Luttele uren voordat ze de baby’s begonnen te vermoorden, bond Leslie Wagner-Wilson haar driejarige zoontje op haar rug en rende de jungle in.
Zij had er genoeg van, samen met 10 andere leden van de Jonestown-commune die was geïsoleerd in het dichte, door slangen en jaguars geteisterde regenwoud van Guyana.
Zij waren uitgeput, hadden gebrek aan voedsel en hadden de valse belegeringen en zelfmoordoefeningen van de Messiaanse sekteleider Jim Jones doorstaan.
De vrouw van Jones’ veiligheidschef, Wagner-Wilson, riskeerde nog meer om onopgemerkt te ontsnappen uit het “utopia” dat een gewapend kampement was geworden onder leiding van een gek.
Ze waren zich er niet van bewust dat dit de dag zou zijn waarop Jim Jones zijn groeps-“zelfmoord”, die in werkelijkheid massamoord was, in het echt zou uitvoeren.
Het was 18 november 1978.
In totaal zouden 918 leden van Jones Peoples Temple in Guyana omkomen, onder wie meer dan 300 kinderen, in de grootste rituele massamoord-zelfmoord in de geschiedenis.
Maar de 11 overlopers die die ochtend wegglipten uit Jonestown wisten wel dat ze renden voor hun leven.
Vijftig kilometer lang renden ze door kreupelhout dat zo dichtbegroeid was dat ze nauwelijks voor zich uit konden kijken, Wagner-Wilsons zoon Jakari in een geïmproviseerde lakenzak.
“Ik was zo bang dat ik trilde,” herinnerde hij zich later. “Ik wachtte op een schot en een kogel en dat ik zou vallen. Ik had niet verwacht dat ik ouder dan 22 zou worden.”
Terug in Jonestown was Tim Carter uren verwijderd van het zien van het onvoorstelbare: zijn vrouw Gloria en zoon Malcolm in doodsnood door cyanidevergiftiging.
De Vietnamveteraan was onlosmakelijk verbonden met de hiërarchie van Jim Jones. Zijn zus, Terry Carter Jones, was getrouwd met de geadopteerde zoon van de sekteleider, Lew, en moeder van Jim Jones’ kleinkind, Chaeoke.
Zij zouden ook allen sterven in opdracht van Jim Jones.
De avond tevoren was een onderzoeksteam onder leiding van het Californische Congreslid Leo Ryan Jonestown binnengelaten, wat sekteleden ertoe aanzette in het geheim aan te geven dat ze wilden vertrekken.
De instabiele Jim Jones hoorde van een briefje dat was gedropt door volgeling Vernon Gosney, wiens twijfels over Jonestown waren begonnen toen hij met zijn jonge zoon Mark aankwam.
Jones, die marxist en geheim atheïst was, was verslaafd aan voorgeschreven medicijnen en werd steeds maniakaler.
De onthullingen over “verraad” zouden hem volledig van zijn stuk brengen; als kind had hij de dood vereerd en Adolf Hitler verafgood, en bewonderde hij het sadisme en de uiteindelijke zelfmoord van de doorgedraaide Duitse leider.
Een jaar eerder hadden media-onderzoeken naar misbruik, chantage en tirannie Jones overgehaald om van Californië naar Guyana te vertrekken en duizend volgelingen naar de jungle te lokken.
Tim Carter zou later onthullen dat wapens en drugs routinematig in voedselpakketten naar de commune werden gesmokkeld.
Toen Leo Ryan en zijn gezelschap, waaronder kranten- en tv-journalisten, Jonestown verlieten met 15 overlopende commune-leden naar het vliegveld van Port Kaituma, was de weg vrij.
