Volgens een groeiend aantal christelijke leiders en denkers lijkt Amerika anno 2015 veel op het in verval geraakte, ontbonden Romeinse rijk. De conservatieve blogger Rod Dreher, een protestant die katholiek is geworden en orthodox christen, heeft voorgesteld wat volgens hem de beste weg vooruit is voor christenen die verwikkeld zijn in de cultuuroorlogen: De Benedictus Optie. Dreher vraagt of christenen de 5e-eeuwse Romeinse heilige zouden moeten navolgen en zich “gemeenschappelijk zouden moeten terugtrekken uit de mainstream, om hun geloof en familie te beschermen tegen de corrosieve moderniteit en om een meer traditionele manier van leven te cultiveren?”
Sint Benedictus werd rond 480 na Christus geboren in Nursia, Italië, een gebied in het zuidoosten van Umbrië dat nu vooral bekend is om zijn wildzwijnenworst. Hij leefde in de tijd van de opkomst van het christelijk monnikendom, een traditie die enkele generaties eerder was ontstaan en die christenen in Europa (en uiteindelijk ook in het Midden-Oosten) ertoe aanzette hun familie van herkomst te verlaten en het gemeenschapsleven in de maatschappij in te ruilen voor een kloosterleven in de woestijn, hetzij alleen, hetzij in kleine clusters onder leiding van abten. Benedictus’ studies brachten hem van Nursia naar Rome, een stad die hij ontaard en vol ondeugden vond. Verafschuwd door de losbandigheid van het stadsleven trok Benedictus zich met zijn huisknecht terug in het Sabijnse gebergte, waar hij monnik werd, een klooster leidde en uiteindelijk de Regel schreef, een 73 hoofdstukken tellend handboek over gebed en werk dat leidde tot de stichting van de Orde van Sint Benedictus, een groep van kloostergemeenschappen.
Dreher deed zijn oproep voor het eerst in 2013. Sindsdien, en vooral in het licht van de beslissing van het Hooggerechtshof in Obergefell v. Hodges dat het homohuwelijk een grondwettelijk recht is, zijn de dingen alleen maar erger geworden. “Orthodoxe christenen moeten begrijpen dat de dingen veel moeilijker voor ons gaan worden,” schreef Dreher in een recent opiniestuk voor Time. “We zullen moeten leren hoe te leven als bannelingen in ons eigen land. We zullen moeten leren leven met op zijn minst een milde vorm van vervolging. En we zullen de manier moeten veranderen waarop we ons geloof praktiseren en aan onze kinderen onderwijzen, om veerkrachtige gemeenschappen op te bouwen.”
Bij First Things, een tijdschrift over religie en het openbare leven, vraagt filosofieprofessor Phillip Cary zich af of het nu misschien tijd is voor evangelische protestanten om even een time-out te nemen. “Het evangelische team speelt in de verdediging, en ze hebben een grote theologische zwakte. Ze hebben een versie van de liberale protestantse wending naar ervaring aangenomen … Deze theologie zal hen nauwelijks helpen weerstand te bieden aan een cultuur die er alleen maar op uit is de verlangens die we in ons vinden te vieren.” Cary doceert aan de Eastern University in Pennsylvania, waar Shane Claiborne studeerde.
Deze oproep tot maatschappelijke terugtrekking markeert een nieuwe wending voor het Amerikaanse evangelische christendom, dat gedurende enkele decennia meestal op één lijn stond met politiek rechts. De toenemende steun voor het homohuwelijk, de dalende huwelijkscijfers en de opkomst van de “nones” lijken allemaal te wijzen op een tanende evangelische invloed op de Amerikaanse cultuur. In de vecht-of-vlucht reactie op het gevoel bedreigd te worden, nemen meer en meer christenen de weg uit Rome (of praten daar tenminste over). Ze willen zich hergroeperen, zich onderdompelen in gemeenschappen die hun waarden delen, een robuustere theologie ontwikkelen, en in zekere zin sterker uit de strijd te voorschijn komen dan voorheen.
