De blog Minute Therapist nodigt je uit om je innerlijke zelfpraat en de onderliggende overtuigingen die de basis vormen van je innerlijke spraak te onderzoeken. De suggesties en technieken die hier worden beschreven, bieden de mogelijkheid om vervormde denkwijzen en zelfvernietigende overtuigingen die vaak leiden tot negatieve emoties, zoals angst, zorgen, angst, woede, depressie en schuldgevoelens, uit te dagen en te corrigeren. In de klinische praktijk merk ik dat veel patiënten in eerste instantie terughoudend zijn om hun innerlijke dialoog serieus te onderzoeken vanwege een negatief stigma dat aan zelfpraat kleeft. Ze schamen zich misschien zelfs om toe te geven dat ze onder hun adem tegen zichzelf praten. Houden dit soort overtuigingen je tegen om de innerlijke dialoog te voeren die kan leiden tot zinvolle verandering?
Zeg je niet gewoon “denk positief”?
Ja, in zoverre dat positief denken betekent dat je aan positieve alternatieven denkt, dat je de spreekwoordelijke beker als halfvol ziet, in plaats van halfleeg. Maar dit betekent niet dat je de hele dag rondloopt met een dwaze grijns op je gezicht of dat je de grimmige werkelijkheid ontkent als er echt slechte dingen gebeuren. Als een dierbare sterft, is het redelijk om verdriet en diepe gevoelens van droefheid te ervaren. Dit zijn oprechte emoties die in verhouding staan tot de situatie in kwestie. Evenzo, als je op je werk ontslagen wordt, is het belachelijk om te doen alsof dit het beste was dat je kon overkomen – tenzij er natuurlijk een goede reden is om te geloven dat dit het beste was dat je kon overkomen (zoals het voor mij als jonge man was, toen ik ontslagen werd uit een saaie baan die ik tot in het diepst van mijn wezen haatte). Maar van blijdschap springen bij echte teleurstelling is een vorm van ontkenning, niet van rationeel denken.
Zijn mensen die tegen zichzelf praten niet gek?
Nee. We praten allemaal tegen onszelf onder onze adem. Soms praten we zelfs hardop tegen onszelf, bijvoorbeeld als we een teen stoten en obsceniteiten naar onszelf en alle anderen binnen gehoorsafstand schreeuwen. In de meeste gevallen blijft zelfpraat echter interne, privé spraak. We kunnen onze zelfpraat waarnemen als een soort zwak gefluister dat we horen in de nissen van onze geest, woorden die onder onze adem worden gezegd, of stille gedachten.
Heb je de laatste tijd een goed gesprek met jezelf gehad? Welke gedachten gaan door je hoofd als je alleen bent met jezelf? Allen Ginsberg, dichter van de Beat-generatie van de jaren vijftig, stelde de vraag: “Wat zeg je tegen jezelf als je ’s nachts in bed ligt en geen geluid maakt?”
Welke vorm deze innerlijke dialoog ook aanneemt, hij maakt deel uit van de voortdurende stroom van het dagelijks bewustzijn. Overigens, mensen die lijden aan ernstige psychische stoornissen, zoals schizofrenie, houden zich ook bezig met zelfdialogen, en zij kunnen worden waargenomen terwijl zij gesprekken voeren met de stemmen in hun hoofd. Dit is een heel andere vorm van zelfspraak, waarbij het eigendom van de innerlijke spraak wordt toegeschreven aan andere personen of krachten buiten zichzelf.
Zegt u dan niet dat ik verantwoordelijk ben voor mijn eigen ellende, door de manier waarop ik over dingen denk?
Nee weer. Een voorspelbare reactie om jezelf de schuld te geven als er iets misgaat wat jou of iemand anders treft, is een van de meest voorkomende vormen van verwrongen denken. Onze geloofssystemen worden beïnvloed door wat anderen ons vertellen over onszelf, vooral de belangrijke figuren in ons leven, zoals ouders, familieleden, vrienden en leraren. Je manier van denken is net zo min een product van vrije keuze als je haarkleur. Maar net als de kleur van je haar, kun je je denkstijl veranderen, zodat je je emoties beter onder controle krijgt.
