De gehoornde god is een moderne syncretische term u
die gebruikt wordt door Neopagans die beïnvloed worden door Wicca’s, en die talrijke mannelijke natuurgoden verenigt uit wijdverspreide en historisch niet met elkaar verbonden mythologieën zoals de Keltische Cernunnos, de Welshe Caerwiden, de Engelse Herne de Jager, de Hindoe Pashupati, de Griekse Pan en de saters, en zelfs de Paleolithische grotschildering “de Tovenaar” in de Trois-Frères (Grot van de Drie Gebroeders) in Frankrijk.
Een aantal verwante Britse volksfiguren zijn er ook in verwerkt: Puck, Robin Goodfellow, en de Green Man.
Ontwikkeling van een idee
Het idee dat al dergelijke gehoornde afbeeldingen van godheden waren en dat zij
Eliphas Levi’s illustratie van Baphomet, in zijn Dogme et Rituel de la Haute Magie, 1855, ging gepaard met de eerste moderne suggestie van een oude gehoornde god die door de verspreiding van het christendom ondergronds werd gedreven.
uitingen van een enkele gehoornde God, en dat het Christendom had geprobeerd zijn verering te onderdrukken door hem in verband te brengen met Satan, ontwikkelde zich in de modieuze 19e-eeuwse Occultistische kringen van Engeland en Frankrijk. Eliphas Levi’s beroemde illustratie (rechts) van Baphomet in zijn Dogme et Rituel de la Haute Magie (1855) vergezelde de eerste suggesties van deze strekking. Levi’s beeld van “Baphomet” wordt weerspiegeld in de meeste afbeeldingen van de Duivel die sindsdien zijn gemaakt. De symboliek is ontleend aan de Diable kaart van de 17e en 18e eeuwse Tarot van Marseille: de vleermuis gevleugelde, gehoornde en hoefvormige figuur met vrouwelijke borsten, neergestreken op een wereldbol; Levi voegde de caduceus van Mercurius aan zijn lies toe, verplaatste de vlammende fakkel naar de kroon op zijn hoofd en liet hem gebaren naar maansikkels boven en onder.Dit was geen kwade figuur, betoogde Levi, maar een god van de oude wereld, ondergronds gedreven en veroordeeld als een figuur van hekserij door het vijandige Christendom. Figuren als Aleister Crowley en Margaret Murray namen deze suggestie over en vermengden ze met een aanpassing
Symbool van de Gehoornde God
van culturele antropologieën zoals die van James Frazer. Waar Frazer moderne folklore en volksgebruiken zag als de echo’s van vergeten landbouwrituelen, zagen auteurs als Murray en andere leden van de Folklore Society een esoterische vruchtbaarheidscultus, een geheime traditie die ondergronds werd gedreven en onderdrukt door het christendom. Margaret Murray suggereerde dat de christelijke berichten over heksen die in het bos met Satan bijeenkwamen, in werkelijkheid heidenen waren met hun priester die een gehoornde helm droeg om hun gehoornde God aan te roepen (Murray 1921). Deze thema’s gaven vorm aan het moderne concept van de Gehoornde God die tegenwoordig door sommige neopaganistische groeperingen wordt vereerd.
Gehoornde of geweide dieren die de numineuze aanwezigheid van een godheid aanduidden waren alomtegenwoordig in de oude wereld, en sommige geleerden hebben kritiek geuit op aanbidders die “het zeer belangrijke onderscheid tussen een god die in dierlijke vorm wordt genoemd, beschreven, voorgesteld en aanbeden, een echt dier dat als god wordt aanbeden, dierlijke symbolen en dierlijke maskers in de cultus, en tenslotte het gewijde dier dat bestemd is om te worden geofferd, doen vervagen”. (Burkert 1985 p 64). Vele heilige stieren en geiten, heilige herten en steenbokken dienen als voorbeeld. Niet alle gehoornde goden en hun priesters waren mannen; Astarte en Isis (die een attribuut van Hathor leenden), bijvoorbeeld, werden soms afgebeeld met hoorns.
Associaties
De gehoornde god wordt geassocieerd met bossen, wilde dieren, en de jacht. Hij wordt ook vaak geassocieerd met seksualiteit of mannelijke viriliteit. Als symbool van seksualiteit vertegenwoordigt de Gehoornde God een van de meest elementaire krachten in de natuur, en is daarom complementair aan vrouwelijke vruchtbaarheidsgodheden die gezamenlijk bekend staan als de Grote Moeder.
Een andere naam voor de Gehoornde God is De Jager. Hij is een symbool niet alleen van het geven van leven, maar ook van het nemen van leven, in wat wordt gezien als een grote en eeuwige cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte. Hij draagt soms een boog.