“Jones legde alle puzzelstukjes klaar voor een laatste daad van zelfvernietiging,” schreef San Francisco Examiner-verslaggever Tim Reiterman later. Ryan werd in het hoofd geschoten om hem af te maken en Vernon Gosney werd drie keer in de maag geschoten door een loyalist van Jones die zich voordeed als een overloper. Tim Carter werd gered door een bevel van Jones dat hij, zijn broer Michael en Jones-aanhanger Michael Prokes moesten vluchten met drie koffers met daarin $1,6 miljoen aan cash en goud. Tim Carter werd gered door een bevel van Jones dat hij, zijn broer Michael en Jones-aanhanger Michael Prokes moesten vluchten met drie koffers met daarin $1,6 miljoen aan cash en goud. De mannen waren gewapend en moesten geld, in plastic verpakte biljetten van 100 dollar, en goudwafels van een ons, meenemen naar de Sovjet-ambassade in de hoofdstad van Guyana, Georgetown. Ze werden ontboden in het paviljoen, waar Grape Flavor-Aid al in emmers met cyanide was vermengd. Carter hoorde Jones praten met zijn top adjudant en minnares, Maria Katsaris, die Jones vertelde dat “het spul” “klaar was, maar het is verschrikkelijk bitter”. Jones antwoordde: “Kunnen we het niet minder bitter maken?”. De schutters keerden terug van het Port Kaituma vliegveld en meldden dat Leo Ryan en anderen waren doodgeschoten. In het paviljoen van de commune, zittend op de “troon” tussen een menigte volgelingen, gebruikte Jim Jones het neerschieten van Ryan als aanleiding voor de massale inname van gif, waarbij hij zei dat er “geen hoop, geen toekomst” was. Jones riep al zijn volgelingen bijeen in het paviljoen, waar hij aankondigde: “Het congreslid is vermoord! … Haal alstublieft de medicijnen voordat het te laat is. … Wees niet bang om te sterven.” Zijn vleierij en zelfingenomen aanmoediging van volgelingen, omringd door gewapende bewakers, om het gif te drinken is te horen op de beruchte “death tape” audio van de massamoord. Toen het drankje met kaliumcyanide naar voren werd gebracht, wilde Jones dat de kinderen het eerst zouden drinken, waarmee ieders lot bezegeld zou zijn omdat de ouders en ouderen geen reden meer zouden hebben om te leven. Zoals Reiterman schreef in zijn boek, Raven: The Untold Story of the Rev. Jim Jones and His People, Jones “gaf het bevel om eerst de kinderen te doden en zo ieders lot te bezegelen”. In een poging zijn zoon en vrouw te redden, bood Tim Carter aan om zich met zijn gezin voor te doen als overlopers en naar San Francisco te gaan om een voormalig lid van de Peoples Temple te doden die zich tegen Jones had gekeerd. De sekteleider wendde zich koelbloedig tot Carter en zei: “Wil je eerst voor je zoon zorgen (hem doden) voordat je gaat?” Dumbfounded schudde Carter zijn hoofd. Met zijn broer en Michael Prokes ging hij naar het persoonlijke huisje van Jones om de drie koffers op te halen. Toen hij terugkeerde naar het paviljoen, zag hij zijn eigen 15 maanden oude zoon Malcolm en zijn vrouw Gloria vergiftigd met cyanide. “En hier staat Sharon Cobb, een pediatric nurse practitioner, met een injectiespuit in Malcolms mond,” herinnerde Carter zich. “Malcolm was dood, zijn kleine lippen bedekt met schuim, wat gebeurt met arsenicum en cyanide als het schuimt in de mond,” vertelde Carter later aan CNN, en zei dat hij zijn vrouw vasthield toen ze stierf. “Ik sloeg mijn armen om Gloria heen toen ze Malcolm vasthield en bleef maar snikken, ‘Ik hou zo veel van je. Ik hou zoveel van je.’ “Ze begon te stuiptrekken…” vertelde Carter The Chicago Tribune dagen na de tragedie. “En toen rende ik weg… rende zo snel als ik kon.” Gedreven met de koffers, wilde hij die nacht “zelfmoord plegen… maar ik had een stem die zei: ‘Je mag niet doodgaan. Terwijl gewapende bewakers iedereen omringden en kinderen huilden en schreeuwden, spoten medische stafleden met spuiten gif in de keel van kleine kinderen. Een van die kinderen was Mark, Vernon Gosney’s vijfjarige zoon. Toen Mark werd geboren, was Cheryl hersendood door een overdosis anesthetica tijdens de keizersnede. Gosney verhuisde met zijn zoon naar Jonestown en had daar onmiddellijk spijt van, maar geloofde dat Mark veilig zou zijn toen hij de commune verliet in het overlopende gezelschap van Leo Ryan. Leslie Wagner-Wilson en haar 10 medetempelleden die Jonestown ontvluchtten, hadden Flavor-Aid gemengd met Valium meegenomen om de kinderen rustig te houden. “We renden voor ons leven, want als we gepakt zouden worden, zouden we wensen dat we dood waren, want de discipline zou intens