More Stories
Op deze manier zou de Benedictusoptie precies datgene kunnen zijn wat evangelischen nodig hebben. Nu hun invloed in het openbaar tanende is, zou terugtrekking uit het politieke gesprek, althans gedeeltelijk, en het aannemen van een strategie van herverschansing kunnen helpen zowel het christendom te versterken als het publiek aan zich te binden. Zeker, het ziet er somber uit voor evangelischen die in het publieke domein blijven. Recente pogingen om het geplande ouderschap via een stemming in de Senaat te financieren zijn mislukt, en sommige evangelische leiders geven de cultuuroorlogen helemaal op.
Aan de andere kant is het moeilijk om de samenleving te beïnvloeden vanuit een positie van nederlaag. Zij die de Benedictusoptie volgen en afgesloten christelijke gemeenschappen creëren, zullen gefrustreerd raken in hun pogingen om niet alleen de politiek te beïnvloeden, maar ook kunst, literatuur, media, wetenschap – alle gebieden die door een zinvolle publieke conversatie worden gevormd. Er kan ruimte zijn voor klaagzang, zoals er was rond Obergefell, maar het vermogen van de grotere kerk om haar profetische stem aan de cultuur te laten horen, zou worden aangetast.
Andere christenen willen het besluit van het Hooggerechtshof aangrijpen als een kans om hun inspanningen bij het vormgeven van de cultuur te verdubbelen. Ryan T. Anderson, een senior fellow van de conservatieve Heritage Foundation, schreef onlangs dat “er dringend behoefte is aan beleid om ervoor te zorgen dat de overheid nooit iemand straft voor het opkomen voor het huwelijk.” De Ethics and Religious Liberty Commission, de culturele betrokkenheidseenheid van de Southern Baptist Convention, heeft een verklaring uitgegeven met de titel “Here We Stand: An Evangelical Declaration on Marriage”, waarin het niet eens was met het Obergefell-besluit en waarin de lezers werden opgeroepen “respect te hebben voor en te bidden voor onze regerende autoriteiten, zelfs als we via het democratische proces werken aan de wederopbouw van een huwelijkscultuur”. Pastor en blogger Denny Burk vatte de gevoelens van veel conservatieve evangelicals na Obergefell toen hij schreef: “Hoewel ik teleurgesteld ben over deze beslissing, blijf ik erop vertrouwen dat christenen zullen blijven getuigen van de waarheid over het huwelijk – zelfs als de wet van ons land zich nu tegen ons keert.”
Burk en de ELRC komen uit de Zuidelijke Baptisten traditie, net als Jerry Falwell en Robert Grant, twee van de vroege figuren in de Morele Meerderheid.* Zuidelijke Baptisten – en veel andere protestantse, evangelische christenen – zien de Benedict Optie als een onaantrekkelijke vorm van overgave, een ongehoorzaamheid aan Jezus’ opdracht om “te gaan en alle volken tot discipelen te maken”. Een veelgehoord refrein onder cultureel geëngageerde christenen is de oproep om “tegencultureel” te zijn, wat meestal inhoudt dat zij standpunten innemen die zij als politiek impopulair beschouwen, maar die onontbeerlijk zijn voor de praktijk van het geloof. Het feit dat de Benedictusoptie in feite anti-Bijbels is, zou binnen deze gemeenschappen de doodskus kunnen zijn.
Maar als de Benedictusoptie onaantrekkelijk zou kunnen zijn voor cultuurstrijders, zou het een revitaliserend effect kunnen hebben op sommige christelijke gemeenschappen, waarvan velen zich uitgeput voelen door hun voortdurende inspanning om tegen de culturele getijden in te roeien. In zijn artikel uit 2013 sprak Dreher over de Eagle River gemeenschap buiten Anchorage, Alaska, een groep van evangelisch-turned-Orthodoxe christenen die samenleven in de schaduw van de Chugach Mountains. Het hart van de gemeenschap is Monastery Drive, waarlangs zich huizen voor ongeveer 75 gezinnen, scholen, een residentie voor alleenstaande jongvolwassenen en de St. John Orthodox Cathedral bevinden. John Orthodoxe Kathedraal. “Christelijke liefde kan op heel praktische manieren worden uitgedrukt wanneer mensen dichtbij elkaar zijn,” vertelde aartspriester Marc Dunaway aan Dreher. “Ook kunnen gemeenschapsrelaties mensen helpen hun ruwe kantjes eraf te schuren. Dit is nodig voor spirituele groei.”
