van reservoirs biedt blijkbaar ideale omstandigheden voor jonge elft.)
Federale en staatsviskwekerijen werken aan het herstel van uitgeputte populaties Amerikaanse elft langs de Atlantische kust
De Amerikaanse elft wordt tijdens de paaimigratie commercieel gevangen in rivieren en riviermondingen en vers, gezouten of gerookt verkocht. De kuit (eieren) wordt ook zeer gewaardeerd. Sommige Amerikaanse elften kunnen parasieten hebben, waaronder nematoden, Acanthocephala, roeipootkreeftjes, en distomen.
Vermogen tegen visserijdruk: Laag, minimale populatie verdubbelingstijd 4.5 – 14 jaar
Besmettingsgevoeligheid voor visserij: Matig tot zeer kwetsbaar (51 van 100)
Referenties &Verder onderzoek
Florida Fish and Wildlife Conservation Commission – Marine Fisheries
Shad | Chesapeake Bay Program
Pacific States Marine Fisheries Commission
Onderzoek Alosa sapidissima @
Barcode of Life BioOne Biodiversiteit Heritage Library CITES Cornell Macaulay Library Encyclopedia of Life (EOL) ESA Online Journals FishBase Florida Museum of Natural History Ichthyology Department GBIF Google Scholar ITIS IUCN RedList (Threatened Status) Marine Species Identification Portal NCBI (PubMed, GenBank, enz.) Ocean Biogeographic Information System PLOS SIRIS Tree of Life Web Project UNEP-WCMC Species Database WoRMS
Search for American Shad @
Flickr Google Picsearch Wikipedia YouTube
Chordata Actinopterygii Clupeiformes Clupeidae Alosa sapidissima