zijn,” vertelde Wagner-Wilson later aan CNN. “We moeten snel zijn, dacht ik. Zodra ze merken dat we vermist zijn, zullen ze de zoektocht beginnen. “We begonnen dieper de jungle in te gaan en onze leider, Richard Clark, raakte de weg kwijt.” Wagner-Wilson zei dat ze dicht bij de voorpoort van de commune waren en, alarmerend, de bewakers konden horen praten. Ze hielden de kinderen stil, en gingen er uiteindelijk geruisloos vandoor. Toen Richard Clark voorstelde om naar Port Kaituma te gaan, zei Wagner-Wilson dat het te dichtbij was, hoewel het gezelschap totaal niet op de hoogte was van de schietpartijen op de landingsbaan. Ze zei tegen Clark dat ze naar Matthews Ridge zou gaan, 50 km verderop, en als haar man haar zou inhalen en neerschieten, “mijn kind eruit te halen”. Dit artikel bevat elementen die alleen beschikbaar zijn in de webversie Take me there De groep bewoog zich langs treinrails en vond wegen en op een gegeven moment moest Wagner-Wilson op handen en knieën over een spoorbrug kruipen vanwege haar hoogtevrees. Toen ze het stadje Matthews Ridge bereikten, trok een kapitein van de politie wapens op hen en fouilleerde hen. “We vertelden hem dat we uit Jonestown waren ontsnapt en dat we de Amerikaanse ambassade wilden bellen,” zei Wagner-Wilson. “Hij vroeg ons of we wisten van de schietpartijen in Port Kaituma. ‘Welke schietpartijen’, zeiden we.’ “Hij legde verder uit dat hij een melding had gekregen dat er mensen waren neergeschoten bij de landingsbaan.” Wilson, die die zaterdag haar moeder, broer, zus en echtgenoot verloor, zou verteerd worden door schuldgevoelens van overlevenden. Leslie Wagner-Wilson kwam er later achter dat haar moeder, zus, broer en echtgenoot Joe allemaal dood waren tussen de massa lichamen rond de cyanide-emmers in Jonestown. Tim Carter, zijn broer Michael en Michael Prokes wandelden naar Port Kaituma. Strompelend door een bananenveld in een pikzwarte nacht, begroeven ze een deel van het geld en dumpten ze de koffers voordat de politie van Port Kaituma hen arresteerde. Ze zouden later worden beschuldigd van medeplichtigheid aan Jim Jones’ apocalyptische plan voordat ze van alle blaam werden gezuiverd, maar Michael Prokes zou zichzelf van het leven beroven. Twee dagen later ging Carter terug naar Jonestown om te helpen bij de identificatie van de lichamen. “Terwijl ik door het paviljoen liep, identificeerde ik de lichamen die ik kon. Ik zag injectiesporen in de armen van mensen,” vertelde hij aan CNN. “Ik zag er een in de achterkant van iemands hoofd. Ik zag ze in… iemands nek. “Het was echt duidelijk voor mij dat mensen gewoon waren vermoord, vastgehouden en geïnjecteerd, degenen die het gif niet wilden drinken.” Tot op de dag van vandaag leeft Carter met het trauma van het einde van Jonestown. “Iemand probeerde ons te vermoorden. En mijn familie werd ook vermoord. Ik kan de kwelling, de terreur en de gruwel van wat dat was niet beschrijven.” “Hij vermoordde mijn vrouw en mijn zoon, mijn zus, mijn nichtje, mijn neefje, mijn zwager, mijn schoonzusje. Zo voel ik me over Jim Jones,” zei Tim Carter. Nadat hij hoorde van de dood van zijn zoon in Jonestown, terwijl hij in het ziekenhuis herstelde van schotwonden, verhuisde Vernon Gosney naar Hawaï om te “genezen”. Hij werd politieagent in Maui, maar aan zijn beslissing om zoon Mark in Jonestown achter te laten denkt hij “nog elke dag” terug. Leslie Wagner-Wilson leed onder het schuldgevoel van overlevenden en overwoog twee jaar na Jonestown zichzelf door het hoofd te schieten. Dat deed ze niet, omwille van haar zoon Jakari, en ze kreeg nog twee kinderen, twee huwelijken en worstelde met drugsmisbruik. “Ik bid dat mijn familie niet denkt dat ik hen heb verlaten,” zei ze. “Er gaat geen dag voorbij dat ik er niet aan denk.” Jakari Wilson zou een moeilijk leven leiden. Hij zat als minderjarige in de gevangenis en als volwassene opnieuw. Hij beschreef zijn moeder als zijn “superheld” omdat zij hem uit Jonestown in veiligheid had gebracht en hem vervolgens niet in de steek had gelaten na elke gevangenisstraf die hij uitzat voor gewelddadige overtredingen. Jakari zit nu een levenslange gevangenisstraf uit voor poging tot moord en het bezit van een illegaal vuurwapen. Hij zit momenteel opgesloten in de High Desert State Prison in Susanville, Californië, met als vroegste vrijlatingsdatum 2040. Slechts 36 van de meer dan 900 leden van de Peoples Temple die die novemberdag in Jonestown, Guyana, begonnen, zouden leven om hun verhaal te vertellen.
