Toen de Lusitania ten onder ging, drie jaar na het zinken van de Titanic, waren de gelijkenissen moeilijk over het hoofd te zien. Beide Britse oceaanstomers waren de grootste schepen ter wereld toen ze voor het eerst te water werden gelaten (de Lusitania met 787 voet in 1906, en de Titanic met 883 voet in 1911). En beide waren ostentatief luxueus, ontworpen om ’s werelds rijkste passagiers in comfort en elegantie tussen Europa en de Verenigde Staten te vervoeren.
Het verschil was natuurlijk wat hen tot zinken bracht: een ijsberg voor de Titanic op haar eerste reis in 1912, en een Duitse torpedo voor de Lusitania op deze dag, 7 mei, 100 jaar geleden.
Nauwelijks voor de Lusitania New York verliet, op weg naar Liverpool, plaatsten Duitse functionarissen berichten in Amerikaanse kranten met de waarschuwing dat elk schip onder Britse vlag, met inbegrip van koopvaardijschepen en passagiersschepen, doelwit kon zijn naarmate de oorlog tussen de naties verhevigde. Maar niet iedereen geloofde dat de Duitse marine dit dreigement zou uitvoeren. Opmerkelijke twijfelaars waren Winston Churchill en de kapitein van de Lusitania, W. T. Turner, die tegen een verslaggever zei: “Het is de beste grap die ik in vele dagen heb gehoord, dit gepraat over torpedering.”
Tussen de twijfelaars bevonden zich ook de 128 Amerikaanse passagiers die samen met meer dan 1.000 anderen omkwamen toen de Lusitania zonk – vergeleken met de ruwweg 1.500 mensen die op de Titanic omkwamen.
De lijsten met de doden van beide schepen zouden zo uit de society pagina’s gerukt kunnen zijn. Onder degenen die op de Titanic stierven waren Benjamin Guggenheim, erfgenaam van het enorme mijnbouwfortuin van zijn familie; Isidor Straus, mede-eigenaar van Macy’s; en John Jacob Astor IV, naar verluidt de rijkste man ter wereld.
Verloren op de Lusitania waren de beroemde Broadway-producer Charles Frohman, mode-ontwerpster Carrie Kennedy, en miljonair sportman Alfred Gwynne Vanderbilt, die op weg was naar Engeland om de jaarlijkse bijeenkomst van de International Horse Breeders’ Association te leiden.
De kleine wereld van de immens rijken creëerde een aantal griezelige connecties tussen de twee gedoemde schepen. Vanderbilt, bijvoorbeeld, was drie jaar eerder geboekt op de Titanic, maar voer niet mee. Lady Duff-Gordon, een van de beroemdste overlevenden van de Titanic, had een ticket voor de Lusitania maar annuleerde op het laatste moment om gezondheidsredenen, volgens Smithsonian.com.
Ondanks hun overeenkomsten waren de twee schepen echter een sociologische studie van contrasten in de menselijke reactie op een dreigende ramp. Op de Titanic hadden vrouwen en kinderen – en de zeer rijken – meer kans om gered te worden tijdens een geordende evacuatie die de sociale regels van die tijd volgde. Op de Lusitania heerste volgens TIME chaos en overleefden de sterksten, die de race naar reddingsboten en drijfmiddelen wonnen.
Deel van het verschil had te maken met de tijd die de twee schepen nodig hadden om te zinken. De passagiers van de Titanic hadden 2 uur en 40 minuten de tijd om een systeem op te zetten, terwijl de Lusitania in slechts 18 minuten ten onder ging, wat betekende dat er weinig tijd was om verder te gaan dan een vecht-of-vlucht-reactie.
Daarnaast was iedereen aan boord van de Lusitania zich terdege bewust van hoe het drie jaar eerder op de Titanic was vergaan. Ze waren daarom “ontdaan van het idee dat er zoiets bestond als een schip dat te groot was om te zinken – hun eigen schip inbegrepen,” zoals TIME meldt.
Lees meer over hoe het zinken van de Lusitania deel uitmaakt van het verhaal van de Eerste Wereldoorlog, hier in de TIME archieven: Waanzinnige Jaren
Contact ons op [email protected].