Drag is een kunstvorm en een succesvolle dragartiest is een ware renaissanceartiest, die behendig heen en weer pendelt tussen zangeres, schrijfster, acteur, danseres, komiek, modeontwerpster, visagiste, meestermarketeer en showpersoon. De afgelopen 12 seizoenen heeft RuPaul’s Drag Race deze kunstvorm wereldwijd in de schijnwerpers gezet en wat ooit door sommigen als subversief nachtclubentertainment werd beschouwd, omgetoverd tot een moloch van een industrie, die vrouwen tot haar grootste fans rekent.
Misschien heeft het iets te maken met het feit dat drag zo’n krachtige weergave is van vrouwelijkheid met een knipoog en wat humor. Michelle Visage, RuPaul’s beste vriendin en vrouwelijke co-host van Drag Race, is een beeldbepalende verschijning en perspectief – en ze vertelde Logo onlangs dat ze zich identificeert als dragqueen.
Drag is zo’n krachtige weergave van vrouwelijkheid met een knipoog en wat humor.
Recente afleveringen van Secret Celebrity Drag Race en We’re Here, een HBO-show waarin drie Drag Race-alums door het midden van Amerika reizen om banden te smeden met zowel geïsoleerde LGBTQ+-burgers als hun conservatieve buren, gaven vrouwen een voorproefje van de ware drag-ervaring. Het is een concept dat RuPaul al eerder heeft vermaakt. Tien jaar geleden begon RuPaul’s Drag U met het geven van drag makeovers aan cis vrouwen.
“RuPaul’s Drag Race heeft toegang gegeven aan mensen die geen lokale drag bar hebben of geen queer mensen kennen – nu hebben ze elke vrijdagavond drie-en-een-half uur lang drag in hun huiskamer gezien,” zegt Monét X Change, een Drag Race alum, Drag Race All Stars winnaar, acteur en zanger. “Omdat meer mensen zien waar het echt om gaat en ontdekken dat het niet iets engs is dat alleen na middernacht in louche clubs in New York City gebeurt. Ze zien dat drag een levensvatbare, mooie kunstvorm is. Biologische vrouwen zien dat, het sijpelt hun nieuwsgierigheid door, en ze duiken in drag.”
X Change zegt, in haar ervaring, dat het hebben van vrouwen in de show helpt bij het bevorderen van tolerantie onder heteronormatieve mensen. “Als ze zwarte vrouwen als Vanessa Williams en Loni Love de dragcultuur zien omarmen, spreekt dat boekdelen. Ik denk dat dat de manier is waarop we verandering bevorderen, en gedachten en harten veranderen,” zegt ze. Zoals RuPaul in Secret Celebrity Drag Race zegt: “Drag verandert niet wie je bent, het onthult wie je bent.”
“Drag doen vereist de bereidheid, of zelfs het verlangen, om gendernormen en het patriarchaat uit te dagen, er als een dwaas uit te zien in een jurk en een pruik, mogelijk te falen en de LGBT-gemeenschap te omhelzen”, zegt Peppermint, een actrice, zangeres, transvrouwelijke dragster en voormalig deelnemer aan Drag Race, die later de hoofdrol vertolkte in Head Over Heels op Broadway. “Elke beroemdheid is niet gemaakt om al die dingen te doen. Er zijn er maar een paar die dat kunnen en ik denk dat de meeste van die mensen vrouwen zijn.”
Vrouwen hebben drag altijd vereerd en zich ermee verbonden, zegt Peppermint: “Ik herinner me dat ik bij Lips werkte (een restaurant in New York City met een drag-thema) en vrouwen waren onze belangrijkste klantenkring.” Ze zegt dat het niet meer dan normaal is dat vrouwelijke fans van drag zich voorstellen zelf een drag-ervaring te hebben. “Als het grootste deel van je publiek, en de meeste consumenten, en de meeste mensen die komen opdagen om je album te kopen, en die afstemmen om je show te zien, of door het land vliegen om naar Drag Con te gaan en je handtekening te krijgen, vrouwen zijn, dan zullen ze uiteindelijk de mensen die ze bewonderen gaan imiteren,” zegt Peppermint.
Meer dan twintig jaar geleden werd drag beschouwd als een heilige ruimte waar queer mannen speelden met gendernormen. Hoezeer een vrouw de wereld van de travestieten ook aanbad, het bleef bij fans of ze werden bestempeld als burlesque-artiesten of “club kids.”
“Zeker in de New Yorkse East Village-scene van begin jaren negentig, waar ik begon, waren het vooral homoseksuele mannen,” zegt Sherry Vine, een actrice, muzikante en legendarische travestiet met meer dan 30 jaar ervaring in het vak. “Drag werd gedefinieerd als homo’s die vrouwenkleding droegen voor entertainmentdoeleinden. Je was geen crossdresser, je was niet trans, je werd geïdentificeerd als een homoseksuele man die dit deed voor entertainment. We liepen thuis niet verkleed rond en droegen op het werk niet stiekem kanten ondergoed zoals een crossdresser. De grenzen waren duidelijk, en je bleef binnen de grenzen.”
Heden ten dage beginnen de grenzen langzaam te vervagen, met bio-queens (zoals Crème Fatale, Crimson Kitty en Vicky DeVille) die naam beginnen te maken. “Omdat er make-up, veren en lovertjes aan te pas komen, vergeten mensen dat drag zelf een politiek statement is”, zegt X Change. “Als je uit je appartement in de Bronx stapt, of in Hell’s Kitchen, of in Tulsa, Oklahoma in drag, dan zeg je: f-k het patriarchaat en de gendernormen. Drag is van nature politiek. Wanneer biokoninginnen drags doen, ook al zijn ze vrouwen, maken ze dat statement door in drag te gaan.”
