Wat is het probleem?
Tanden die zijn aangetast door tandbederf of tandvleesontsteking of pijnlijke verstandskiezen worden vaak door tandartsen verwijderd (getrokken). Het trekken van tanden is een chirurgische ingreep die een wond in de mond achterlaat die geïnfecteerd kan raken. Infectie kan leiden tot zwelling, pijn, pusontwikkeling, koorts en een ‘droge socket’ (waarbij de tandholte niet wordt opgevuld door een bloedstolsel, en er hevige pijn en een slechte geur is).
Deze complicaties zijn onaangenaam voor patiënten en kunnen problemen veroorzaken bij het kauwen, spreken en tandenpoetsen, en kunnen zelfs leiden tot dagen vrij van werk of studie. Behandeling van infectie is over het algemeen eenvoudig en bestaat uit drainage van de infectie uit de wond en patiënten die antibiotica krijgen.
Waarom is deze vraag belangrijk?
Antibiotica werken door de bacteriën die infecties veroorzaken te doden, of door hun groei te vertragen. Sommige infecties verdwijnen echter vanzelf. Onnodig gebruik van antibiotica kan ertoe leiden dat ze in de toekomst niet meer effectief werken. Deze ‘antimicrobiële resistentie’ is een groeiend probleem in de hele wereld.
Antibiotica kunnen ook ongewenste effecten hebben, zoals diarree en misselijkheid. Sommige patiënten kunnen allergisch zijn voor antibiotica, en antibiotica kunnen slecht samengaan met andere geneesmiddelen.
Tandartsen geven patiënten vaak antibiotica op het moment van de extractie, als voorzorgsmaatregel om infectie te voorkomen. Dit kan onnodig zijn en kan leiden tot ongewenste effecten.
Wat wilden we te weten komen?
We wilden weten of het geven van antibiotica als preventieve maatregel infecties en andere complicaties na tandextractie vermindert. We wilden ook weten of antibiotica anders werken bij gezonde mensen dan bij mensen met gezondheidsproblemen zoals diabetes of HIV.
Wat hebben we gedaan?
We zochten naar onderzoeken die de effectiviteit van antibiotica beoordeelden in vergelijking met placebo (schijngeneesmiddel), gegeven wanneer er geen infectie aanwezig was om infectie na tandextractie te voorkomen. De studies konden mensen van elke leeftijd omvatten die een tandextractie ondergingen.
Waar mogelijk hebben we de resultaten van de studies samengevoegd en geanalyseerd. We beoordeelden ook de kwaliteit van elke studie om de betrouwbaarheid (zekerheid) van het bewijs van individuele studies en het geheel van bewijs te beoordelen.
Wat we vonden
We vonden 23 geïncludeerde studies met in totaal meer dan 3200 deelnemers, die ofwel antibiotica (van verschillende soorten en doseringen) ofwel placebo kregen vlak voor of vlak na de tandextractie, of beide.
Vier studies werden uitgevoerd in Spanje, drie elk in Brazilië, Zweden en het VK, twee in India, en één elk in Colombia, Denemarken, Finland, Frankrijk, Polen, Nieuw-Zeeland, Nigeria, en de VS. Op één na hadden alle studies betrekking op gezonde patiënten van rond de 20 jaar. Eenentwintig studies beoordeelden de verwijdering van verstandskiezen in tandheelkundige afdelingen in ziekenhuizen, één beoordeelde de verwijdering van andere tanden en één beoordeelde complexe kaakchirurgie. Geen van de geïncludeerde studies beoordeelde het trekken van verstandskiezen in de algemene tandartspraktijk voor het verwijderen van rotte tanden.
Belangrijkste resultaten
Antibiotica die vlak voor of vlak na de operatie (of beide) worden gegeven, kunnen het risico op infectie en een droge socket verminderen na het verwijderen van verstandskiezen door kaakchirurgen. Antibiotica kunnen bij deze patiënten echter meer (meestal kortdurende en minder ernstige) ongewenste effecten veroorzaken. We vonden geen bewijs dat antibiotica pijn, koorts, zwelling of problemen met beperkte mondopening voorkomen bij patiënten bij wie verstandskiezen zijn verwijderd.
Er was geen bewijs om de effecten van preventieve antibiotica te beoordelen voor extracties van ernstig rotte tanden, tanden in ziek tandvlees, of extracties bij patiënten die ziek zijn of een lage immuniteit tegen infecties hebben.
Hoe betrouwbaar zijn de resultaten?
Onze betrouwbaarheid in de resultaten is beperkt omdat we ons zorgen maakten over aspecten van de opzet en rapportage van alle geïncludeerde studies.
Wat betekent dit?
We vonden geen studies bij patiënten met een verminderd immuunsysteem, andere ziekten, of bij jonge kinderen of oudere patiënten, daarom zijn de resultaten van onze review waarschijnlijk niet van toepassing op mensen die mogelijk een hoog risico op infectie lopen. Ook werden extracties voornamelijk uitgevoerd door kaakchirurgen, zodat de review mogelijk niet van toepassing is op tandartsen die in de algemene praktijk werken.
Een ander punt van zorg, dat niet kan worden beoordeeld aan de hand van klinische studies (d.w.z. studies waarin nieuwe medische benaderingen bij mensen worden getest), is dat wijdverbreid gebruik van antibiotica door mensen die geen infectie hebben, waarschijnlijk bijdraagt aan de ontwikkeling van antimicrobiële resistentie.
We concludeerden dat antibiotica die aan gezonde mensen worden gegeven wanneer hun tanden worden getrokken, infecties kunnen helpen voorkomen, maar dat de beslissing om een antibioticum te gebruiken op individuele basis moet worden beoordeeld door de patiënt op basis van zijn gezondheidstoestand en de mogelijke complicaties van het krijgen van een infectie.
Hoe actueel is deze review?
Dit is een bijgewerkt overzicht. Het bewijsmateriaal is actueel tot april 2020.