Maar wie heeft er dan schuld – mijn ouders?
Er zijn velen die geloven dat psychotherapie drie algemene doelen heeft – jezelf begrijpen, jezelf vergeven, en dan alle anderen vergeven. Een veel voorkomende misvatting van patiënten in psychotherapie is dat het antwoord op de problemen van mensen pas tevoorschijn komt als ze erachter komen wie de schuldige is. Fout zoeken verhult de ware uitdaging van psychotherapie, namelijk het stoppen met het naspelen van vermoeiende oude scripts met nieuwe mensen die verschillende bekende rollen vervullen, een patroon dat je opgesloten houdt als een gevangene van het verleden. Deze blog is een open uitnodiging om jezelf in een nieuw licht te zien, en wie wat met wie heeft gedaan terzijde te schuiven ten gunste van wat je in het heden voor jezelf en anderen kunt doen.
Zeg je niet gewoon dat je je zorgen moet wegredeneren?
Wat is het verschil tussen redeneren met jezelf en rationaliseren? Laten we het zo zeggen: Met jezelf redeneren betekent je waarnemingen toetsen aan de werkelijkheid om objectiever te kunnen oordelen. Rationaliseren daarentegen vervangt rationeel denken door overdreven, verwrongen denken. Neem het voorbeeld van het afleggen van een belangrijk examen. Het is rationeel om de situatie objectief in te schatten en te begrijpen wat er op het spel staat zonder de zaken buiten proporties op te blazen. Terwijl je jezelf vertelt dat goed doen op het examen belangrijk is, is het rationeel om te erkennen dat je hele toekomst niet afhangt van een examen. Het beoefenen van rationele zelfpraat bij het maken van een examen helpt je te kalmeren en je te concentreren, terwijl overdreven of catastroferende zelfpraat een stoofpot van angst aanwakkert.
Wanneer we ons gedrag rationaliseren, slagen we er niet in onze percepties te testen, omdat we vasthouden aan een vast, onveranderlijk beeld van de werkelijkheid. Tijdens een examen zou je jezelf kunnen rationaliseren door te denken: “Het stelt toch niets voor, dus wat maakt het uit hoe goed je presteert?” Het bagatelliseren van het belang van de situatie kan net zo destructief zijn, en net zo ver van de werkelijkheid af staan, als het overdrijven van het belang ervan. Wanneer we rationaliseren, kunnen we een valse façade van onverschilligheid opwerpen. Dit kan gemakkelijk worden verbrijzeld wanneer de werkelijkheid je vooringenomen houding niet bevestigt. De rationalisator in de situatie van een test kan slechts een minimale inspanning leveren, wat kan leiden tot slechte prestaties en negatieve gevolgen. Een aaneenschakeling van teleurstellende resultaten kan volgen, omdat de ene mislukking de andere opvolgt.
Een tragisch voorbeeld van rationalisatie is het geloven in de mythe van persoonlijke onkwetsbaarheid met betrekking tot het roken van sigaretten. “O,” denkt de rationalisator, “kanker komt niet in mijn familie voor. Mijn oom Charley rookte elke dag van zijn leven en werd 85.” Door een oogje dicht te knijpen en een doof oor te hebben voor de realiteit, slaagt de rationalisator er niet in zijn of haar gedrag aan te passen aan de echte wereld. De persoonlijke tragedies zijn veel te talrijk om te tellen van die van toegewijde rokers die zichzelf een vroegtijdig graf in rationaliseerden.
Het praten met onszelf maakt deel uit van onze aard als denkende dieren. Laten we deelnemen aan het gesprek.
(c) 2017 Jeffrey S. Nevid