W całym XX-wiecznym dyskursie historycznym krytycy i artyści pracujący w ramach redukcyjnych lub czystych odmian abstrakcji często sugerowali, że abstrakcja geometryczna reprezentuje szczyt nieobiektywnej praktyki artystycznej, która z konieczności podkreśla lub zwraca uwagę na pierwotną plastyczność i dwuwymiarowość malarstwa jako medium artystycznego. Sugeruje się zatem, że abstrakcja geometryczna może funkcjonować jako rozwiązanie problemów związanych z koniecznością odrzucenia przez malarstwo modernistyczne iluzjonistycznych praktyk z przeszłości, przy jednoczesnym zajęciu się z natury dwuwymiarową naturą płaszczyzny obrazu, jak również płótna funkcjonującego jako jego podpora. Wassily Kandinsky, jeden z prekursorów czystego malarstwa nieobiektywnego, był jednym z pierwszych nowoczesnych artystów, którzy eksplorowali to geometryczne podejście w swoich abstrakcyjnych pracach. Inne przykłady pionierów abstrakcji, takie jak Kasimir Malewicz i Piet Mondrian, również przyjęły to podejście do malarstwa abstrakcyjnego. Obraz Mondriana „Kompozycja nr 10” (1939-1942) wyraźnie określa jego radykalne, ale klasyczne podejście do konstrukcji linii poziomych i pionowych, jak napisał Mondrian, „skonstruowanych ze świadomością, ale nie z kalkulacją, prowadzonych przez wysoką intuicję i doprowadzonych do harmonii i rytmu.”
Jak istnieją zarówno dwuwymiarowe i trójwymiarowe geometrie, abstrakcyjna rzeźba XX wieku była oczywiście nie mniej dotknięta niż malarstwo przez tendencje geometryzujące. Georges Vantongerloo i Max Bill, na przykład, są być może najbardziej znani ze swoich geometrycznych rzeźb, choć obaj byli również malarzami; i rzeczywiście, ideały abstrakcji geometrycznej znajdują niemal doskonały wyraz w ich tytułach (np. „Konstrukcja w sferze” Vantongerloo) i wypowiedziach (np. oświadczenie Billa: „Jestem zdania, że możliwe jest rozwinięcie sztuki w dużej mierze w oparciu o myślenie matematyczne”). Ekspresjonistyczne malarstwo abstrakcyjne, uprawiane przez artystów takich jak Jackson Pollock, Franz Kline, Clyfford Still i Wols, stanowi przeciwieństwo abstrakcji geometrycznej.