Zou er ooit een biokoningin in Drag Race gecast kunnen worden? Het valt nog te bezien, maar deze uitstapjes naar vrouwelijke deelname zouden als bemoedigend kunnen worden ervaren. In een interview uit 2018 met The Guardian beantwoordde RuPaul deze vraag door te zeggen: “Drag verliest zijn gevoel van gevaar en zijn gevoel van ironie zodra het geen mannen zijn die het doen, omdat het in de kern een sociaal statement is en een grote f-you naar de door mannen gedomineerde cultuur.” Op de vraag of hij een transitie-deelneemster zou accepteren (Peppermint onthulde dat ze trans was in de show), zei hij: “Je kunt je als vrouw identificeren en zeggen dat je in transitie bent, maar het verandert zodra je je lichaam gaat veranderen. Het wordt iets anders; het verandert het hele concept van wat we doen.” (Peppermint heeft na de show een geslachtsbevestigende operatie ondergaan).
Gelukkige Verjaardag voor mijn nichtje @monetxchange 🎉❤ pic.twitter.com/S38crHKWQk
– Pep says: stream A GIRL LIKE NOW! (@Peppermint247) 19 februari 2020
Toch, in de jaren ’90 verkiezingsscene waar ze opgroeide, waren de winnaars en finalisten volgens Peppermint het vaakst transvrouwen. “Als er tien koninginnen in een club waren, had er altijd wel eentje een chirurgische ingreep ondergaan,” legt ze uit. “Maar hoe ze over zichzelf praatte, was misschien anders dan hoe ze vandaag over zichzelf praatte. Ze zou zeggen: ‘Ik ben een man met borstimplantaten’ onder het mom van het opofferen van haar lichaam voor de kunstvorm van drag. Ik laat mijn neus, wangen en heupen doen. Meisje, je weet dat je heel blij bent dat je al die dingen hebt laten doen!”
Peppermint lijkt aangemoedigd door de toegenomen zichtbaarheid van vrouwen op Drag Race. “Ik denk dat het toeval was, maar ik heb goede hoop dat het een toeval is waar we ons voordeel mee kunnen doen en dat we kunnen gebruiken als bewijs om te zeggen: ‘Zie je wel? Dit is goed. Maar we zullen moeten afwachten en zien. Ik denk dat de fanbase er waarschijnlijk erg blij mee is,” zegt ze.
X Change is ook hoopvol. “Hopelijk hebben we er snel een paar in de show. Ik denk dat vrouwen gewoon aan het ontdekken zijn, vooral in de make-over afleveringen, als het een man in staat kan stellen om zijn vrouwelijkheid aan te boren en zich te lenen voor de ervaring, denk ik dat bio-vrouwen zoiets hebben van, ‘Hé, ik kan diezelfde reis en resultaat ook hebben.’ Als ze drag dragen, realiseren ze zich dat drag niet alleen iets voor mannen is. Het is iets dat iedereen kan gebruiken om te transformeren en iets in zichzelf aan te boren.”
“Ik weet niet of we ooit een biokoningin zullen zien op Drag Race,'” zegt Vine. “Ik had het gevoel dat met Drag U en We’re Here, geen van die mensen een carrière als dragster zal nastreven. Het is meer een make-over – laten we ons verkleden en plezier maken. Misschien is Celebrity Drag Race een beetje hun manier om dat een beetje te openen.”
In drag, vooral met de meisjes in je clubscene of in je gemeenschap, bouw je een familieband op.
Ongeacht wie er optreedt of waar, volgens Vine kunnen ze maar beter goed zijn. “Het is niet omdat je je gezicht kunt verven en het er prachtig uitziet, dat je een show van een uur kunt doen,” zegt Vine. “Een kostuumwissel is geen act. Als je goed bent en je vermaakt, maakt het me niet uit hoe je je identificeert. Ik zie liever een echt getalenteerde, geweldige bio-queen op het podium die het me geeft dan een homoseksuele man met een pruik die dat niet doet.”
Dat gezegd hebbende, wanneer je een nieuwe ruimte betreedt, helpt het om met respect te leiden. “Wanneer je een bio-queen bent, kom je niet gewoon in drag naar de club, doet een nummertje in drag en gaat dan rustig weg. In drag, vooral met de meisjes in je clubscene of in je gemeenschap, bouw je een familieband op,” zegt X Change. “We gaan samen naar clubs, blijven daar de hele nacht tot 4 uur ’s ochtends en gaan naar hetzelfde eethuis en eten samen. Dit zijn queens die eten, slapen en dezelfde lucht inademen als wij. Ze komen naar de club en betalen hun contributie en doen hetzelfde als elke andere koningin.”
Ten slotte, zoals RuPaul zegt, “Je wordt naakt geboren en de rest is drag.” En, ongeacht het geslacht dat we bij de geboorte toegewezen krijgen, we doen allemaal onze wimpers op één oog tegelijk.
Vivian Manning-Schaffel is een veelzijdige verhalenverteller wiens werk te zien is geweest in The Cut, NBC News BETTER, Time Out New York, Medium en The Week. Volg haar op Twitter @soapboxdirty.
Krijg Shondaland direct in je inbox: SUBSCRIBE TODAY