Afbeelding
De Gehoornde God wordt altijd afgebeeld met hoorns of geweien, die natuurlijk zijn onderscheidende kenmerk zijn. De hoorns van de God worden beschouwd als symbolen van mannelijke potentie, kracht en bescherming. Soms worden ze in zekere zin gezien als fallische symbolen. De hoorn is al duizenden jaren een religieus symbool. In de tempel van Apollo op Delos werd een altaar gebouwd dat volledig uit hertenhoorns bestond, en tempels voor de godin Diana bevatten gewoonlijk ook hoorns. De hoorn wordt ook gezien als een symbool van vruchtbaarheid en overvloed, zoals in de Hoorn des Overvloeds.
Hij wordt vaak afgebeeld met een opgerichte fallus. De fallus is zelf een symbool van de macht om leven te scheppen. Een ander symbool van zijn seksuele dapperheid en viriliteit is de occasionele aanwezigheid van gespleten hoeven of de achterhand van een geit. De geit zelf wordt beschouwd als een symbool van seksualiteit.
Het is vermeldenswaard dat de tovenaar Merlijn soms ook werd geassocieerd met de Gehoornde God, misschien als gevolg van een oudere oorsprong voordat de twee hun eigen en individuele identiteit ontwikkelden. Hij werd vaak gezien in het gezelschap van herten, en zelf werd hij soms beschreven met hert-achtige attributen. Bovendien verstoorde hij in ten minste één verslag een bruiloft door op een groot hert, dronken en zeer strijdlustig, het gezelschap binnen te rijden.
Satan
Tijdens de opkomst van het Christendom werd de afbeelding van Satan als een gehoornde en hoefachtig geitachtig monster met een drietand in de hand, overgenomen van de Griekse Pan, populair. Door het beeld van de gehoornde God over te nemen en het om te vormen tot een beeld van de duivel, impliceerde de christelijke kerk dat het heidendom slecht was. De gelijkenis gaat natuurlijk niet verder dan het beeld; terwijl de joods-christelijke Satan wordt beschreven als een gevallen engel en in wezen kwaadaardig is, wordt de heidense Gehoornde God verondersteld een natuurkracht te zijn, die noch geheel welwillend noch geheel kwaadaardig is: in zijn rol als Vader wordt gezegd dat hij leven geeft, maar in zijn rol als Jager wordt ook gezegd dat hij leven neemt. Positieve aspecten van de Gehoornde God worden door de Kerk van Satan en soortgelijke takken van het moderne Satanisme toegeschreven aan Satan.
Post-christelijke voorstellingen
Het geloof in en de verering van de Gehoornde God waren tegen de 19e eeuw bijna uitgestorven, hoewel er nog overblijfselen waren in plaatselijke gebruiken, vooral op het platteland. Spookverhalen over Herne de Jager en verering van St. Cornus zouden de sterkste pre-wiccaanse overblijfselen van de Gehoornde God zijn. Hij maakt een late verschijning in de kunst waarnaar verwezen wordt in de maanverlichte laatste akte van Giuseppe Verdi’s laatste opera, Falstaff.
Wicca
Gerald Gardner begon Wicca in Engeland als wat hij zag als een herleving van de oude heidense eredienst, gericht op de dualiteit van de Grote God en de Grote Moeder. Er moet echter worden opgemerkt dat Wicca weinig gebaseerd is op historische bevindingen en een mengsel is van vele invloeden uit Gardner’s tijd, in plaats van een reconstructie te zijn van één cultuur of religie. Vandaag de dag claimen Wicca en andere Neopagan godsdiensten ongeveer 1.000.000 aanhangers.
In moderne Wicca, kan “De Gehoornde God” verwijzen naar elk van deze afzonderlijk, of naar het universele archetype dat Wiccans geloven dat zij vertegenwoordigen. In deze context wordt hij soms aangeduid als de “Grote God” of de “Grote Vader”. Hij bevrucht de Godin, sterft dan tijdens de herfst- en wintermaanden en wordt herboren in de lente, terwijl de Godin altijd voortleeft als Moeder Aarde, leven gevend aan de Gehoornde God terwijl hij door de eeuwige cyclus van leven, dood en wedergeboorte gaat.
Bevoegdheden
Vormverwisseling: De Gehoornde God kan zijn gedaante veranderen in elke persoon die hij wil.
Teleportatie: De Gehoornde God heeft het vermogen om zichzelf onmiddellijk overal heen te transporteren.
Magische & Occulte Kennis
Telepathie: De Gehoornde God kan ook in de hoofden van mensen kijken en gedachten in hen projecteren.
Supermenselijke kracht: Als een God, de Gehoornde God heeft verbazingwekkende fysieke kracht. Zijn bovennatuurlijke kracht is superieur aan die van mensen en demonen.