Privacy & Cookies
Ta strona używa plików cookies. Kontynuując, wyrażasz zgodę na ich użycie. Dowiedz się więcej, w tym jak kontrolować pliki cookie.
W łacinie istnieją dwa słowa oznaczające „słonia”, a oba mają związek z Grekami we Włoszech.
Pierwsze z nich, elephantus (lub czasami elephas lub elephans), jest dość proste. Jest używany w łacinie od około drugiego wieku p.n.e., i jest zapożyczeniem greckiego słowa ὁ ἐλέφας, -αντος. To normalne greckie słowo oznaczające zarówno słonie afrykańskie jak i indyjskie, używane również w Homerze jako „kość słoniowa”. W II w. p.n.e. we Włoszech było mnóstwo osób mówiących po grecku, w tym Rzymianie z wyższych sfer, którzy mogli łatwo natknąć się na ten termin u Herodota lub usłyszeć go od dobrze podróżującego przyjaciela. Pisownia <ph> dla greckiego φ również pokazuje, że Rzymianie prawdopodobnie zachowali przydechową wymowę, która została znaleziona w greckim słowie (p po którym następuje dźwięk h, nie tak jak mówimy to teraz jak angielskie f).
Ale w rzeczywistości Rzymianie mieli już słowo dla „słonia”, które pozostało jako poetycki wariant: Luca bos, czyli „lukrecjańska krowa”. Termin ten na pierwszy rzut oka wydaje się zupełnie niedorzeczny, ponieważ oczywiście w Lukanii (współczesna Basilicata, w południowych Włoszech) nie ma słoni. Pomysł „lukanijskiej krowy” powstał z powodu użycia słoni bojowych w inwazjach na Italię.
Hannibal używał słoni jest dość znany, ale przed nim pojawił się Pyrrus z Epiru. Król Pyrrus stoczył szereg kampanii przeciwko Rzymianom w Italii pod koniec III w. p.n.e., wspierany przez oddziały większości miejscowych Greków i Oskańczyków. Jako dobrze poinformowany hellenistyczny grecki monarcha zebrał fundusze na swoją wyprawę z całego greckiego Wschodu, a od innego hellenistycznego króla otrzymał 20 (indyjskich) słoni bojowych. Jednym z jego największych zwycięstw była bitwa pod Heraclea w Lukanii w 280 r. p.n.e. W wyniku kampanii Pyrrusa żołnierze rzymscy zobaczyli słonie – nie w północnej Afryce, która należała do Rzymu dopiero za czasów Hannibala, ale w Lukanii. Król Pyrrus i jego wojna z Rzymianami są nieco zapomniane, z wyjątkiem wyrażenia „pyrrusowe zwycięstwo” (te słonie okazały się w końcu nie być takim dobrym pomysłem) i łacińskiego Luca bos.
Ten mały przykład pokazuje tylko, jak skomplikowany może być kontakt językowy. Dwa różne sposoby, w jakie łacinnicy stworzyli określenia dla nowego zwierzęcia, którego nigdy wcześniej nie widzieli, miały miejsce w dwóch różnych momentach ich historii. Dlaczego nie zapożyczyli greckiego słowa za pierwszym razem? Czy w momencie, gdy zapożyczono słowo elephantus, Rzymianie byli już bardziej obeznani z greką? To mogłoby mieć sens w odniesieniu do historii Imperium Rzymskiego i ekspansji na grecki Wschód. Ale jeśli natkniesz się na termin Luca bos w wierszu, pamiętaj, że nawet ten pozornie czysto łaciński termin powstał dzięki Grekom we Włoszech.