Ruwere kantjes zijn altijd deel geweest van de evangelische ervaring in Amerika. Voor sommigen bestaat de oplossing erin terug te vechten tegen de seculiere mores die het land beheersen. Anderen pleiten nu voor strategische terugtrekking. Wesley Hill, een homoseksuele evangelische christen en auteur die een boek heeft geschreven over zijn keuze om celibatair te blijven, zegt op zijn blog: “Hoe kan het dat … de strategische terugtrekking van christenen uit de mainstream cultuur en onze toewijding aan onze eigen bekering aantrekkelijk zal blijken voor een onverschillige, of vijandige, heidense wereld?”
Hill suggereert dat deze bekering mogelijk is, en dat het christendom uit een tijd van monastieke introspectie en versterking zou kunnen opstaan om een meer schitterende kracht voor het goede in de wereld te worden. Toen ik opgroeide in een evangelische gemeenschap, hoorde ik veel van dit soort gesprekken rond de kwestie van abortus. Kunnen we als gemeenschap zo solidair zijn, zo ging de gedachte, en zo veel waarde hechten aan de heiligheid van het leven, dat we het bijna ondenkbaar maken dat een vrouw kiest voor abortus? De Benedictusoptie stelt zich voor dat zo’n gemeenschap toch mogelijk is. Maar het vereist terugtrekking. Amerikaanse evangelischen hebben de laatste decennia een traject van toegenomen publieke betrokkenheid afgelegd, dus een andere koers inslaan zou een uitdaging zijn.
Dreher’s visie van religieus separatisme is niet uniek voor hem; Amerika werd gesticht door mensen die precies dezelfde soort veilige haven zochten die hij nu beschrijft. De Mayflower was bijna voor de helft gevuld met leden van de Engelse Separatistische Kerk, die zich in meer dan één opzicht wilden distantiëren van de onvoldoende gereformeerde Kerk van Engeland. In plaats van een natie van christelijke separatisten te worden, werd Amerika een pluralistische democratie.
Andere sekten binnen het christendom hebben zich afgesplitst, sommige in de openbare sfeer en andere steeds strakker rond hun eigen stam cirkelen. Zelfs binnen het evangelicalisme was uitvoerig politiek activisme een enigszins recente ontwikkeling die verband hield met de komst van de Morele Meerderheid. Zuidelijke Baptisten en andere evangelischen zijn niet altijd ondubbelzinnig tegen abortus geweest, en christelijk links – hoewel niet zo’n machtig blok als rechts – bestaat in een of andere vorm al sinds de dagen van het sociale evangelie. Politieke betrokkenheid lijkt in het christendom even gevarieerd te zijn geweest als in elke andere religieuze overtuiging.
Sommige christenen hebben de Benedictus-optie bekritiseerd omdat zij een morele bekrompenheid zou vertonen. David French, een columnist voor de National Review, schreef dat “n werkelijkheid de christelijke conservatieven nauwelijks zijn begonnen te vechten. Christenen zouden zich, naar het voorbeeld van de apostelen, nooit moeten terugtrekken van het publieke domein.” De impact van Obergefell moet nog blijken in de meeste christelijke gemeenschappen, en zelfs als de Benedict Optie door sommigen wordt aangenomen, zijn christenen in Amerika nog lang niet goed genoeg gecoördineerd om het allemaal eens te worden over dezelfde weg vooruit. Maar voor sommigen, die een nieuw Rome hebben gezien, leidt de weg vooruit terug naar Benedictus.
* In dit artikel stond oorspronkelijk dat Ryan Anderson een Zuidelijke Baptist is. Hij is katholiek. Wij betreuren de fout.