Wonend in Maine, waar kreeften links en rechts verkrijgbaar zijn, heb ik altijd gedacht dat ze leken op iets wat ik eerder heb gezien… iets wat ik veel te vaak heb gezien en nooit bijzonder lekker vond. Die exoskeletten…de vele poten….the antennes…zou het kunnen dat de kreeft lijkt op een gewone kakkerlak? Eten sommigen van ons insectenvlees als avondeten?! De Amerikaanse kreeft, Homarus americanus, is een schaaldier dat voorkomt langs de Atlantische kust van Noord-Amerika. Schaaldieren delen een gemeenschappelijke voorouder met alle insecten, waaronder de huiskakkerlak, Blattaria.
Insecten en kreeftachtigen behoren tot het phylum Arthropoda. De klasse Insecta omvat insecten (echt niet!) zoals muggen, kevers en mieren. Insecten hebben allemaal zes poten, twee antennes, drie lichaamsdelen, en de meeste hebben twee paar vleugels. De zes poten van een kakkerlak dienen als voortbewegingssysteem, waardoor ze onder banken, koelkasten of oude plinten kunnen lopen. Insecten ademen via een tracheaal systeem, dat zuurstof in de lucht naar hun cellen brengt, door kleine buisjes met openingen aan de zijkanten van elk lichaamssegment. Veel insecten leven maar kort, maar sommige, zoals cicaden, kunnen meer dan tien jaar leven! Kreeften zijn in vergelijking zeer langlevende wezens. Ze kunnen in het wild wel 50 jaar oud worden!
Kreeften behoren ook tot het phylum Arthropoda, maar zijn onderverdeeld in het subphylum Crustacea, waartoe ook andere bekende organismen behoren, zoals krabben, garnalen en krill. Hun lichaam lijkt een beetje op een Zwitsers zakmes: ze hebben een aanhangsel voor elke taak! Ze hebben 10 poten om te lopen, en 2 paar lange antenne-achtige aanhangsels die worden gebruikt om hun omgeving te voelen en te ruiken (ja, te ruiken). Hun twee indrukwekkende klauwen worden gebruikt om voedsel te bemachtigen, zich te verdedigen, en in territoriale geschillen met andere kreeften. Geleedpotigen hebben geen scharnierende kaak, zoals wij, maar verscheidene paren van gespecialiseerde “monddelen” die hen helpen voedsel te manipuleren, te kauwen en te vermalen, en het in hun mond te vegen. De onderkant van hun “staart” is bedekt met verschillende franjeachtige aanhangsels en eindigt in een waaiervormig telson. Deze zwemvliezen helpen de kreeft boven de zeebodem te zwemmen, en in combinatie met een snelle zwaai van de staart, stelt ze hem in staat snel achterwaarts aan gevaar te ontkomen.
Omdat kreeften en de meeste andere schaaldieren onder water leven, kunnen ze niet op dezelfde manier ademen als insecten. Dit komt omdat lucht veel zuurstof bevat (21% van lucht is O2), maar zeewater bestaat voor het grootste deel uit… water (schokkend, ik weet het!). Daarom absorberen kreeften zuurstof uit het water met 20 paar kieuwen. Deze zitten verborgen onder het schild in het midden van het lichaam, en het dier zuigt er voortdurend water overheen. Andere schaaldieren hebben meer blootliggende kieuwen, meestal aan de basis van de poten. Het feit dat krabben (zoals de kreeft) goed beschermde kieuwen hebben, is waarschijnlijk de reden waarom meer krabben op het land zijn geëvolueerd dan andere schaaldieren.
Hoewel deze organismen zeer verschillend lijken, blijkt uit veel bewijsmateriaal dat de kreeft en de kakkerlak meer op elkaar lijken dan veel mensen denken! Het zijn beide geleedpotigen met gesegmenteerde lichamen, exoskeletten gemaakt van chitine, en een behoefte om te vervellen als ze groeien. Beide groepen hebben samengestelde ogen, beweegbare poten, en spiervezels die in banden zijn samengevoegd. (Is dat waarom ze zo lekker smaken?) Op een oppervlakkiger niveau zijn kreeften en kakkerlakken beide ’s nachts actief en omnivoor, ze consumeren een grote verscheidenheid aan voedsel. En hoewel het phylum van de geleedpotigen veel andere wezens bevat, zoals spinnen en duizendpoten, ondersteunen anatomisch en DNA-bewijsmateriaal allemaal het idee dat insecten en schaaldieren nauwer aan elkaar verwant zijn dan aan de andere geleedpotigen.
Het is daarom misschien niet zo vreemd om kreeften te zien als ‘kakkerlakken van de zee’. Het eten van insecten is in sommige delen van de wereld zelfs een gangbare praktijk, en het kan goed zijn voor de duurzaamheid in de wereld, aangezien voor het kweken van insecten veel minder land nodig is dan voor het kweken van runderen, varkens of kippen, en ze minder afval produceren. Het is misschien een goed idee om insecten in ons dieet op te nemen.
Maar wees niet al te verontwaardigd – de kakkerlak en de kreeft deelden waarschijnlijk zo’n 525 miljoen jaar geleden een gemeenschappelijke voorouder. Sindsdien zijn ze geëvolueerd tot behoorlijk verschillende wezens. Dank u, evolutie !