Wat is ziekte van catscratch?
Catscratch disease is een bacteriële infectie die de lymfeklieren aantast. Het is ook bekend als kattenkrabkoorts of subacute regionale lymfadenitis.
Wat veroorzaakt kattenkrabziekte en wie krijgt het?
Patiënten met kattenkrabziekte hebben meestal een krab of beet opgelopen van een kat of kitten die besmet is met de bacterie Bartonella henselae, een veel voorkomende infectie bij jonge katten. Het is ook bekend als Rochalimaea henselae. De bacterie wordt van kat op kat overgedragen via vlooien. Als er geen vlooien zijn, kan een besmette kat de infectie niet doorgeven aan niet-besmette katten. De bacterie is aanwezig in speeksel dat wordt afgezet in de vacht en klauwen van de kat.
Mensen die het risico lopen kattenkrabkoorts te krijgen, zijn onder meer degenen:
- Eigenaar van een kat jonger dan 12 maanden
- Gelikt, gebeten of gekrabd door een besmet kitten
- Aaien van een besmette kat
- Eigenaar van ten minste één kitten of kat met vlooien.
Kattenkrabkoorts kan bij mensen van alle leeftijden voorkomen, maar komt het meest voor bij kinderen en adolescenten. 80% van de patiënten met kattenkrabziekte is jonger dan 21 jaar.
Wat zijn de klinische kenmerken van kattenkrabziekte?
Op de plaats van contact met het speeksel van een besmette kat ontwikkelt zich een kleine rode verheven plek. Dit verandert in een met vloeistof gevulde blaar die later een korstige zweer vormt. Dit geneest meestal zonder littekenvorming in enkele dagen of maanden. Het wordt vaak verward met een insectenbeet. De meeste komen voor op de handen, armen, gezicht of hals, omdat mensen kittens vaak dicht bij hun borst en gezicht houden.
De dichtstbijzijnde lymfeklieren worden dan gezwollen en gevoelig, meestal die op het hoofd, in de hals en in de oksel. Dit staat bekend als regionale lymfadenopathie. De lymfeklieren kunnen in de eerste twee weken van de ziekte tot 10-12 cm opzwellen. Bij navraag herinneren patiënten zich vaak dat ze in de voorafgaande één tot acht weken door een kat zijn gelikt, gebeten of gekrabd.
Bijna 50% van de patiënten krijgt bijkomende tekenen en symptomen, waaronder:
- koorts
- malaise/moeheid
- hoofdpijn
- misselijkheid en braken
- keelpijn
- uitslag
- maagpijn
- conjunctivitis
Lager voorkomende problemen komen bij ongeveer 10% van de patiënten voor. Deze omvatten:
- Parinaud’s oculoglandulair syndroom (POS), gekenmerkt door een ontstoken knobbel in het oog en gezwollen lymfeklieren voor het nabijgelegen oor
- bacillaire angiomatose (infectie van de bloedvaten)
- bacillaire hepatitis en splenitis (infectie van de lever en de milt)
- erythema nodosum (rode knobbels op de scheenbenen)
- sepsis (infectie verspreid via de bloedbaan)
- encefalopathie (herseninfectie)
- bacteriële endocarditis (hartklepinfectie)
Encefalopathie is een ongewone complicatie van kattenkrabziekte die optreedt één tot zes weken nadat de lymfeklieren zijn opgezwollen. De abrupte symptomen van koorts, toevallen en coma kunnen beangstigend zijn. Met ziekenhuisopname en hoge doses antibiotica herstellen de meeste patiënten volledig.
Hoe wordt de diagnose kattenkrabziekte gesteld?
Diagnose is gebaseerd op de aanwezigheid van drie van de vier volgende criteria:
- contact met een kat en de aanwezigheid van een kras of laesie op de huid, het oog of de slijmvliezen
- regionale lymfadenopathie, na uitsluiting van alle andere mogelijke oorzaken
- positieve huidtest voor kattenkrabziekte
- suggestieve biopsie van huid of lymfeklier
Wat is de behandeling van kattenkrabziekte?
Behandeling van ongecompliceerde kattenkrabziekte blijft controversieel. Omdat het een goedaardige en zelflimiterende aandoening is, waarbij de meeste gevallen van regionale lymfadenopathie binnen twee tot vier maanden spontaan verdwijnen, is meestal geen specifieke behandeling nodig. Sommige studies suggereren echter dat bepaalde antibiotica, waaronder doxycycline, erytromycine, gentamicine, rifampicine, trimethoprim + sulfamethoxazol en ciprofloxacine, de duur van de lymfadenopathie aanzienlijk kunnen verkorten. Antibiotica zijn gerechtvaardigd bij patiënten met ernstige of aanhoudende symptomen van kattenkrabziekte.
In zeldzame gevallen kunnen grote met pus gevulde lymfeklieren één tot drie jaar aanhouden. De pus moet soms herhaaldelijk met een naald worden afgevoerd. Pijn en koorts kunnen worden bestreden door de vochtinname en paracetamol te verhogen. Warme vochtige kompressen op de aangetaste lymfeklieren kunnen de zwelling en gevoeligheid verminderen.